Lawaaidoofheid, oorzaak en gevolg

Lawaaidoofheid is slechthorendheid of doofheid die ontstaat als gevolg van blootstelling aan lawaai. Vaak gaat het hier om lawaai vanuit de werkomgeving zoals het werken met machines. Ook bezoek aan discotheken of het dragen van hoofdtelefoon of oordopjes met muziek zorgt voor lawaaidoofheid. De eerste beschadiging treedt op in het gebied van 4000 hertz: dit is de toonhoogte. Vanaf een frequentie van 1000 hertz zal iemand die lawaaidoof is nog maar slecht geluiden waarnemen. Het onderscheiden van bepaalde woorden wordt moeilijker.

Gehoororgaan

De oren noemen we ook wel het gehoororgaan. Deze bestaat uit het uitwendige en het inwendige oor. Het uitwendige oor bestaat uit de oorschelp en de gehoorgang. Het middenoor bestaat uit het trommelvlies de drie gehoorbeentjes (hamer, aambeeld en stijgbeugel). Het binnenoor bevat het slakkenhuis, dat weer in verbinding staat met de gehoor-en evenwichtszenuw. We horen doordat geluidsgolven via de oorschelp worden opgevangen. Via de gehoorgang komen de geluidsgolven bij het trommelvlies aan. Het trommelvlies vangt de trillingen op en geeft deze door aan de drie gehoorbeentjes. De gehoorbeentjes brengen de trillingen over naar het ovale venster. Het ovale venster brengt op zijn beurt de trillingen over naar de vloeistof in het slakkenhuis. Daar worden de trillingen omgezet in een elektrische impuls en via de gehoorzenuw doorgegeven aan de hersenen.

Decibel en Hertz

Bij het gehoor spreken we vaak over decibel dB) en hertz (Hz). Decibel staat voor de hardheid van het geluid. Nul decibel staat voor de gehoordrempel, 100 decibel staat voor hard geluid voor het menselijke oor. Hertz staat voor toonhoogte en geeft het aantal trillingen per seconden weer. 1 hertz staat voor een hele lage toon. De mens hoort gemiddeld goed bij 4000 hertz. Hoe lager de toonhoogte, bijvoorbeeld 10 hertz, hoe harder het geluid moet zijn (in dit geval 95 decibel). Op een toonhoogte van 4000 hertz is het gehoor het meest gevoelig. De gehoordrempel bedraagt op dit punt -5 decibel. De pijngrens ligt op 140 decibel, bijvoorbeeld het luchtalarm van dichtbij.

Gehoorbeschadiging

Beschadiging aan het gehoor treedt het eerst op in het gebied van 4000 hertz (toonhoogte). 140 decibel is de pijndrempel: er treedt pijn aan het oor op bij blootstelling aan geluiden. Denk hierbij aan een sirene van dichtbij op de propeller van een vliegtuig van dichtbij. Bij 180 decibel treedt er onherstelbare schade aan het oor op. Bij 228 decibel treedt er zoveel interne schade op, dat de dood kan volgen.

Lawaaidoof

Lawaaidoofheid ontstaat als gevolg van blootstelling aan lawaai. Het kan hier om een kortstondig lawaai gaan zoals een explosie, maar ook door blootstelling aan langdurig lawaai. Denk hierbij aan het werk in fabriekshallen, muziek in discotheken of het dragen van een koptelefoon. Steeds meer jongeren lopen gehoorschade in de vorm van lawaaidoofheid op door het beluisteren van muziek via de hoofd- of koptelefoon. Hierbij zijn oordopjes die rechtstreeks in de gehoorgang worden gedragen schadelijker dan een koptelefoon zelf. Ruim 40 procent van de jongeren tussen de 12 en 18 jaar loopt mogelijk (lichte tot matige) gehoorschade op door het veelvuldig gebruik van oordopjes of hoofdtelefoons. 110 decibel gedurende enkele minuten zorgt al voor schade aan het gehoor. Een geluid van 80 decibel is schadelijk wanneer het gedurende langere tijd wordt waargenomen. Vaak zetten jongeren na verloop van tijd de muziek juist harder, omdat het oor als het ware 'went' aan het harde geluid. Er treedt dan al snel lawaaidoofheid op.

Symptomen

Iemand die lawaaidoof is, heeft een verhoogde gehoordrempel. Dit houdt in dat het aantal decibels meer moet zijn om het geluid nog goed te kunnen horen. Vooral bij frequenties vanaf 1000 hertz wordt er amper nog geluid waargenomen. Kortstondige blootstelling aan harde geluiden zal vaak een tijdelijke lawaaidoofheid als gevolg hebben. Het gehoor herstelt zich dan. Wanneer de blootstelling echter te langdurig is of te vaak achter elkaar voorkomt, ontstaat blijvende lawaaidoofheid. Deze is onherstelbaar en komt vooral tot uiting met het ouder worden, wanneer het gehoor toch al achteruit gaat.

Voorkomen

De grens voor veilig werken met geluid ligt op 80 decibel. Dit gedurende maximaal 8 uur per dag en maximaal 5 dagen per week. Buiten deze tijden moet het gehoor niet opnieuw aan geluid van meer dan 80 decibel worden blootgesteld. Wordt er met meer decibel gewerkt of gedurende langere periode dan is het dragen van gehoorbescherming verplicht. Daarnaast moet de arbeidstijd verkort worden. Bovendien vereisen veel beroepen een tussentijdse gehoorcontrole. Gehoorbescherming moet tussentijds ook gecontroleerd worden en eventueel vervangen worden. Vaak wordt de gehoorbescherming aangemeten, dus op maat gemaakt (oorpluggen).

Het vermijden van discotheken of andere muziekevenementen waar harde muziek wordt gedraaid is aan te raden, maar veel jongeren tussen de 15 n 35 jaar oud willen dit liever niet. Bovendien draagt nagenoeg niemand gehoorbeschermers. De meesten gaan ervan uit dat de overheid het aantal decibels in de gaten houdt. Er is een convenant opgesteld waaruit blijkt dat het maximale aantal decibel 103 mag bedragen, maar veel discotheken geven hier gen gehoor aan. Het is dan ook geen wet maar een advies.