Bof bij kinderen, parotitis epidemica

Bof wordt ook wel parotitis epidemica genoemd. Het is een ontsteking van de oorspeekselklier. Deze klier bevindt zich voor en onder het oor. Bof is een typische kinderziekte en veroorzaakt geen huiduitslag zoals bij de meeste kinderziekten wel het geval is. Kenmerkend bij bof is de gezwollen wang. De andere speekselklieren kunnen ook ontstoken raken. In sommige gevallen treedt er een hersenvliesontsteking of een ontsteking van de geslachtsklieren op. Er is geen medicijn tegen bof, de ziekte geneest vanzelf.

Parotitis epidemica

De naam parotitis verwijst naar glandula parotis oftewel de oorspeekselklier. Epidemica betekent besmettelijke ontsteking. Parotitis epidemica betekent dus een besmettelijke ontsteking van de oorspeekselklier. In Nederlands benaming noemen we deze ziekte ook wel (de) bof.

Virusontsteking

Bof is een ontsteking die wordt veroorzaakt door een virus. Het verantwoordelijk virus is het paramyxovirus. Dit virus is er in verschillende varianten en veroorzaakt ziekten als de bof, de mazelen, influenza (griep) en de ziekte van Newcastle bij vogels (pseudovogelpest).

Kinderziekte

Een kinderziekte is een ziekte die vaak bij kinderen voorkomt. Kinderen hebben een lagere weerstand dan volwassenen en lopen daardoor sneller een ziekte op. Met de jaren wordt de weerstand bij het kind verhoogd, juist door het oplopen van deze ziekten. Er zijn verschullende soorten kinderziekten. Deze worden veroorzaakt door een bacterie of een virus. Van de virusziekten onderscheiden we ziekten met en zonder uitslag. Infectieziekten zonder huiduitslag zijn kinkhoest, pseudokroep en bof.

Oorspeekselklier is ontstoken

Bij bof raakt de oorspeekselklier ontstoken. Maar wat is de oorspeekselklier en waar vinden we deze? De oorspeekselklier is een van de speekselkieren die zorgen voor de vorming van speeksel. We hebben zes grote speekselklieren en vele kleintjes. De twee oorspeekselklieren zijn twee van de zes grote. De oorspeekselklier ligt voor en onder het oor, aan beiden zijden één. De klier bestaat uit twee kwabben. Tussen deze kwabben ligt de aangezichtszenuw.

Gezwollen wang

Wanneer de oorspeekselklier ontstoken is zwelt deze op. De zwelling zit voor en onder het oor. Vaak zwelt de wang ook op. Dit kan eenzijdig zijn maar ook aan beiden wangen voorkomen. Een gezwollen wang is het meest bekende symptoom van bof. De zwelling voelt soms pijnlijk ook. Daarnaast kan er ook een zwelling onder de tong of in de keel ontstaan. Ook hier kan er pijn voelbaar zijn.

Andere symptomen

In veel gevallen treedt er koorts op. Kinderen worden hangerig en willen niet eten. Eten is ook pijnlijk, vooral het slikken en kauwen. Vaak wordt de mond opengedaan door de pijn. Bij een half procent gaat bof over in een hersenvliesontsteking. Ook de hersenen zelf kunnen ontstoken raken. Soms raakt de alvleesklier ontstoken. De geslachtsklieren bij de jongen kunnen ook ontstoken raken, dit heet orchitis. Bij het meisje heet dit ovaritis. Ontstoken eierstokken geven pijn in de buik, zowel links als rechts.

Behandeling

Kinderen die willen slapen moet men ook de rust geven. Vooral ten tijde van koorts zijn kinderen hangerig en vermoeid. Toegeven aan deze vermoeidheid zorgt voor een sneller genezingsproces. Volwassenen met bof liggen liever in bed terwijl kinderen toch nog de energie vinden om wat te spelen of te lezen. Daarnaast kunnen er pijnstillers gegeven worden. Aspirine en paracetamol worden het meest toegepast. Paracetamol onderdrukt de koorts. Door de koorts te onderdrukken voelt het kind zich tijdelijk beter maar kan de genezing vertraagd worden. De witte bloedcellen werken optimaal bij een wat hogere lichaamstemperatuur. Dat is het nut van koorts. Een warm of koud kompres op de gezwollen klieren kan verlichting geven. Bekijk zelf wat het kind prettiger vind. Het drinken van een citroendrank met paracetamol werkt in veel gevallen genezend maar moet bij bof worden vermeden. Citroen is een zuur product.

Zure dranken of zuur voedsel stimuleert de speekselklieren. Dit resulteert in pijn. Vermijd zure voedingsmiddelen en dranken dan ook. Vloeibaar voedsel wordt door kinderen vaak beter gegeten. Denk hierbij aan pap en bouillon. De zwelling in de wang zal na ongeveer een week verdwijnen. Na twee weken zijn de meeste klachten weg.

De tijd tussen besmetting en de eerste symptomen bedraagt meestal twee tot drie weken. De patiënt kan anderen besmetten vijf dagen vóór tot negen dagen na het uitbreken van de eerste symptomen. Na een doorlopen bof treedt er levenslange immuniteit op. Zelden treedt bof een tweede keer in een leven op.