Endocarditis, ontsteking van het hart

Het hart is een pomp die ervoor moet zorgen dat de bloedstroom in het lichaam rond blijft gaan. Soms treedt er een ziekte van het hart op. Een gevaarlijke ziekte is endocarditis. Hierbij treedt er een ontsteking van de binnenkant van het hart op. Vaak zijn de hartkleppen ontstoken. Dit zien we als gevolg van parodontitis, reuma, een allergische reactie of door binnendringen van bacteriën op een andere manier. Vroeger was deze ziekte dodelijk, tegenwoordig is het goed te behandelen. Antibiotica of het vervangen van niet goed werkende hartkleppen behoort tot de meest voorkomende behandelingen.

Het hart

Het hart is een spier. We noemen dit een holle spier doordat de spier samen kan knijpen. Voorbeelden van holle spieren zijn de blaas en het hart. Het hart heeft de grootte van onze vuist. Een kinderhart heeft de grote van een kindervuist. In principe groeit het hart mee met het lichaam. Het hart ligt achter de ribben ter hoogte van het midden van de borstkas. Er wordt vaak gedacht dat het hart links ligt maar dit klopt slechts gedeeltelijk. De punt van het hart en daarmee dus het zwaartepunt ligt naar links.

Het hart bestaat uit holle ruimtes. Het heeft een linker-en rechterboezem en een linker-en rechterkamer. Vanuit het lichaam stroomt het bloed de rechterboezem binnen. Van daaruit gaat het bloed naar de rechterkamer. Via de rechterkamer wordt het bloed naar de longen gepompt. In de longen vindt de uitwisseling van zuurstofrijk en zuurstofarm bloed plaats. Zuurstofrijk bloed wordt naar de linkerboezem gepompt. Van daaruit gaat het naar de linkerkamer. Vanuit de linkerkamer verlaat het bloed via de aorta het hart en wordt via de slagaders naar alle delen van het lichaam getransporteerd.

Tussen aorta en linkerkamer en tussen kamers en boezems bevinden zich kleppen. Deze hartkleppen zorgen ervoor dat de juiste hoeveelheid bloed wordt doorgegeven. Bij elke hartslag openen en sluiten de hartkleppen zich. Dit doen zij beurtelings. Ziekten aan het hart zorgen voor een slechte werking.

Endocarditis

Bij endocarditis is er sprake van een ontsteking van de binnenkant van het hart. Vaak zijn het alleen de hartkleppen die ontstoken raken. Endocarditis kan ontstaan door beschadiging van de hartkleppen of dor een infectie. Vroeger was deze ziekte dodelijk. Tegenwoordig is het goed te behandelen en zijn de genezingskansen veel groter geworden. Endocarditis valt onder de hart-en vaatziekten.

Reuma en allergische reactie

Endocarditis verrucosa is een lichte ontsteking van het hart. Hierbij vormen zich kleine wratjes, vooral aan de randen van de hartkleppen. Het wordt niet veroorzaakt door een bacterie maar ontstaat vaak bij reuma. Waarschijnlijk is een allergische reactie de oorzaak. Behandeling bestaat uit het langdurig toedienen van penicilline (antibiotica). Deze vorm van endocarditis geneest vrij vaak weer, maar er zal zich wel vaak littekenweefsel vormen. Dit littekenweefsel zorgt ervoor dat de hartkleppen niet meer goed functioneren. Slecht werkende hartkleppen zijn te herkennen aan symptomen als vermoeidheid, pijn op de borst en duizeligheid. Hartkloppingen of een onregelmatige hartslag kunnen ook ontstaan. Ruim 1 procent van de bevolking heeft een slecht werkende hartklep. Ruim 90 procent van deze patiënten ervaart helemaal geen klachten. Een slecht werkende of beschadigde hartklep kan middels een openhartoperatie hersteld of vervangen worden.

Bacterieel infectie

Wanneer een bacterie de oorzaak is spreken we van endocarditis ulcerosa. Een beschadigde hartklep kan makkelijker geïnfecteerd raken door bacteriën. Drugsgebruikers krijgen eerder te maken met deze vorm van endocarditis, doordat bacteriën via de bloedbaan bij het hart terecht komen. Ook een slechte mondhygiëne speelt een belangrijke rol. Parodontitis, een ernstige tandvleesontsteking, zorgt ervoor dat bacteriën vanuit de mond het lichaam binnendringen. Ze komen in de bloedbaan terecht en bereiken op deze manier het hart. Streptokokken, enterokokken en Staphylococcus aureus zijn vaak de veroorzakers van deze vorm van endocarditis. De hartkleppen worden niet doorbloed en dus ook niet voorzien van witte bloedcellen. Daardoor is er geen afweer mogelijk. De tricuspidalisklep is de eerst hartklep die bacteriën aantreffen in hun weg richting het hart. Deze klep zal ook het vaakst ontstoken raken.

Ook bij een bacterieel infectie kunnen de hartkleppen slecht gaan werken. Een lekkende hartklep laat telkens een kleine hoeveelheid bloed doorstromen. De conditie zal hierdoor sterk achteruit gaan. Andere symptomen zijn hierboven al beschreven zoals vermoeidheid en pijn op de borst. Vooral bij inspanning treden deze symptomen op.

Bij endocarditis ulcerosa vormen zich grotere wratten en woekeringen dan bij verrucosa. Hiervan breken makkelijk stukjes af. De ziekte kan zeer gevaarlijk en dodelijk verlopen. Behandeling bestaat uit het toedienen van antibiotica via de bloedbaan. Vaak is hier lange tijd voor nodig. Bij ernstige afwijkingen zal een openhartoperatie nodig zijn. De ontstoken hartklep kan vervangen worden door een biologische of een mechanische klep. Hoewel een biologische klep minder lang mee gaat heeft het als voordeel dat extra medicijnen vaak niet nodig zijn. Bij een mechanische klep zijn bloedverdunners nodig die levenslang geslikt moeten worden. Een mechanische klep produceert ook geluid. Bij een stille omgeving kan je de klep horen dichtvallen. Wel gaat deze klep veel langer mee dan de biologische klep.