Verschil tussen dementie en alzheimer

Dementie en alzheimer wordt vaak als één ziekte gezien. Toch klopt dit niet. Alzheimer ontstaat door afbraak van eiwitten in de hersenen waardoor er klonters ontstaan. Hierdoor sterven hersencellen af. De hersenfunctie gaat achteruit. Het gevolg is dementie. Dementie is dus geen ziekte maar een verzameling van een aantal symptomen. Meerdere ziekten hebben dementie als gevolg. Toch worden de termen dementie en alzheimer vaak nog door elkaar heen gebruikt. In bepaalde gevallen wordt de benaming dementie veel gebruikt, vooral bij ouderen.

Dementie is geen vergeetachtigheid

In onze huidige taal is dementie een werkwoord geworden. Oma of opa, vader of moeder wordt dement genoemd wanneer ze iets vergeten zijn. Praten we over dementie dan denken we dus aan vergeetachtigheid. Maar dementie is veel meer dan alleen maar vergeetachtigheid. Dementie is eigenlijk een verzamelnaam voor een aantal symptomen. We onderscheiden meer dan 40 ziekten die dementie tot gevolg hebben.

Wat is dementie precies?

Wanneer de hersenen in functie achteruitgaan en het verstandelijk vermogen achteruitgaat, veroorzaakt door het afsterven van hersencellen, spreken we van dementie. Dementie is dus geen verstandelijke beperking waarmee iemand geboren kan zijn. Het ontstaat in de meeste gevallen op oudere leeftijd. Tussen de 40 en 65 jaar kunnen soms al de eerste verschijnselen optreden. In de meeste gevallen begint dementie pas vanaf een jaar of 60 (ouderdomsdementie). Vaak is het sluimerend, dit wil zeggen dat dementie zeer langzaam optreedt. Het duurt jaren voordat het duidelijk wordt dat iemand aan dementie lijdt. Gemiddeld krijgt 15 tot 20 procent van de bevolking te maken met een vorm van dementie.

Wat is het verschil tussen dementie en alzheimer?

Veel mensen denken dat dementie en alzheimer hetzelfde is. Dit klopt slechts gedeeltelijk. Dementie is een verzamelnaam voor verschillende ziekten die bepaalde symptomen tot gevolg hebben. Alzheimer is hier één ziekte van. Door alzheimer treedt er dementie op. Maar ook ziekten als AIDS, de ziekte van Parkinson, De ziekte van Creutzfeldt-Jakob, het syndroom van Down en de schildersziekte veroorzaken dementie. Er is dus geen verschil tussen alzheimer en dementie, maar dementie is een gevolg van alzheimer. Alzheimer ontwikkelt zich meestal vanaf het 70e levensjaar, maar kan ook al ontstaan op een leeftijd tussen de 40 en 60 jaar. Ruim 70 procent van alle vormen van dementie bestaat uit alzheimer.

Symptomen van alzheimer

Alzheimer kenmerkt zich door de volgende symptomen:

• Het begrijpen en gebruiken van de taal vormt steeds vaker een probleem.
• Het herkennen van gebruiksvoorwerpen, geluiden of beelden wordt moeilijker. Vaak kan het ook niet meer in verband worden gebracht met het doel. Zo wordt het voor de patiënt onduidelijk waar een schaar voor dient of hoe een blikopener gebruikt moet worden. De deurbel wordt niet meer als dusdanig herkend.
• Het korte termijngeheugen wordt aangetast. Hierdoor is het onmogelijk om nieuw informatie op te slaan. Op den duur zal het lange termijn geheugen ook aangetast worden.
• Het inschatten van een situatie en de daarbij behorende gevolgen verdwijnt langzaam. Hierdoor kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan.
• Het vergeten of niet meer weten waar men zich bevindt, alsmede het geen besef meer hebben van de tijd, de datum of de periode waarin men zich bevindt.
• Sterke veranderingen in karakter. Er ontstaat achterdocht, lusteloosheid of onrust. In sommige gevallen ontstaat er juist agressie. In deze gevallen vormt de patiënt niet alleen een gevaar voor zichzelf maar ook voor anderen.
• Het vergeten van afspraken, van namen en later zelfs van personen.
• De zelfverzorging alsmede de verzorging van het huishouden gaat achteruit en is niet meer belangrijk.
• Spierfuncties worden zwakker. Slikken en kauwen wordt moeilijker. De kans op verslikken is vergroot.

Dementie in het algemeen

Dementie is, zoals eerder gezegd, een verzamelnaam voor verschillende ziekten die allemaal een aantal symptomen laten zien. De symptomen voor alzheimer zijn veelal gelijk aan die van dementie. Maar ook de symptomen voor de ziekte van Creutzfeldt-Jakob zijn veelal gelijk aan die van dementie. We kunnen dus kort zeggen dat dementie een aantal symptomen samenvat en kenmerkend is voor een bepaalde ziekte. Dat dementie in verband staat met achteruitgang van de hersenfunctie is een feit. De oorzaak van deze achteruitgang is divers. Zo onderscheiden we de volgende vormen van dementie:

• Vasculaire dementie: wordt vaak veroorzaakt door een hersenbloeding (beroerte). De bloedvoorziening in de hersenen is verstoord.
• Lewy body dementie: ontstaat door een abnormale eiwitafzetting in de hersenen.
• Frontotemporale dementie: in de frontaalkwab en de temporaalkwab sterven hersencellen vroegtijdig af. Is soms erfelijk bepaald.
• Korsakov Syndroom: is geen echte dementie en ontstaat door een ernstig gebrek aan vitamine B1.

Dementie is in het begin nog vaak niet goed op te merken. Mensen met dementie zijn handig in het verzinnen van smoezen en weten hun tekortkomingen vaak goed op te vangen of te verdoezelen. Ook hun partner vangt vaak onbewust hun tekortkomingen op. Pas wanneer de partner wegvalt of de patiënt door ziekte bepaalde zaken niet meer op kan vangen komt dementie duidelijk naar voren. De patiënt wil het vaak niet erkennen en kan hierdoor verward of boos raken. Het is moeilijk om dementie te accepteren. Dementie is sluimerend en vaak duurt het jaren voordat de patiënt hulpbehoevend en afhankelijk van anderen wordt. De weg hiernaartoe is lang en verloopt moeizaam. De meeste dementerende ouderen zullen uiteindelijk in een verzorgingshuis worden opgenomen wanneer de omgeving niet meer voor ze kan of wil zorgen.