Kraamvrouwenkoorts, symptomen en de gevolgen

Koorts krijgen terwijl je in het kraambed ligt of je in de kraamperiode bevindt: dit noemen we ook wel kraamvrouwenkoorts. Deze ziekte ontstaat 1 tot 10 dagen na de bevalling en is het gevolg van een infectie met streptokokken groep A. Deze bacteriën vinden we normaal gesproken in de neus-en keelholte en op de huid en richt daar niet altijd ziekte aan. Zwakke, ouderen en kraamvrouwen zijn extra gevoelig voor deze bacteriën. Symptomen van de kraamvrouwenkoorts zijn koorts en buikpijn, daarnaast trillingen. De ziekte kan dodelijk verlopen dus behandeling is noodzakelijk.

Wat is kraamvrouwenkoorts?

Kraamvrouwenkoorts is een ziekte die vroeger veel voorkwam maar nog steeds kan ontstaan. Ook Nederlandse en Belgische vrouwen kunnen het nog steeds oplopen. In vroegere tijden kon de ziekte dodelijk aflopen, tegenwoordig is deze vrij goed te behandelen. Kraamvrouwenkoorts komt voor bij kraamvrouwen, zoals de naam al doet vermoeden. Een kraamvrouw is een vrouw die pas is bevallen van haar baby en in het kraambed ligt. De kraamzorg neemt gemiddeld 8 dagen in beslag, de kraamtijd zelf duurt ruim zes weken. Kraamvrouwenkoorts ontstaat vaak in de eerste twee weken na de bevalling, vaak al direct na de bevalling.

Oorzaak: onhygiënische toestanden

De veroorzaker van de kraamvrouwenkoorts zijn streptokokken groep A (GAS). Een GAS-infectie komt vaak voor bij mensen en wordt vaak gedurende lange tijd in de neus of op de huid gedragen. Vaak veroorzaakt deze groep bacteriën geen ziekte. Bekende ziekten zijn onder andere krentenbaard, wondroos (belroos) en roodvonk. In ernstige gevallen ontstaat er een hersenvliesontsteking of een hartklepontsteking (endocarditis).

Kraamvrouwenkoorts ontstaat wanneer de bacterie de baarmoeder binnen dringt. Dit gebeurt vaak onder onhygiënische toestanden, bijvoorbeeld via de handen van een arts of verpleegkundige. In vroegere tijden liepen veel artsen met bacteriën op de handen rond, bijvoorbeeld na aanraking van doden of besmette personen. De handen werden toen nog niet gewassen en de pas bevallen vrouw raakte via de handen van de arts makkelijk besmet met de streptokokken. Tegenwoordig komt een GAS-infectie minder vaak voor bij kraamvrouwen maar wordt soms nog gezien in ziekenhuizen of kraamklinieken. Vaak vind besmetting plaats via een verpleegkundige of arts. Vrouwen met al aanwezige jonge kinderen lopen vaker een besmetting op. Gemiddeld vindt bij 1 op de 3.000 tot 3.500 bevallingen besmetting plaats.

Besmetting is gevaarlijk

Kinderen tussen de 5 en 15 jaar oud blijken het vaakst streptokokken groep A bij zich te dragen. Mensen met een verminderde afweer, ouderen en kraamvrouwen zijn bevattelijker voor deze bacterie ze worden er eerder ziek door. Besmetting bij kraamvrouwen is dan ook zeer risicovol. In ernstige gevallen verloopt kraamvrouwenkoorts zo ernstig dat de afloop dodelijk is. Langdurig gebroken vliezen, inscheuren tijdens de bevalling en het hebben van jonge kinderen zijn verhoogde risicofactoren.

Symptomen en de gevolgen

De klachten beginnen binnen 1 tot 10 dagen na de bevalling. De meeste vrouwen met kraamvrouwenkoorts klagen over koorts (boven de 38 graden, vaak nog hoger tot 41/42 graden) en buikpijn. Soms begint de ziekte met trillingen die niet te stoppen zijn. Ook overmatig dorst komt voor. Paracetamol laat de koorts niet zakken en de buikpijn wordt vaak heviger. Zonder behandeling kan er bloedvergiftiging ontstaan. De bacteriën produceren een giftige stof (toxine) waarop het lichaam reageert. De organen vallen uit en uiteindelijk kan de dood intreden.

Behandeling

Iedere pas bevallen vrouw moet elke dag gecontroleerd worden. Vooral de lichaamstemperatuur moet tweemaal per dag opgemeten worden, omdat dit veel zegt over de aanwezigheid van een infectie. Buikpijn moet direct gemeld worden, maar niet iedere vrouw heeft last van buikpijn of treedt dit pas later op. Tijdens bloedonderzoek zal blijken dat de bloedwaardes sterk verlaagd zijn. Antibiotica moeten onmiddellijk toegediend worden. Dit kan middels een tabletkuur maar wordt in ernstige gevallen vaak via een infuus toegediend. Soms is het nodig om extra vocht toe te dienen. In ernstige gevallen moet er zuurstof toegediend worden. In de meeste gevallen knappen de vrouwen snel weer op. Zolang er geen verbetering zichtbaar is, blijft de vrouw in het ziekenhuis.

Kans op herhaling?

De kans op herhaling is bij een volgende bevalling niet groter dan normaal. Toch maken veel vrouwen zich hier wel zorgen over, en terecht. Achteraf beseffen de meeste vrouwen wel dat het ook verkeerd af had kunnen lopen. Bespreek je zorgen met de arts of verloskundige. Deze kan eventueel zorgen voor een verscherpte controle. Vaak blijkt dit in de praktijk niet nodig te zijn. Wanneer de vliezen langdurig gebroken zijn is er wel een verhoogde kans op kraamvrouwenkoorts. Wees daarom altijd voorzichtig hiermee en meldt het breken van de vliezen aan de arts of verloskundige. Neem geen risico’s en ga met gebroken vliezen niet in bad of heb geen gemeenschap.

Vrouwen die tweemaal kraamvrouwenkoorts doorlopen hebben eerder te maken met toeval of onhygiënische toestanden. In Nederland en België wordt over het algemeen goed met hygiëne omgegaan.