Ziek worden van een tampon, de tamponziekte

Het gebruik van een tampon is handig: het is klein, makkelijk mee te nemen en voel je niet zitten. Daarnaast worden vervelende geurtjes vaak buitengesloten. Maar wist je dat je van een tampon ernstig tot dodelijk ziek kunt worden? Dit heet tamponziekte oftewel Toxic Shock Syndrome (TSS). Vroeger kwam tamponziekte vrij veel voor, in de periode dat sterk absorberende tampons populair waren en de voorlichting over het gebruik hiervan nog niet optimaal was. Een infectie met stafylokokken is het gevolg, waardoor bloedvergiftiging kan ontstaan.

Gebruik van tampons

Een tampon is een langwerpige prop van gaas of watten en wordt door vrouwen veelvuldig gebruikt tijdens de menstruatie (inwendig maandverband). In de medische wereld wordt een tampon gebruikt om wondruimten op te vullen. Een tampon heeft als doel wondvocht of bloed op te vangen. Bij vrijwel iedere drogist, apotheker en supermarkt zijn tampons als inwendig maandverband te koop.

De eerste tampon werd rond 1930 gemaakt onder de naam Tampax. Jaren later werd er een soortgelijke tampon geproduceerd onder de naam o.B. (ohne Binde= geen maandverband). In de jaren '70 van de vorige eeuw waren tampons populair. Bepaalde tampons bleken bacteriën te bevatten die voor de tamponziekte zorgde. Deze ziekte kan dodelijk verlopen. As gevolg hiervan werden bepaalde types tampons uit de handel genomen. Daarna nam de populariteit van tampons af.

Wat is de tamponziekte?

De tamponziekte ontstaat door het dragen van tampons. Vooral het langdurig dragen van een tampon brengt een verhoogd risico met zich mee. In de jaren zeventig van de vorige eeuw zorgde de tamponziekte voor doden. Tegenwoordig komt de ziekte nog zelden voor, mede door een goede voorlichting over het gebruik van tampons en een sterk verbeterde aanpassing van tampons. Wanneer de ziekte wel voorkomt kan deze zeer snel en ernstig verlopen.

Oorzaak

De bacterie Staphylococcus aureus is de veroorzaker van de tamponziekte. Deze bacterie komt veel voor op de huid en in de neus maar veroorzaakt daar normaal gesproken geen ziekte. Bekende infectieziekten veroorzaakt door de bacterie zijn krentenbaard, steenpuisten, cellulitis, voedselvergiftiging en longontsteking. In 90 procent van alle gevallen van tamponziekte is Staphylococcus aureus de veroorzaker. Ook de bacterie Streptococcus pyogenes kan de tamponziekte veroorzaken. Deze bacterie is een agressieve streptokok en veroorzaakt naast de tamponziekte (in 10 procent van de gevallen) ook ziekten als wondroos (belroos), kraamvrouwenkoorts en roodvonk.

De tampon neemt vocht op (bloed). De bacterie kan hierin zijn broedplaats vinden en zich snel vermenigvuldigen. Hoe langer de tampon in blijft zitten, hoe meer de bacterie zich vermenigvuldigd. De grote hoeveelheid bacteriën zorgen voor een aantal ziekteverschijnselen. Hoe hoger het absorptievermogen van de tampon, hoe groter het risico op tamponziekte. Tampons drogen het slijmvlies uit waardoor er eerder kleine scheurtjes ontstaan. Hierlangs kunnen bacteriën makkelijker het lichaam binnendringen.

Symptomen

Er ontstaat vaak koorts en huiduitslag. De huiduitslag gaat vaak over in een vervelling van de voetzolen en de handpalmen. Overgeven en diarree komen ook vaak voor. Daarnaast is er sprake van griepverschijnselen zoals hoofdpijn, keelpijn, spierpijn en algehele zwakte. Verwardheid, een lage bloeddruk en een snelle hartslag zijn ook symptomen. De symptomen ontstaan door een bloedvergiftiging (sepsis). We spreken van een bloedvergiftiging wanneer bacteriën zich via het bloed door het lichaam verspreiden. Bacteriën scheiden een giftige stof af (toxine), waarop het lichaam sterk reageert.

In ernstige gevallen ontstaat er een septische shock. De symptomen hiervan zijn een ernstig verlaagde bloeddruk die gepaard gaat met een bleke huid en koud aanvoelen. De organen krijgen te weinig bloed toegevoerd waardoor deze hun functie verliezen en uiteindelijk afsterven. Tamponziekte kan tot de dood leiden.

Behandeling en voorkomen van de ziekte

Het is belangrijk om tamponziekte te voorkomen. Sterk absorberende tampons vormen altijd een risico omdat de gebruikster ze vaak te lang blijft dragen. Aangeraden wordt om iedere vier uren de tampon te verwisselen voor een schone. Wie sterk vloeit doet er zelfs goed aan de tampon om de twee tot drie uur te verwisselen.

Tamponziekte kan goed behandeld worden met antibiotica. De tampon moet altijd direct verwijderd worden om de broeiplaats van de bacterie weg te halen. Wanneer er een septische shock is opgetreden moet deze bestreden worden. Dit gebeurt door het toedienen van zuurstof. Met medicijnen wordt de bloeddruk tot normale waardes gebracht. Daarna wordt er antibiotica toegediend om de bacterie te bestrijden.

Wanneer iemand eenmaal tamponziekte heeft opgelopen is de kans op herhaling groter. Het is dan aan te raden om voortaan gebruik te maken van maandverband. Dit wordt uitwendig gedragen en zal geen nare gevolgen met zich meebrengen. Mensen met een verlaagde weerstand hebben ook meer kans op het krijgen van de tamponziekte. Ook deze mensen doen er goed aan liever geen tampons te gebruiken. Bij het inbrengen van de tampon moet voorkomen worden dat de tampon besmet raakt met de bacterie. De bacterie kan zich op de vingers bevinden, vooral wanneer daar zweertjes of wondjes aanwezig zijn.