Cellulitis: ontsteking van de huid

Cellulitis is een ontsteking van de huid en moet niet verward worden met een andere cellulitis: putjes in de huid. Bij deze ontsteking is een bacterie de oorzaak. De huid ziet er ook ontstoken uit: rood, warme en gezwollen. Vaak komt dit ook voor bij onderliggende ziekten zoals artritis. Niet altijd is het nodig om te behandelen, soms verdwijnt de ontsteking vanzelf.

Ontsteking van de huid

Cellulitis is een ontsteking van de huid zelf en het onderliggend weefsel. Het onderhuids bindweefsel is de scheidingslaag tussen huid en spieren en pezen. De lederhuid is de middelste laag van de huid, en de opperhuid de bovenste laag. Bij cellulitis zijn deze lagen ontstoken. Een ontsteking van de huid komt in verschillende vormen voor. Zo is er een steriele huidontsteking zoals eczeem, en een huidontsteking veroorzaakt door micro-organismen zoals cellulitis.

Oorzaak

Cellulitis wordt veroorzaakt door een infectie met een bacterie. Meestal zijn dit de streptokokken. Streptokokken veroorzaken verschillende ziekten als roodvonk, hersenvlies ontsteking, keelontsteking maar ook cellulitis. Wondroos is een vorm van cellulitis. Soms wordt cellulitis veroorzaakt door stafylokokken. Cellulitis is niet besmettelijk en kan dan ook niet van mens op mens overgedragen worden.

Cellulitis kan verdwijnen en later weer terugkeren. Vaak wordt dit gezien bij mensen met diabetes (suikerziekte). Ook mensen met eczeem hebben vaker last van terugkerende cellulitis. Soms is het niet eens duidelijk herkenbaar omdat de klachten van eczeem net zo ernstig kunnen zijn als die van cellulitis. Ook mensen met zwemmerseczeem ontwikkelen eerder cellulitis. Mensen met overgewicht krijgen ook eerder te maken met deze ontstekingen. Daarnaast hebben mensen met overgewicht ook sneller last van de andere vorm van cellulitis (cellulite): sinaasappelhuid. Zwangere vrouwen zijn ook bevattelijker voor cellulitis.

Symptomen

Een ontsteking van de huid is vaal herkenbaar aan roodheid, zwelling en warmte. Ook kan de huid pijnlijk aanvoelen. Cellulitis lijkt soms erg veel op andere huidontstekingen, die niet altijd door een micro-organisme veroorzaakt worden. Vaak is er sprake van een wondje aan de huid, waardoor de bacterie binnen is gedrongen. Rondom dit wondje is de roodheid en pijn het hevigst. Deze symptomen kunnen zich verder uitbreiden naar andere delen van de huid. Soms verloopt de ontsteking ernstig en gaat over in een abces. Doordat de bacteriën een gifstof afscheiden sterven cellen af en hopen zich dode afweercellen op. Onder de huid ontstaat een holte die zich vult met pus. Pus bestaat uit dode afweercellen (witte bloedcellen), afgestorven cellen en dode bacteriën. Daarnaast is de holte gevuld met vocht die dik tot waterig kan zijn. Soms geneest cellulitis vanzelf, wanneer het lichaam voldoende afweer heeft. Het afweersysteem kan aangetast zijn door factoren als ziekte, roken, verkeerde voeding etc. Mensen met een slechte afweer hebben vaker en langer last van cellulitis.

Behandeling

Een behandeling is niet altijd noodzakelijk. In de helft van de gevallen genest cellulitis uit zichzelf. Toch kan cellulitis weer terugkeren, soms in een ernstigere vorm. Wanneer cellulitis niet vanzelf verdwijnt of overgaat in een abces dan is behandeling wel aan te raden. De ontsteking moet zoveel mogelijk met rust gelaten worden. Erover heen wrijven en krabben werkt de ontsteking alleen maar meer in de hand. Daarnaast wordt er in de meeste gevallen antibiotica voorgeschreven. Meestal krijgt de patiënt een antibioticakuur die gedurende enkele dagen ingenomen moet worden. Het afmaken van de kuur is zeer belangrijk. Wanneer de kuur niet afgemaakt wordt, blijven bacteriën achter en kunnen opnieuw actief worden. Bovendien hebben deze bacteriën een weerstand tegen antibiotica opgebouwd en is de infectie veel moeilijker te bestrijden.

Een abces moet na rijping geopend worden. Dit is nodig om het ontstekingsvocht te laten afvloeien. Onbehandeld kan ernstige cellulitis ontaarden in een bloedvergiftiging of in ontstekingen van spieren, botten of ander weefsel. De bacteriën onder de huid verspreiden zich makkelijk door het lichaam via de bloedbaan. Dit gebeurt vooral wanneer cellulitis niet binnen afzienbare tijd uit zichzelf geneest en in hevigheid toeneemt. In ernstige gevallen bereiken de bacteriën zelfs de hersenen en richten daar schade aan. Dit komt vooral voor wanneer cellulitis zich rondom het oog bevindt.

Om cellulitis in de toekomst te voorkomen is het belangrijk dat wonden direct worden schoongemaakt en ontsmet. Hierdoor wordt het risico op binnendringen van bacteriën verkleind. Mensen die al eens eerder cellulitis hebben gehad, lopen een verhoogd risico om opnieuw cellulitis te krijgen. Voor deze mensen is het zeker belangrijk om iedere wond of sneetje direct te ontsmetten en de ontwikkelingen in de gaten te blijven houden.

Lees verder

• Cellulite of cellulitis: sinaasappelhuid
• Wondroos, belroos: besmettelijk, symptomen en behandeling
• Eczeem en de behandeling