Multiple Sclerose

MS (voluit multiple sclerose) is bij jongeren en volwassen één van de meest voorkomende aandoeningen van het centraal zenuwstel. MS is een chronische ziekte die het beschermlaagje aantast van de zenuwuitlopers van het centraal zenuwstel. Het is met andere woorden geen spierziekte, zoals veel mensen denken. MS komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De eerste symptomen doen zich doorgaans voor tussen de leeftijd van 20 en 40 jaar oud.

Multiple Sclerose

MS (voluit multiple sclerose) is bij jongeren en volwassen één van de meest voorkomende aandoeningen van het centraal zenuwstel. MS is een chronische ziekte die het beschermlaagje aantast van de zenuwuitlopers van het centraal zenuwstel. Het is met andere woorden geen spierziekte, zoals veel mensen denken. MS komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De eerste symptomen doen zich doorgaans voor tussen de leeftijd van 20 en 40 jaar oud.

MS is een chronisch aandoening, maar dit betekent niet dat MS het leven dag in dag uit zal bepalen. De meeste personen die leven met MS weten de ziekte erg goed een plaats te geven in hun leven en kunnen hun dagelijkse bezigheden gemakkelijk weer oppikken.

Symptomen

Mensen die met MS leven, kunnen een heel scala aan verschillende symptomen ervaren. Sommige daarvan zijn niet onmiddellijk herkenbaar. Vaak wordt niet meteen gedacht aan MS wanneer één of meerdere van deze symptomen bij iemand voorkomen. Toch is het nuttig deze uiterlijke kenmerken en symptomen snel te herkennen om zo snel mogelijk de gepaste hulp te kunnen bieden.

De eerste opstoten van MS duren vaak niet zo lang en hebben een gematigd karakter. Het is van belang deze opstoten in een vroeg stadium te herkennen en uw arts erover aan te spreken, zodat u vanaf het begin op de meest efficiënte manier kan worden geholpen. Dit is eens te meer van belang, ook wanneer u weet dat de eerste symptomen vaak niet meteen in verband worden gebracht met MS.

De symptomen die het vaakst voorkomen zijn de volgende: veranderingen in de gewaarwordingen en een gewijzigd gevoel in de ledematen of het gezicht, een verminderd zicht, slapte of een gevoel van flauwte of onevenwicht bij het wandelen. Vijftien procent van de personen met MS heeft al last van meerdere van deze symptomen op het moment dat zij voor het eerst beslissen medisch hulp op te zoeken.

Cognitieve stoornissen komen ook voor, zoals wanneer men moeilijkheden ondervindt bij het simultaan uitvoeren van verschillende taken, problemen heeft met het opvolgen van gedetailleerde instructies, het verlies van korte termijn geheugen, emotionele instabiliteit en vermoeidheid.

Ook emotionele symptomen komen vaak voor. Ze zijn een meer dan normale reactie bij een uitputtende ziekte als MS. Ze kunnen ook het gevolg zijn van schade die men heeft opgelopen aan die zenuwen en dat deel van de hersenen dat de emoties stuurt.

Pathofysiologie

Wat doet multiple sclerose nu precies in het lichaam? MS brengt een verandering teweeg in de werking van de zenuwen (meerbepaald de neuronen) van het centraal zenuwstelsel. Het centraal zenuwstel bestaat uit de hersenen, de ruggenmerg en de optische zenuwen. De neuronen zijn de deeltjes die de informatie in het lichaam overdragen, onze gedachten sturen en de perceptie vormgeven, kortom, ze zijn ervoor verantwoordelijk dat de hersenen het lichaam besturen. Dat kan gaan om bewuste activiteiten, zoals bewegen, spreken, denken en onthouden. Het kan ook gaan om onbewuste activiteiten of reflexen, zoals het terugtrekken van de hand wanneer we pijn voelen.

Rondom de zenuwbanen van het centraal zenuwstelsel zit er een laagje vetweefsel, dat myeline wordt genoemd. Het myeline beschermt de zenuwbanen, zodat de signalen sneller van de hersenen naar de rest van het lichaam worden doorgegeven, of andersom.

MS kan ontstekingen veroorzaken op het myeline, en is er ook sprake van afbraak van myeline. Daardoor kunnen littekenweefsels en storingen ontstaan, die de informatieoverdracht tussen de zenuwcellen en de hersenen vaak bemoeilijkt. Dat is het moment waarop u klachten krijgt. Zo’n ontstekingsperiode wordt vaak ‘aanval’, ‘relapse’, ‘exacerbatie’, ‘terugval’ of ‘opstoot’ genoemd. Na enkele weken komt de ontsteking weer tot rust en kan er een herstel optreden van het zenuwweefsel en het myeline. Dit herstel is vaak volledig, maar niet altijd.

Oorzaken

Wetenschappers weten nog maar bijzonder weinig over de onderliggende causale processen van multiple sclerose. Toch bestaat er weliswaar een grote consensus over de vermoedelijke oorzaak.

Het merendeel van de onderzoekers is ervan overtuigd dat de schade aan het myeline wordt veroorzaakt door een ongewone reactie van het afweersysteem van het lichaam. Het afweersysteem zorgt ervoor dat virussen, bacteriën en tal van schadelijke partikels die ons lichaam binnendringen, worden geneutraliseerd. In normale omstandigheden verdedigt het immuunsysteem het lichaam tegen vreemde indringers zoals virussen of bacteriën. Bij een auto-immuunziekte valt het lichaam het eigen weefsel aan. Wetenschappers vermoeden dat MS een auto-immuunziekte is, en dat de ziekte ervoor zorgt dat het lichaam zichzelf aanvalt. In het geval van MS valt het lichaam het myeline aan.

Ziekteverloop

De manier waarop MS bij een patiënt evolueert, is bijzonder moeilijk op voorhand te voorspellen, en verschilt van persoon tot persoon. Multiple sclerose kan bij momenten in rustende toestand verkeren of geleidelijk aan evolueren. Verschillende subtypes, patronen en types progressie (progressie is de term die wordt gebruikt om het verloop en de evolutie van een ziekte aan te duiden) staan in de literatuur beschreven. Mensen bij wie ooit de diagnose is gesteld voor een bepaald subtype van multiple sclerose kunnen, om een nog onbekende reden, plots overspringen naar een ander type.

Algemeen maken wetenschappers een onderscheid tussen de volgende types van MS:

1. Relapsing remitting MS
Dit type MS komt voor bij 85 tot 90 procent van de personen met MS in de beginfase. Dit type wordt gekenmerkt door plotse en onverwachte opstoten (‘relapses’), gevolgd door een relatief lange periode (maanden tot jaren) van rust (remissie) zonder nieuwe actietekenen van de ziekte. Aandoeningen die u in deze periode opliep kunnen ofwel verdwijnen ofwel permanent aanwezig blijven. Deze vorm van MS komt het vaakst voor.

2. Secundair progressieve MS
Bij een secundair progressieve MS hebben mensen aanvankelijk een ‘relapse remitting’-profiel, maar begint zich een neurologische achteruitgang voor te doen, zonder dat er nog duidelijk afgebakende periodes van remissie optreden. Deze neurologische afname kan nieuwe neurologische symptomen met zich meebrengen, een vermindering van de cognitieve functies of nog tal van andere aandoeningen.

3. Primair progressieve MS
Primair progressieve MS is het subtype multiple sclerose dat voorkomt bij 10 procent van de personen met MS. Het betekent dat deze mensen, na de eerste symptomen en de eerste diagnose, nooit meer in een toestand van remissie zijn terechtgekomen. Deze persoon gaat geleidelijk aan achteruit zonder duidelijke opstoten.

4. Progressieve relapsing MS
Progressieve opstoot is het type MS waarbij de patiënt vanaf het ogenblik van de diagnose een neurologische achteruitgang kent, maar bij wie tegelijk meer opstoten voorkomen.

Behandeling

Er is geen definitieve genezing mogelijk voor MS. Dat is wat men bedoelt wanneer men het heeft over MS als een chronische aandoening. Er bestaan wel bepaalde behandelingen en therapieën die personen met MS een heel stuk kunnen verder helpen, zowel voor de behandeling van acute opstoten, als voor de onderhoudsbehandeling. Deze behandelingen helpen de patiënt om er opnieuw bovenop te komen na een opstoot, nieuwe opstoten te verhinderen en belemmeringen en handicaps te vermijden.

Behandelen van acute opstoten
Tijdens opstoten kan het raadzaam zijn dat u gehospitaliseerd wordt. Bij een opstoot wordt vaak gekozen voor een behandeling op basis van (cortico)steroïden (zoals prednison of methylprednisolon), die de opstoot sneller stoppen en mogelijke handicaps achteraf helpen vermijden.

Behandelen van relapsing remitting MS[
Over de relapsing remitting vorm van MS is op dit moment de grootste kennis beschikbaar met betrekking tot de behandeling ervan. De beschikbare behandelingen verminderen het aantal en de ernst van de opstoten.
Er zijn op dit moment verschillende types behandelingen beschikbaar. Spreek erover met uw arts.

Alternatieven
Veel mensen met chronische ziekten denken wel eens aan alternatieve geneeswijzen. Het gebruik van de alternatieve geneeswijzen kan voldoening schenken, bijvoorbeeld door het gevoel dat u zichzelf niet bij de situatie neerlegt en elke mogelijkheid benut.