Yersinia Pestis

De yersinia pestis baterie is de veroorzaker van de pest, ook wel zwarte dood genoemd. De pest heeft voor verschillende pandemieën gezorgd waarbij grote delen van de bevolking stierven. De pest blijft hierdoor tot de verbeelding spreken.

De bacterie

Yersinia pestis is een facultatief anaerobe gram negatieve coc, dit houd in dat de bacterie het liefst in een koolstofdioxide milieu groeit maar ook kan overleven in een zuurstofrijk milieu. De bacterie behoort tot de enterobacteriaceae. Yersinia pestis is de veroorzaker van pest en besmetting leidt snel tot de dood. De bacterie werdt in 1894 ontdekt door Alexandre Yersin

Verspreiding en incidentie van de pest

Geschiedenis van de pest

In de geschiedenis zijn drie pest pandemieën bekend. In 5de en 6de eeuw was er een pandemie van midden oosten tot Middellandse zee gebied, helft van bevolking ging hierbij dood. Van1347 tot 1350 was er een perst pandemie in Europa, deze werd de zwarte dood genoemd, derde tot helft bevolking ging dood. 1855 was er een epidemie in China, deze verspreidde naar alle continenten, in China en India alleen waren er 12 miljoen doden.

Tegenwoordig

Tegenwoordig worden er ongeveer 3000 gevallen van de pest per jaar vastgesteld. In Europa zijn er geen gevallen van de pest geweest sinds de Tweede Wereld oorlog. In Azië en Noord- en Zuid- Amerika komt de perst nog wel voor, in Afrika komen zelfs nog af en toe kleine epidemieën voor.

Besmetting

Besmetting via vlo

De bacterie leeft en groeit in de slokdarm van de vlo, de bacterie zorgt ervoor dat voedsel niet meer naar de maag van de vlo kan komen, de vlo krijgt hierdoor honger en gaat dieren en mensen die in de buurt zijn bijten. Doordat het voedsel van de vlo, het bloed, nier naar de maag kan braakt de vlo het weer uit en daarmee ook de bacterie. De lichaamstemperatuur van zoogdieren is de ideale temperatuur voor de bacterie. De lichaamstemperatuur is 25 graden, hierdoor is de bacterie niet dodelijk voor de vlo.

Overdracht van de pest via mensen

Er zijn drie typen pest die verschillende besmettelijkheid hebben.

• Builen pest: Men krijgt ontstoken lymfeknopen en de bacterie kan dan door het lymfesysteem het hele lichaam door.
• Long pest: Deze vorm verspreidt zich via aerosolen, mensen die hoesten, hoesten ook de bacterie uit, als iemand deze inademt is deze persoon ook besmet.
• Septische pest: Dit is een bloedinfectie die kan optreden na beet in mond of keel of secundair na builen- of long pest. Deze vorm is door bloed contact overdraagbaar.

Virulentie factoren

Yersinia pestis zorgt op verschillende manieren dat hij kan overleven in een gastheer, een aantal van de factoren zijn hier genoemd. De bacterie heeft eiwitten op het membraan die Yop (Yersinia outer membrane proteins) genoemd worden. Daarnaast bezit de bacterie een uitscheiding apparaat die Ysc (YersiniaSeCretion) genoemd wordt. 29 verschillende Ysc’s vormen een porie door het membraan van de bacterie.

Translocator Yops vormen bij contact met een target cel een porie in het membraan van deze cel, effector Yops kunnen via de poriën in het bacterie en target membraan heen naar het cytoplasma van de target cel. Hier remmen ze fagocytose, voorkomen ze uitscheiding van cytokines en stimuleren ze apoptose van macrofagen.

Naast de Yops heeft de bacterie ook een V antigeen die meewerkt met het uitscheiding apparaat en een de immuun reactie van de gasthee onderdrukt. Een plasmonogeen activator (Pla) remt de activatie van het complement en het capsulair eiwit F1 vergroot de resistentie voor fagocytose door macrofagen.

Diagnose van de pest

De diagnose wordt gesteld door een kweek te maken van bloed, sputum of lymfe vloeistof en bij een verdenking op long pest wordt ook een long foto gemaakt, daarop zijn bacterie groepen en beschadiging van het weefsel te zien. Naast de kweken kan ook detectie van antilichamen gebruikt worden met behulp van ELIZA. Ook zijn er een aantal afwijkingen in het bloed te vinden, het aantal leukocyten is verhoogd en er zijn veel neutrofielen te zien waarvan ook onrijpe stadia in het bloed zitten. Ook kunnen de trombocyten verlaagd zijn en is de bilirubine verhoogd.

Symptomen van de pest

• Bij de builenpest zwellen de lymfeklieren op, vaak zijn dit de klieren in de nek of oksel.
• Bij septische of long pest kunnen een zwarte huid, bloedingen en weefseldood voorkomen.
• Naast deze specifieke symptomen zijn ook de normale symptomen van een infectie aanwezig.

Er kunnen bij de pest allerlei vervelende complicaties optreden. Dit zijn weefseldood in vingers en tenen, longfalen, bloedinfecties, hersenvliesontsteking en ook de dood.

Behandeling van de pest

De antibiotica streptomycune, tetracyclines en chloramphericol zijn effectief tegen yersinia pestis, de bete- lactams zijn totaal niet effectief. Vooral bij longpest is een snelle behandeling van belang omdat bij patiënten die niet binnen 24 uur behandeld zijn 100% sterfte is. Bij builen pest sterft 90% van de patiënten zonder behandeling. Behandeling van de pest is redelijk effectief omdat bij een goede behandeling maar 5- tot 20% van de patiënten dood gaat, dit is toch een behoorlijk verschil. Een patiënt die pest heeft wordt geïsoleerd en het behandelend personeel moet zichzelf beschermen met bril, handschoenen en maskers.

Vaccinatie tegen de pest

Er is op het moment nog niet echt een goed vaccin tegen de bacterie. Er is een geïnactiveerd vaccin beschikbaar voor volwassenen met een verhoogd risico maar deze heeft een korte werking en na de vaccinatie treden vaak ernstige ontstekingsreacties op. Ook bestaat er een levend verzwakt vaccin maar deze is op het moment nog niet geregistreerd voor gebruik door mensen. Daarnaast is een dood vaccin, maar deze geeft weinig bescherming tegen de gevaarlijkste long pest en er zijn meerdere doses nodig. Op het moment wordt er onderzoek gedaan naar een vaccin met een verzwakte mutant en naar DNA vaccins.

Bioterrorisme en de pest

Vooral de Amerikanen zijn bang voor Bioterrorisme en hebben yersinia pestis hoog op de lijst staan van mogelijke biowapens.
Het zij ook een goed biowapen kunnen zijn omdat er in tegenstelling tot veel anderen mogelijke biowapens infectie van mens op mens mogelijk is en omdat mensen met long pest binnen 24 uur behandeld moeten worden en anders 100% zeker overlijden.