Probleem of stoornis: Primaire hypersomnia en nachtmerries

Mensen met deze stoornis kunnen nooit voldoende slaap krijgen. Na een voor anderen meer dan voldoende aantal uren te hebben geslapen, zijn ze nog steeds moe. Ook al wordt uw slaap niet onderbroken, ze is toch niet ontspannend, verfrissend of verkwikkend.

Hypersomnia

Zelfs na tien tot twaalf uren slapen komt u maar moeizaam overeind. U hebt twee wekkers nodig om uzelf uit bed te krijgen, waarna u een tijdje als versuft rond blijft dwalen, met recht ‘slaapdronken’. Het kan uren duren voordat u zelfs maar redelijk bij de wereld bent. Uw buitensporige slaperigheid houdt ook overdag aan en geeft aanleiding tot veelvuldige dutjes.

In situaties waarintot weinig activiteit wordt geprikkeld (tijdens een lezing, bij het televisie kijken), vallen uw ogen al snel dicht.

Ofschoon slaperigheid in deze moderne wereld stellig een veelvoorkomend verschijnsel is, zijn gevallen van primaire hypersomnia betrekkelijk zeldzaam; zij vertegenwoordigen nog geen io% van de mensen die onder behandeling gaan vanwege excessieve vermoeidheid en behoefte aan slaap. Hypersomnia is gewoonlijk terug te voeren op slaapdeprivatie (dikwijls voortvloeiend uit insomnia of zichzelf te weinig slaap gunnen) of op narcolepsie, slaap-apneu of de bijwerkingen van een geneesmiddel.

Diagnose volgens DSM IV

Volgens het diagnostisch handboek hebt u primaire hypersomnia als sprake is van het volgende:

• U slaapt ‘s nachts te veel en heeft toch overdag nog steeds slaap nodig.
• De vermoeidheid en slaperigheid overdag of uw buitensporig vele slapen zijn ernstig genoeg om uw dagelijks functioneren te verstoren en houden minstens een maand aan.
• Uw slaperigheid komt niet doordat u chronisch te weinig slaap krijgt.
• Alle andere oorzaken voor het slaapprobleem zijn overwogen en uitgesloten.

Nachtmerries

Massa’s mensen hebben wel eens een nachtmerrie. Nachtmerries zijn zeer zeker eng en akelig, maar worden niet als een slaapstoornis beschouwd tenzij u er aanhoudend dermate last van heeft dat uw functioneren wordt aangetast. Uw slaap wordt verstoord door steeds terugkerende angstaanjagende dromen vol onheil en gevaar.

U wordt achtervolgd, lichamelijk aangevallen of zelfs vermoord. In minder algemene droomscenario’s is het gevaar subtieler u moet in uw ondergoed op voor de Wereldcup of u verdwaalt voortdurend op weg naar een examen, of misschien moet u een traumatische gebeurtenis die zich in uw leven heeft voorgedaan, blijven ‘herleven’ doordat de gruwelijke details van uw verblijf in het oorlogsgebied, de verkrachtingsscène of de orkaan telkens weer uw droom binnen- dringen.

De nachtmerrie eindigt doordat u er met een schok uit ontwaakt klaar wakker, kletsnat van het zweet, met wild bonzend hart, maar opgelucht dat het slechts een droom was. Dikwijls kunt u daarna de slaap niet meer vatten. De angstaanjagende nachtmerries kunnen zo vaak optreden dat u gaat proberen maar helemaal niet meer te slapen of alleen met de grootste moeite in slaap kunt komen. Nachtmerries treden uitsluitend op tijdens de REM-fase van de slaapcyclus en derhalve met een grotere mate van waarschijnlijkheid later in de nacht, wanneer ze ook erger zullen zijn. De hieruit voortkomende verstoring van de slaap kan leiden tot buitensporige slaperigheid overdag, prikkelbaarheid en een verminderd concentratievermogen

Diagnose volgens DSM IV

Volgens het diagnostisch handboek hebt u een reëel probleem met nachtmerries als sprake is van het volgende:
Uw slaap wordt herhaaldelijk doorbroken door gedetailleerde en levendige angstaanjagende dromen.
De dromen en de slaapinterruptie treden dikwijls genoeg op en zijn verontrustend genoeg om uw dagelijks functioneren aan te tasten.