Aortaklepinsufficiëntie: Oorzaken, symptomen en behandeling

Een lekkende hartklep, in dit geval een lekkende aortaklep, het is een veel voorkomende uitspraak, maar wat is het nou precies? Bij aortaklepinsufficiëntie lekt simpel gezegd de klep. Hierdoor stroomt bloed terug het hart in. Om te begrijpen wat er bij deze aandoening precies aan de hand is, is het belangrijk om eerst te begrijpen hoe het hart werkt. Alle klachten bij een lekkende klep kunnen dan verklaard worden.

Indeling

• Een korte les in de werking van het hart
• Oorzaken van een aortaklepinsufficiëntie
• Symptomen van een aortaklepinsufficiëntie
• Het stellen van de diagnose
• Behandeling
• Risico op bacteriële endocarditis

Een korte les in de werking van het hart

Het hart bestaat uit twee helften, de linker- en rechter harthelft. Beiden harthelften bestaan uit zowel één boezem als één kamer. Tussen de boezem en de kamer zit een hartklep. De rechterkamer is verbonden met de longslagader, tussen deze slagader en de kamer zit de zogeheten pulmonalisklep. Deze slagader loopt van het hart naar de longen. De linkerkamer is verbonden met de aorta, dit is de grootste slagader van het menselijk lichaam. Hiertussen zit de aortaklep. In totaal hebben we dus twee kleppen tussen de boezems en de kamers, en we hebben een pulmonalisklep en een aortaklep.

Het hart klopt in meerdere fases, hierbij is de hartspier niet altijd aangespannen. De hartspier moet namelijk ook ontspannen zodat bloed het hart in kan komen. We gaan nu de gehele hartcyclus bekijken aan de hand van deze schematische afbeelding.

Stel je voor dat je een hele kleine camera in het bloed hebt zitten. Het bloed met de camera komt binnen in de rechter boezem (nummer 1, let op dit is dus links op de afbeelding). Dit bloed komt vanuit de grootste ader in ons lichaam, deze heet de "holle ader" (nummer 3 en 11). We gaan er nu van uit dat op dit moment de hartspier compleet in rust is. Het bloed stroomt nu door naar de rechter kamer (nummer 10). Ondertussen passeert de camera dus de klep tussen de boezem en de kamer (nummer 12), deze was nu nog open. Wanneer de kamer vol begint te raken trekt ineens de hartspier van de boezem samen, hierdoor wordt er nog wat extra bloed in de kamer geperst. Nu klapt ineens de klep dicht die we zojuist zijn gepasseerd, het bloed zit nu opgesloten in de kamer, want de pulmonalisklep (nummer 13) is nog dicht. Het dichtslaan van die klep kunnen we horen als de eerste harttoon.

Nu begint de rechterkamer samen te trekken waardoor er zich een flinke druk opbouwt. Wanneer de druk hoog genoeg is gaat de pulmonalisklep open en stroomt het bloed naar de longen. De pulmonalisklep klapt weer dicht, de tweede harttoon wordt nu gehoord. Wanneer het door de longen heen is gegaan, heeft het bloed zuurstof uit de lucht in de longen opgenomen. Het stroomt nu naar de linkerboezem (nummer 2), dan naar de linkerkamer (nummer 9). Nu gebeurt hetzelfde als in de andere helft gebeurde: de boezem trekt samen, de klep klapt dicht en het bloed zit nu opgesloten in de linkerkamer. Wanneer deze samentrekt en ook voldoende druk heeft bereikt gaat de aortaklep (nummer 8) open, als het hart weer leeg is klapt deze weer dicht. Wanneer op dit moment bloed terug stroomt naar het hart spreken we van een lekkende aortaklep, oftewel de aortaklepinsufficiëntie

Oorzaken van een aortaklepinsufficiëntie

• Een aangeboren afwijking, dit is dus een bouwfout.
• Als gevolg van een operatie, vaak ten gevolge van een operatie aan een vernauwing van de aortaklep.
• Na een ontsteking van de klep, hierdoor raakt hij beschadigd.
• Ouderdom, op den duur kan de klep gaan lekken.

Symptomen van een aortaklepinsufficiëntie

Nu we weten hoe het hart normaal werkt kunnen we beredeneren wat er gebeurt wanneer de klep begint te lekken. Als de aortaklep lekt dan moet de spier van de linker kamer harder zijn best doen om al het bloed weg te pompen. Dit komt omdat hij overvult raakt. Normaal gesproken komt al het bloed vanuit de boezem en verlaat het de kamer via de aorta, maar nu komt het dus via de aorta weer deels terug. Er is dus een extra volumebelasting. Dit veroorzaakt meestal niet meteen klachten omdat het hart een grote reservecapaciteit heeft. Wanneer de aandoening echter voortschrijdt kan de lekkage ernstiger worden. Het hart reageert hierop door meer spiermassa op te bouwen. Net als bij gewichtheffers die hun armspieren groter laten worden, kan het hart ook groter worden. Sommige mensen kunnen dit voelen als hartkloppingen.

We zijn nu op een omslagpunt beland, het hart heeft lang zijn best gedaan om het te compenseren, maar de volumebelasting wordt nu te groot. Dit is het moment dat het hart gaat falen, en aortaklepinsufficiëntie is dan ook een van de oorzaken van hartfalen. De linkerkamer kan nu niet al het bloed dat er in komt nog er uit pompen, hierdoor begint het bloed op te hopen vóór de kamer. Dit wordt "backward failure" genoemd. Het bloed hoopt zich op in de boezem en in de longen. Hierdoor treedt vocht uit de vaten in de longen waardoor zich daar vocht ophoopt, dit kan ernstige benauwdheid geven, vooral als de patiënt plat op zijn rug ligt. Dit kan ook gemerkt worden bij inspanning, alledaagse dingen als fietsen en traplopen worden nu erg zwaar. In ongeveer 5% van de gevallen zijn er perioden waarin de hartspier te weinig zuurstof krijgt door een te lage bloedtoevoer. In deze gevallen kan pijn op de borst ontstaan. Dit gebeurt vooral 's nachts en wordt "angina pectoris" genoemd.

De belangrijkste symptomen zijn dus:

• Hartkloppingen
• Moeite met ademen in liggende houding
• Benauwdheid bij fysieke inspanning
• Pijn op de borst

Er zijn meerdere afwijkingen die deze klachten kunnen veroorzaken, een combinatie van deze klachten betekent dus niet altijd dat je een aortaklepinsufficiëntie hebt, maar is wel een goede reden voor een bezoek aan een huisarts.

Het stellen van de diagnose

Wanneer u met deze klachten bij een arts komt zal deze in een anamnese gesprek allerlei dingen vragen. De arts werkt hierbij meestal meerdere lijstjes in zijn hoofd af, en zal dingen proberen uit te sluiten of waarschijnlijker proberen te maken. Hierna zal hij veelal een lichamelijke onderzoek verrichten, en bijvoorbeeld met een stethoscoop naar de hartgeluiden luisteren. Doordat de klep lekt wordt er een ruisend geluid gehoord. De arts zal waarschijnlijk nog wat aanvullend onderzoek willen doen in de vorm van een röntgenfoto van de borstkas, en een hartfilmpje (ECG). Vaak wordt er ook een echo gemaakt van het hart, met deze techniek kan de ernst van de lekkage worden ingeschat.

Behandeling

Bij lichte en milde varianten wordt er in eerste instantie meestal behandeld met medicijnen. Dit zijn vooral middelen die de belasting op het hart verminderen. Er worden vaak plasmiddelen gebruikt, hierdoor neemt de vochtophoping af. Uiteindelijk is het vaak helaas wel nodig om chirurgisch in te grijpen. Dit is om te voorkomen dat de linkerkamer onherstelbaar wordt beschadigd en het hartfalen niet te ernstig wordt. Bij de operatie wordt er een klep-prothese in gezet, deze neemt de functie over van de defecte aortaklep.

Risico op bacteriële endocarditis

Bij een aortaklepinsufficiëntie bestaat een hogere kans op het krijgen van een bacteriële endocarditis. Dit is een ontsteking van de binnenste laag van het hart, deze is namelijk uit verschillende lagen opgebouwd. Doordat het bloed niet stroomt zoals normaal krijgen bacteriën de kans om zich op de klep te nestelen. De bacteriën kunnen dan een ontsteking veroorzaken, dit kan een levensbedreigende aandoening zijn. Normaal gesproken is ons bloed steriel, er komen dus geen bacteriën in voor. Maar bij operaties, en in het bijzonder tandheelkundige ingrepen kunnen bacteriën wel tijdelijk in het bloed komen. Mensen met een een aortaklepinsufficiëntie, of een aortaklep-prothese krijgen om deze reden voor de behandeling antibiotica toegediend. Hiermee wordt het risico op het krijgen van een endocarditis verminderd.