Lage hartslag, gevaarlijk?

Lage hartslag, gevaarlijk? Een trage hartslag wordt bradycardie genoemd. Niet altijd wordt een te trage hartslag opgemerkt. De symptomen zoals kortademigheid, vermoeidheid en pijn op de borst ontstaan vaak geleidelijk aan. Vooral bij ouderen komt een langzame hartslag vaker voor. Maar ook oorzaken als littekenweefsel of een ernstig kaliumtekort kunnen dit veroorzaken. De vraag is of dit ernstig is. Het antwoord luidt: niet altijd. Bij bepaalde klachten is het we raadzaam langs een arts te gaan. Deze zal bepalen of behandeling noodzakelijk is. Wanneer het hartritme onder de 30 slagen per minuut uitkomt, zal behandeling in ieder geval gestart worden.

Wat is een lage hartslag?

Een lage hartslag (bradycardie) is een hartslag of hartritme die lager is dan gewoonlijk. Net bij iedereen is de hartslag gelijk. Dit hangt onder meer af van de leeftijd en conditie van de persoon. Bij een volwassen persoon bedraagt de normale hartslag 60 tot 100 slagen per minuut. Een pasgeboren baby heeft in rust 130 slagen per minuut. Kinderen komen op 80 tot 100 sagen per minuut uit. Bij volwassenen bedraagt dit 60 tot 70 maal per minuut.

Bij lichamelijke inspanning verhoogt de hartslag zich tot 120 tot 180 slagen per minuut. Dit is een normale reactie van het lichaam: op deze manier kan er meer zuurstof naar de spieren worden afgegeven. Sommige mensen hebben zowel in rust als bij inspanning een lagere hartslag dan normaal. Dit komt voor bij mensen die veel sporten. Het hart is een spier die door veelvuldig sporten getraind wordt en leert om effectiever te werken. Dit noemen we ook wel een sporthart.

Prikkelgeleidingsysteem

De hartslag wordt aangestuurd door middel van een prikkelgeleidingsysteem. In de hartspier bevinden zich cellen die elkaar een elektrische prikkel doorgeven. Deze prikkel bepaalt het hartritme en regelt dat de hartkamers iets na de hartboezems samentrekken. Het systeem bevat twee zenuwknopen, de sinusknoop en de AV-knoop. De sinusknoop regelt het hartritme.

Oorzaken

Zoals hierboven beschreven wordt een lage hartslag niet altijd door een ziekte of afwijking veroorzaakt. Een sporthart is een gezonde reactie op het hard moeten werken van het hart. Een sporthart is een vergroot hart. Vaak is de linkerhartwand verdikt en de linkerhartkamer verwijdt. In sommige gevallen kan een sporthart wel 40 procent groter zijn dan zijn oorspronkelijke omvang.

Een te lage hartslag is heel vaak het gevolg van een probleem met het geleidingssysteem. Van een te lage hartslag, ook wel bradycardie genoemd, spreken we wanneer de hartslag onder de 50 slagen per minuut uitkomt.

Een sinusaritmie (hartritmestoornis) is de meest voorkomende oorzaak van een te lage hartslag. De sinusknoop wordt ook wel de natuurlijke pacemaker genoemd. De sinusknoop (een groep zenuwcellen) brengt elektrische prikkels voort die ervoor zorgen dat het hart samentrekt. Gemiddeld worden er 60 tot 100 prikkels per minuut voort gebracht. Wanneer de sinusknoop niet meer goed functioneert worden er te weinig elektrische prikkels voort gebracht. Hierdoor vertraagt de hartslag. Vaak komt dit door veroudering, tekort aan schildklierhormonen, een ernstig tekort aan kalium, een aangeboren afwijking of de aanwezigheid van littekenweefsel.

Soms is de oorzaak te vinden in de AV-knoop. De volledige benaming is atrioventriculaire knoop. De AV-knoop geeft de prikkels vanuit de sinusknoop door aan de linker- en rechterbundel van de hartspier. Wanneer er een stoornis in de geleiding van de AV-knoop optreedt, worden de prikkels vanuit de sinusknoop niet meer goed doorgegeven of vertraagd doorgegeven. Hierdoor vertraagt de hartslag. Ook hierbij zijn oorzaken als aangeboren afwijking, littekenweefsel, hormoontekorten of een verstoring in de zout- en zuurhuishouding te vinden.

Is het gevaarlijk?

Een lage hartslag hoeft niet altijd gevaarlijk te zijn. Kijk maar naar een sporthart. Hoewel deze minder slagen per minuut heeft (soms slechts 40 slagen per minuut), werkt het hart wel effectief. Ouderen met een sporthart hebben wel een vergrote kans op een hartritmestoornis, omdat bij het ouder worden vaker littekenweefsel of een verslechterde functie van het prikkelgeleidingsysteem ontstaat. Jonge sporters met een sporthart hebben geen verhoogde kans op een hartaanval, zoals vaker wordt beweerd.

Bradycardie is niet altijd gevaarlijk. In de meeste gevallen wordt het hartritme regelmatig gecontroleerd maar is ingrijpen niet noodzakelijk. Wanneer er klachten optreden bestaan deze vaak uit vermoeidheid, duizeligheid, pijn op de borst, kortademigheid, (bijna) flauwvallen en algehele zwakheid. De symptomen ontstaan vaak geleidelijk aan. Wanneer het hartritme lager dan 30 slagen per minuut bevat kan dit gevaarlijk zijn. Hierdoor stroomt het bloed minder goed en worden weefsels en organen niet meer goed voorzien van zuurstof. Er kan sterfte van organen optreden.

Bij klachten zal de arts een hartfilmpje maken. Hierop is het hartritme en de werking van de sinusknoop en de AV-knoop te meten. Vaak worden er nog aanvullende onderzoeken verricht. In de meeste gevallen wordt er een injectie toegediend die ervoor zorgt dat de hartslag verhoogt. Voor veel patiënten werkt dit voldoende.

In ernstiger gevallen is een pacemaker nodig. Dit bestaat uit een klein apparaatje dat de functie van het prikkelgeleidingsysteem ondersteunt. Middels elektrodes wordt de pacemaker met het hart verbonden. Gemiddeld gaat een pacemaker 5 tot 10 jaar mee. Daarna is deze aan vervanging toe. Patiënten met een pacemaker staan onder strenge controle van een hartspecialist (cardioloog).
© 2015 - 2024 Bibiana, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Bradycardie: symptomen, oorzaak & behandeling trage hartslagBradycardie: symptomen, oorzaak & behandeling trage hartslagBradycardie is een langzamere hartslag dan normaal. De hartslag is minder dan 60 slagen per minuut. Een trage hartslag k…
Ritmestoornis, hartritmestoornisRitmestoornis, hartritmestoornisHartritmestoornis, ritmestoornis, hart, gevaarlijk, symptomen. Een hartritmestoornis kan weinig klachten veroorzaken en…
Langzame hartslag: bradycardieLangzame hartslag: bradycardieEen langzame of trage hartslag wordt bradycardie genoemd. Een sporthart is een natuurlijke vorm van bradycardie, maar me…
Een te snelle hartslag: tachycardieTachycardie is een hartritme waarbij het hart heel erg snel slaat. Een hartslag van 400 slagen per minuut is dan niet on…

Te veel serotonine, symptomen en behandelingTe veel serotonine, symptomen en behandelingTe veel serotonine zorgt voor het serotoninesyndroom. Dit is een aandoening waar nog niet zoveel bekend over is als over…
Bacterie in bloed, symptomen en behandelingBacterie in bloed, symptomen en behandelingBijna iedereen krijgt wel eens te maken met een bacterie in het bloed. Deze komt via een infectie of een ontstoken wond…
Bronnen en referenties
  • http://www.gezondheidsnet.nl/hart-voor-je-hart/sporthart-problemen-door-vergroot-hart
  • https://www.hartstichting.nl/hartziekten/hartritmestoornissen
Bibiana (1.560 artikelen)
Laatste update: 23-07-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Ziekten
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.