Te veel serotonine, symptomen en behandeling

Te veel serotonine zorgt voor het serotoninesyndroom. Dit is een aandoening waar nog niet zoveel bekend over is als over een serotoninetekort. Het gebruik van bepaalde medicijnen is vaak de oorzaak. Het komt vaker bij vrouwen voor, en zowel kinderen als volwassenen kunnen het krijgen. De symptomen zijn divers en horen vaak ook bij andere ziekten, waardoor een te veel aan serotonine niet altijd herkend wordt. Soms is het zelf te verlagen, maar vaak is een behandeling nodig. In ernstige gevallen kan het zelfs dodelijk aflopen.

Wat is serotonine?

Ons lichaam wordt vanuit de hersenen aangestuurd. Daarvoor is communicatie in de hersenen nodig. Deze communicatie verloopt door middel van neurotransmitters. Een neurotransmitter is een signaalstof. Deze stof zorgt ervoor dat impulsen tussen cellen worden overgebracht. Naast de bekende neurotransmitters dopamine en adrenaline is serotonine ook een neurotransmitter.

Om serotonine aan te maken heeft het lichaam eiwitten nodig. Vanuit de voeding worden de eiwitten gehaald. Deze worden afgebroken tot aminozuren. Een van deze aminozuren is tryptofaan. Tryptofaan wordt omgezet tot 5-Hydroxytryptophan. Vervolgens zijn het de hersenen en de lever die 5-Hydroxytryptophan omzetten tot serotonine.

Serotonine is van invloed op onze stemming, de slaap, de emotie, de eetlust, het geheugen en het zelfvertrouwen. Een tekort of een te veel aan serotonine zorgt voor een verstoring bij deze processen.

Te veel of een tekort

Door diverse oorzaken kan er een tekort of een te veel aan serotonine ontstaan. In de meeste gevallen is er sprake van een tekort. Dit ontstaat vaak als gevolg van stress: dit is vrijwel de belangrijkste oorzaak. Daarnaast kan een tekort aan magnesium, een eetstoornis of een tekort aan vitamine B3 en B6 ook voor een tekort aan serotonine zorgen. Mensen met een tekort zijn onder andere vaker depressief, slapen slecht, voelen zich onrustig en opgejaagd en hebben een lage pijngrens.

Oorzaken

Een te veel aan serotonine is minder bekend. We noemen dit ook wel het serotoninesyndroom. Vaak is de oorzaak te vinden in medicijngebruik. Vooral medicijnen tegen parkinson, tegen hoofdpijn (migraine) en tegen depressie verhogen de hoeveelheid serotonine. In de meeste gevallen is het een combinatie van medicijnen waardoor een teveel aan serotonine ontstaat. Maar ook door het gebruik van slechts één medicijn kan het al ontstaan.

In minder voorkomende gevallen is de oorzaak te vinden in het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen. Er zijn tryptofaan-bevattend voedingsmiddelen die de serotonine verhogen. Vaak wordt dit gebruikt om een tekort aan te vullen, waardoor de aanmaak verhoogd wordt. Maar in andere gevallen ontstaat er een te veel aan serotonine. Vooral van soja en ginseng is dit bekend. Soja is afkomstig van de sojaboon. Ginseng is afkomstig van wortels van het geslacht panax. Ook st. Janskruid kan het niveau aan serotonine verhogen. Er moet opgemerkt worden dat het serotoninesyndroom zelden door voeding wordt veroorzaakt. Mocht dit toch het geval zijn, dan is dit vaak door een combinatie met het gebruik van serotonineverhogende medicijnen of een verhoogde gevoeligheid voor serotonine.

Opmerkelijk is dat een te veel aan serotonine voornamelijk bij vrouwen voorkomt. In bijna 80 procent van alle gevallen gaat het om een vrouw. Het kan zowel bij kinderen als bij volwassenen ontstaan.

Symptomen

Niet iedereen met een te veel aan serotonine vertoont dezelfde symptomen. Onderstaande verschijnselen komen het vaakst voor:

• Verwardheid, vaak ook verward gedrag, sufheid
• Onrustig gedrag of nervositeit
• Afgevlakte emoties
• Kinderen zijn vaak uitermate druk in hun gedrag
• Problemen met slapen, vaak slapeloosheid
• Misselijkheid en/of braken
• Diarree, waterige ontlasting
• Incontinent, bedplassen, ontlasting moeilijk kunnen ophouden
• Vaker zweten
• Een verhoogde of een verlaagde spierspanning, spasticiteit
• Verkrampen van de kaakspieren, kaakklemmen
• Bloedstollingsproblemen, hoge bloeddruk of lage bloeddruk
• Snelle of langzamere ademhaling, stokkende ademhaling, kortademig
• Een te snelle hartslag, hartkloppingen, hartritmestoornis
• Verminderde nierfunctie
• Ontregeling van de stofwisseling
• Bij niet ingrijpen, kan de dood volgen

Serotonine verlagen

Bij lichte klachten kan de serotonine zelf verlaagd worden. Dit wordt gedaan door allereerst voedsel te mijden dat de serotonine zou kunnen verhogen. Sojaproducten, ginseng, bananen, zaden etc. bevatten allemaal tryptofaan. Er zijn voedingssupplementen die aanduiden de serotonine te zullen verlagen, maar beter is om bij echte klachten naar de huisarts te gaan. Ook is het beter om met de huisarts te bespreken of het mogelijk is het eventuele medicijngebruik te stoppen of aan te passen, wanneer deze medicijnen de oorzaak zijn.

Behandeling

De arts zal eerst bekijken wat de oorzaak is voor het serotoninesyndroom. Wanneer dit bepaald medicijngebruik is, wordt bekeken of dit aangepast kan worden. In ernstige gevallen wordt er een medicijn voorgeschreven dat de serotonine in het lichaam verlaagt. Daarnaast zal de behandeling bestaan uit het aanvullen van lichaamsvocht, het eventueel verlagen van koorts, het verminderen van spierspanningen en andere klachten te behandelen. Sommige patiënten behouden ook na behandeling een aantal klachten zoals vermoeidheid of prikkelbaarheid. Hier is verder vrij weinig aan te doen. In de meeste gevallen vallen deze klachten ook wel mee.