Zweet en zweten

Zweten doen we allemaal, de een een beetje meer dan de ander. Vooral tijdens lichamelijke inspanning, stress en de zwangerschap zweten we over het algemeen meer. Soms wordt zweten echt een dagelijks probleem, vooral onder de oksels en aan de voeten. Wat is zweet en waarom zweten we eigenlijk? Wanneer dat duidelijk wordt, blijkt dat zweten in sommige gevallen ook heel nuttig is. Toch vinden we de geur die bij zweten ontstaat vaak onprettig.

Zweet

Zweet bevat 99 procent water en 1 procent onopgeloste stoffen. Zweet word geproduceerd door de zweetklier, een in de huid voorkomende klier die een vloeistof afscheidt naar het lichaamsoppervlak. Er zijn twee verschillende typen zweetklieren te onderscheiden:

Eccriene zweetklieren zitten verspreid over het hele lichaam. Het zijn er best veel: per vierkante centimeter huid bevinden zich er ongeveer 300 van deze zweetklieren. Deze klieren zijn buisvormig. Via de poriën in de huid komen ze uit op het lichaamsoppervlak. Deze zweetklieren scheiden een vloeistof af die bestaat uit onder andere zout, ureum, ammonia en melkzuur.

Apocriene zweetklieren zijn een stuk groter dan de eccriene zweetklieren. Deze liggen diep in de huid. Ze zijn sterk gekronkeld. Deze zweetklieren vind men vooral in de oksel, de lies, rond de tepels en geslachtsorganen en het uitwendige oor. De vloeistof word afgescheiden via een haarzakje. De vloeistof bestaat uit suikers, eiwitten en zouten.
Zweet is reukloos. Alleen wanneer het in aanraking komt met bacteriën die op de huid leven ontstaat er die typische zweetlucht. Deze bacteriën nestelen zich het liefst op warme plaatsen zoals in de oksels.

Zweten

Zweten oftewel transpireren is de benaming voor een actieve productie van zweet aan het lichaamsoppervlak. De verdamping van het water uit het zweet onttrekt aan het lichaamsoppervlak energie in de vorm van warmte. Het zweten is daarom een van de belangrijkste factoren in de regulatie van de lichaamstemperatuur. Wanneer het lichaam meer warmte opneemt door bijvoorbeeld straling, of wanneer het lichaam meer warmte produceert dan dat het afvoert (sporten), dan stijgt de lichaamstemperatuur. Een bepaald centrum van de hypothalamus (onderdeel van de hersenen) zet de zweetklieren dan aan tot het produceren van zweet. Wanneer iemand in een bijzonder droge en warme omgeving werkt, kan de zweetproductie oplopen tot wel 1.7 liter per uur. Daarom is het belangrijk dat men dan goed blijft drinken om niet uit te drogen.

Waterintoxicatie

Indien iemand zeer veel gezweet heeft en daarna het vocht met alleen water aanvult en geen zout, kan er waterintoxicatie ontstaan. Dit veroorzaakt een afbraak van de rode bloedcellen. Het is daarom belangrijk om bij overmatig zweten ook zout tot zich te nemen. Dit kan ook in de vorm van bouillon, waarin zout zit en tegelijk het benodigde vocht. Ook moet er opgepast worden met te grote hoeveelheden te koud water achter elkaar te drinken, ook dan kan er waterintoxicatie optreden.

Effectief

Effectief zweten kan alleen wanneer de luchtvochtigheid in de omgeving zo laag is dat het zweet ook kan verdampen. Zweet dat niet verdampt en in druppels van het lichaam loopt, is daarom zinloos. Dit kan voorkomen bij een te hoge luchtvochtigheid.

Hyperhidrosis

Het overmatig zweten (Hyperhidrosis) komt vooral voor bij koorts of een verhoogde schildklierwerking. Maar ook bij suikerziekte of kwaadaardige gezwellen komt overmatig zweten voor. Verder is zweten ook gebonden aan de gemoedstoestand: angst en opwinding zorgen ook voor een verhoogde productie van zweet. Deze verhoogde zweetproductie ziet men vooral aan oksels, handen en voeten. Zwangere vrouwen zweten ook meer dan normaal. Dit wordt veroorzaakt door hormonen.

Zweetvoeten

Bij zweetvoeten is het het beste om de voeten in de ochtend en in de avond te wassen met koud water, en eventueel te spoelen met alcohol. De voeten moeten daarna goed afgedroogd worden. Verschoon de sokken dagelijks en draag bij voorkeur niet te dikke, wollen sokken en geen sokken van synthetisch materiaal. Ook schoenen moeten dagelijks verwisseld worden zodat de andere schoenen de kans krijgen om te ventileren. Het gebruik van talkpoeder neemt het overtollige vocht op. Verder is het raadzaam om zoveel mogelijk op blote voeten rond te lopen.