Oorzaak van diarree

Diarree is een dunne tot waterige ontlasting. Soms is dit vet (vetdiarree) en kleeft aan de toiletpot of drijft op het water. Diarree kan zo waterig zijn dat er kans bestaat op uitdroging. Vooral ouderen en kleine kinderen vormen een risico. De oorzaak van diarree is niet zomaar aan te wijzen. Er zijn zeer veel verschillende oorzaken. Een infectie met een virus, bacterie of parasiet komt het meest voor. Buikgriep, gastro-enteritis, lactose-intolerantie, prikkelbare darmsyndroom of een leveraandoening zijn slechts enkele voorbeelden.

Wat is diarree?

Wie diarree heeft, krijgt te maken met een dunne tot waterige ontlasting. Het is moeilijk om deze ontlasting op te houden. Vaak gaat diarree ook gepaard met buikkrampen. Iedereen kan er last van krijgen, van jong tot oud. Voor sommige groepen is diarree extra risicovol, zoals ouderen en kleine kinderen. Bij hen bestaat er eerder kans op uitdroging. Jaarlijks sterven wereldwijd ruim 800.000 kinderen aan de gevolgen van diarree. Dit komt vooral in landen voor waar armoede heerst.

Er is een verschil tussen diarree en gastro-enteritis, hoewel deze twee begrippen vaak dor elkaar gebruikt worden. Gastro-enteritis betreft een ontsteking van de maag, de dikke dram of de dunne darmen gaat vrijwel altijd gepaard met diarree. Het komt jaarlijks bij gemiddeld 4.5 miljoen mensen in Nederland voor. Diarree is een ziekteverschijnsel dat meerdere oorzaken heeft en komt veel vaker voor. Volwassenen krijgen jaarlijks twee tot viermaal te maken met diarree. Dit kan ernstig maar ook mild verlopen.

Oorzaken

Er is niet zomaar één oorzaak aan te wijzen voor diarree. Diarree kan acuut zijn (plotseling), maar ook chronisch. Wie chronische diarree heeft krijgt bijna dagelijks te maken met dunne ontlasting. Dit kan afgewisseld worden met andere klachten zoals verstoppingen (obstipatie). Hieronder volgen de meest voorkomende oorzaken van diarree.

Diarree bij baby's: oorzaken

De darmen van een pasgeboren baby werken nog niet optimaal. Hierdoor zijn ze gevoeliger. Er kan sneller diarree ontstaan. Nagenoeg iedere baby krijgt het eerste half jaar al te maken met diarree. De oorzaak voor diarree bij baby;'s is vaak te vinden in een verkeerde samenstelling van de voeding. Zo kan de moedermelk te laxerend werken door voeding die zij tot zich neemt. Ook kan de kunstvoeding verkeerd zijn, of wordt er teveel of te weinig gevoed. Ouders beginnen ook steeds eerder met bijvoeden. Hier zijn de darmen nog niet op ingesteld, met diarree als gevolg. Daarnaast speelt hygiëne een belangrijke rol. Door een slechte hygiëne bereiken bacteriën en virussen het darmstelsel, met diarree als gevolg.

Gastro-enteritis: ontsteking

De meest voorkomende oorzaak voor diarree is gastro-enteritis. Dit betreft een ontsteking van de maag, de dikke darm en/of de dunne darm vaak wordt dit veroorzaakt door een besmetting met een bacterie, virus of parasiet. Wanneer voedsel of drinken besmet is, is dit vaak door een bacterie, schimmel of andere parasiet. We spreken dan ook wel van voedselvergiftiging. Het eten van Chinees- Indisch voedsel is een bekende oorzaak. In rauw vlees bevinden zich vele bacteriën. Die worden onschadelijk gemaakt door een goede verhitting van het vlees. Maar vaak wordt het rauwe vlees te lang bewaard en te kort verhit. De bacteriën vermenigvuldigen zich en veroorzaken een infectie met diarree als gevolg. De meest voorkomende infecties worden opgelopen met de campylobacter jejuni-bacterie en de salmonellabacterie.

Buikgriep is een infectie met een virus. Bijna iedereen loopt wel eens buikgriep op. Dit is besmettelijk. Besmetting vindt plaats door onhygiëne. Vaak zijn dit vieze handen, vieze deurklinken en het aanraken van voedsel met vieze handen.

Allergie voor voedsel

Sommige mensen hebben een allergie voor bepaalde voedingsstoffen. Dit noemen we ook wel een voedingsintolerantie. Vaak zijn mensen allergisch voor lactose. Het lichaam reageert hierop met buikpijn en diarree. Lactose is een melksuiker en komt voor in alle zuivelproducten. Maar ook in veel andere producten komt lactose voor. Een ander voorbeeld is coeliakie. Hierbij is er sprake voor een allergie voor gluten. Gluten vinden we onder andere in tarwe, rogge, gerst en vaak ook in haver. De darmvlokken gaan kapot wanneer zij in aanraking komen met gluten. Hierdoor ontstaat er diarree.

Prikkelbare Darm Syndroom

Het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) komt steeds vaker voor. Mensen die weinig bewegen, weinig drinken en weinig vezelrijk voedsel eten krijgen hier eerder mee te maken. Het PDS kenmerkt zich door diarree, verstopping en buikpijn. De stoelgang verloopt moeizaam. Patiënten moeten vaak naar het toilet en een uitstapje wordt gekenmerkt door het zoeken naar wc's.

Ziekte van Crohn

Ook de ziekte van Crohn veroorzaakt diarree. Het spijsverteringskanaal is chronisch ontstoken. Er ontstaan zweren in de darmwand en soms zelfs fistels naar de huid toe. Een andere ziekte die veel overeenkomt met de ziekte van Crohn is colitis ulcerosa.

Stress en spanning

Iedereen weet dat stress en spanning diarree veroorzaakt. Dit is een logische reactie: bij stress worden de darmen zo snel mogelijk geledigd zodat langdurig vluchten mogelijk wordt gemaakt. Maar in onze tijden is het niet nodig om te vluchten. Vaak is spanning of stress tijdelijk en verdwijnen de klachten weer vanzelf. Langdurige stress kan niet alleen diarree maar ook andere lichamelijke klachten veroorzaken.

Medicijngebruik

Sommige medicijnen werken prikkelend op de darmen, Het gevolg is diarree. Andere medicijnen werken juist een verstopping in de hand. Bijwerkingen staan altijd op de bijsluiter van het medicijn vermeldt. Diarree als gevolg hiervan verdwijnt weer nadat wordt gestopt met inname van het betreffende medicijn.

Verstopping (obstipatie)

Het klinkt vreemd, maar een verstopping kan diarree veroorzaken. Vaste en harde ontlasting in de darmen zorgt ervoor dat darmbacteriën de ontlasting laat gisten. Hierdoor wordt dit dun en waterig. Als gevolg hiervan kan de overige ontlasting langs de verstopping heen. Zo wordt een verdere opeenhoping voorkomen. We noemen dit ook wel paradoxale diarree. Behandeling richt zich op de verstopping, niet op de diarree.

Alvleesklier

Een chronische alvleesklierontsteking brengt diverse symptomen met zich mee. Het optreden van vetdiarree is dar één van. Dit is een dunne ontlasting die er vet uitziet. De diarree blijft aan de toiletpot kleven of drijft op het water. Vaak stinkt deze diarree ook behoorlijk. Ook bij klachten aan de galwegen komt vetdiarree voor.

Leveraandoeningen

Aandoeningen aan de lever kunnen door ziekte of door alcoholgebruik ontstaan. Er kunnen klachten als diabetes, kortademigheid, geelzucht of vetdiarree ontstaan. De klachten die ontstaan zijn afhankelijk van de leveraandoening. Grofweg onderscheiden we de volgende leveraandoeningen: leverontsteking oftewel hepatitis, leververvetting, levercirrose en leverkanker.