Ziekte van Whipple, symptomen en behandeling

Wat is de ziekte van Whipple? Het gaat hier om een infectieziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie. De ziekte tast de dunne darm aan en veroorzaakt een vetdiarree. Symptomen als koorts en verzwakking komen veel voor. Door de bacterie raken de afvoerende lymfebanen verstopt. Er kunnen ontstekingen ontstaan aan het hart of aan andere organen. Ook kan er zich vocht tussen de longvliezen ophopen. Voorts komt gewrichtspijn ook voor: artritis. De ziekte verloopt uiteindelijk dodelijk. Daarom is een juiste behandeling noodzakelijk. Maar soms wordt de ziekte niet tijdig herkend. Dit komt omdat het lang kan duren voordat er duidelijke symptomen optreden.

Infectieziekte

De ziekte van Whipple is een infectieziekte. Maar wat is een infectieziekte? Dit is een ziekte die veroorzaakt wordt door besmetting (contact) met een virus, bacterie, schimmel of ander micro-organisme/parasiet. Er zijn zeer veel verschillende infectieziekten, veel daarvan komen wereldwijd of redelijk vaak voor. Sommige zijn zeldzaam. De ziekte van Whipple is een zeldzame infectieziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie. Deze ziekte is vernoemd naar de Amerikaanse patholoog George H. Whipple.

Oorzaak

De veroorzaker voor deze ziekte is de bacterie Tropheryma whippelii. Over deze bacterie is niet heel veel bekend. Pas in 1991 kreeg de bacterie zijn naam. De ziekte wordt voornamelijk bij mannen gezien van het blanke ras. De leeftijdsgroep varieert van 30 tot 60 jaar. Bij kinderen komt de ziekte zelden voor. Ook bij personen boven de 60 jaar wordt het minder gezien. Bij vrouwen kan de ziekte ook voorkomen, maar in mindere mate.

Symptomen

De bacteriën produceren in de dunne darm afvalproducten. Hierdoor ontstaat er een verstopping van de afvoerende lymfebanen. Hoe de verstopping precies ontstaat is onduidelijk Er treedt in ieder geval een vaak heftige vetdiarree op. Hierdoor zal de patiënt in korte tijd sterk vermageren. Naast vetdiarree zien we ook een stinkende ontlasting of een waterige ontlasting. De ontlasting is vaak licht gekleurd. Daarnaast ontstaat er slapheid en ernstige vermoeidheid. Niet zo vreemd, want voedingsstoffen kunnen niet goed meer worden opgenomen. Er ontstaat ook buikpijn, koorts en koude rillingen.

In de meeste gevallen zijn de dunne darmen betrokken bij deze ziekte, maar daarnaast kunnen er ook elders in het lichaam klachten optreden. Bloedarmoede is een veelvoorkomend symptoom, waardoor vermoeidheid en zwakte ontstaat. De pleura kan ontstoken raken, dit zijn de vliezen van de longen. Hierdoor ontstaat er hoesten en benauwdheid. Ook kan er vocht ophopen tussen de longvliezen.

De ziekte kan zich ook uitbreiden naar de gewrichten. Er ontstaan dan pijnlijke gewrichten. Soms worden de ogen aangetast. Hierdoor verslechterd het zicht. Wanneer het hart wordt aangetast ontstaat er vaak als eerste een hartruis. Er kan oedeem in de benen of enkels ontstaan, vaak een teken dat het hart onvoldoende werkt. Ook het hartzakje kan ontstoken raken. Huidafwijkingen komen ook voor. Deze bestaan vaak uit een sterke schilfering van de huid of het ontstaan van bruine vlekken op de huid.

De symptomen kunnen lange tijd afwezig blijven. Vaak ontstaat er wel eerst koorts en diarree, maar kunnen verdere ontstekingen lange tijd achterwege blijven of onopgemerkt blijven. Dit maakt de ziekte dan ook vaak fataal: tegen de tijd dat het ontdekt wordt heeft de ziekte zich al ver uitgebreid. Vergrote lymfeklieren zijn altijd een teken dat er sprake is van een ontsteking. Dit moet dan ook in de gaten gehouden worden. Mannen tussen de 30 en 60 jaar oud en van het blanke ras moeten alert blijven op deze ziekte. Dit is de meest voorkomende doelgroep van de bacterie. Waarom dit het geval is, blijft onduidelijk. Dit heeft mede te maken het het feit dat de ziekte zeldzaam is. Dit maakt onderzoek ernaar lastig.

Diagnostiek

Om een diagnose te stellen is onderzoek nodig. De arts kan een biopt afnemen van de dunne darm. Hierbij wordt wat weefsel weggehaald en gecontroleerd op de aanwezigheid van de bacterie. Ook vergrote lymfeklieren zijn een aanwijzing. Gewichtsverlies, gewrichtspijn, diarree en malabsorptie zijn symptomen die serieus genomen moeten worden. Malabsorptie is een aandoening waarbij de dunne darm niet meer voldoende voedingsstoffen kan opnemen. Hierdoor wordt de ontlasting licht gekleurd en ruikt vaak ook sterk.

Behandeling

Zonder behandeling zal de ziekte van Whipple fataal aflopen. Dit komt omdat er steeds meer ontstoken raakt en er uitval van organen plaatsvindt. Behandeling met antibiotica is goed mogelijk. Antibiotica doodt de bacterie of schakelt deze dusdanig uit dat het zich niet meer kan vermenigvuldigen. Vaak werkt antibiotica in op de eiwitten van de bacteriën. Er worden vaak verschillende soorten antibiotica toegepast. De kuur kan meer dan een jaar in beslag nemen. Het is belangrijk om deze kuur goed te blijven gebruiken en op te volgen. De symptomen kunnen snel verdwijnen. Mensen zijn dan geneigd om te stoppen met antibiotica. De ziekte kan daardoor terugkeren. Maar zelfs bij mensen die antibiotica volgens voorschrift hebben gebruikt, krijgen soms te maken met terugkeer van de ziekte.