Psychische problemen bij hiv

Meer dan 50 procent van de hiv-geïnfecteerden heeft te maken met psychische problemen. Alcoholmisbruik, depressieve klachten, drugsgebruik en persoonlijkheidsstoornissen zijn enkele voorbeelden van problemen onder hiv-besmette personen. Deze geestelijke klachten belemmeren veelal het dagelijks leven van de aidspatiënt en hebben tevens een negatieve invloed op het beloop van de ziekte. Toch wordt deze kant van het verhaal nog altijd zwaar onderschat.

Groot percentage met psychische klachten

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat zeker vijftig tot zeventig procent van alle hiv-besmette personen in Amerika kampt met psychische problemen. Volgens de GGZ ligt dit percentage in Nederland ongeveer op hetzelfde niveau als Amerika. Gemiddeld 55 patiënten melden zich ieder jaar per team aan bij een zogeheten aidsteam waarvan er al enkele honderden in behandeling zijn ieder moment. Ongeveer twee derde van de 50% wordt langdurig behandeld.

Een hiv-infectie brengt vaak diverse psychologische gevolgen met zich mee zoals alcohol- en drugsgebruik, depressieve klachten, persoonlijkheidsstoornissen, slaapproblemen, geheugenproblemen, verwerkingsproblemen, schaamte, isolement en angst. Dit komt door het feit dat er nog altijd een taboe over de ziekte heerst. Maar ook krijgt een aidspatiënt regelmatig te maken met discriminatie waardoor het welzijn van de patiënt in gevaar wordt gebracht.

Alcohol- en drugsgebruik

Hiv-besmette personen zijn over het algemeen gevoeliger voor alcohol- en drugsproblemen. Dit vanwege het feit dat ze vaak te kampen hebben met angsten, depressies en andere psychische klachten waardoor ze sneller geneigd zijn tot alcohol- en drugsgebruik.

Depressies

Veel hiv-positieven hebben het er moeilijk mee te weten dat ze een dodelijk virus bij hun dragen. Dit feit (al op zich ziekmakend), is niet het enige; ook krijgen aidspatiënten te maken met ziekte of stergevallen van aids in hun omgeving. Het is namelijk gebleken dat hiv-positieven regelmatig vrienden of kennissen hebben met aids. Bovendien hebben aidspatiënten nog bijna altijd te maken met discriminatie dat veelal psychische schade aanricht.

Geheugenproblemen

Hiv-besmette personen krijgen op lange termijn cognitieve problemen. Klachten zoals een afnemend geheugen, concentratieproblemen, evenwichtsproblemen en trager denken zijn voorbeelden hiervan.

Slaapproblemen

Hiv-positieven ondervinden regelmatig slaapproblemen die zich uit door bijvoorbeeld te vroeg wakker worden. Maar ook zijn er veelal problemen met het niet in slaap kunnen vallen of juist tijdens de slaap weer wakker worden. Verder zijn er gevallen bekend met het niet in slaap kunnen vallen of nooit uitgerust wakker worden na wel voldoende slaap.

Speciale teams vol expertise

Om aidspatiënten met psychische problemen zo veel mogelijk bij te staan, zijn er zogeheten hiv/aidsteams opgesteld. Deze teams behandelen naast hiv-geïnfecteerden ook de partners of familieleden van de patiënt met psychische problemen. Klachten zoals angsten, depressie, relatie- of verwerkingsproblemen staan tijdens de behandeling centraal. Ieder multidisciplinair hiv-team is opgesteld uit diverse professionals met elk hun eigen expertise. Voorbeelden hiervan zijn psychiaters, (klinisch) psychologen, (klinisch) neuropsychologen en seksuologen.

Een psychiater heeft gespecialiseerde kennis over medische aandoeningen en diverse behandelmethodes voor psychische klachten. Psychiaters kunnen eventueel medicijnen voorschrijven indien nodig.
(Klinisch) psychologen kunnen door middel van gesprekstherapie de aidspatiënt helpen bij depressieve klachten. Maar ook angsten, verwerking, vermoeidheidsproblemen of slaapproblemen kunnen onderdeel zijn van therapie.
Het vakgebied van (klinisch) neuropsychologen in dit team bestaat uit het onderzoek naar concentratie of geheugenproblemen. Indien deze in kaart worden gebracht, is de oorzaak van de klacht meestal gevonden.
Seksuologen kunnen patiënten ondersteuning bieden in de meestal verminderde zin in seks. Deze klachten kunnen wel degelijk worden verholpen met de hulp van een dergelijke professional.

Meer weten?

Voor nog meer informatie over psychische problemen bij HIV, kun je het Handboek hiv en psychische klachten raadplegen. Meer dan 30 auteurs uit Nederland werkten samen om dit boek tot stand te brengen. Het boek bestaat uit verschillende informatie over de medische kant van HIV, maar belangrijker – de psychische problemen bij HIV. Tevens wordt er aandacht geschonken aan specifieke doelgroepen met HIV zoals homoseksuelen, zwangere vrouwen en immigranten uit Afrika en het Caribisch gebied.