Tropische ziekten: jezelf beschermen tegen malaria

Indien je reisplannen hebt naar een subtropische bestemming, dan hou je best rekening met de malariamug. Dit insect is de oorzaak van de meest frequente en gevaarlijkste tropische ziekte van onze planeet, malaria genaamd. Malaria of moeraskoorts is extra gevaarlijk voor mensen met een zwakke gezondheid, kinderen en zwangere vrouwen. De boosdoener is niet de malariamug, maar de parasiet plasmodium die meereist in de maag van de malariamug en die via de speekselklieren kan worden overgedragen op de mens. Moerassen worden beschouwd als kweekvijvers voor de malariamug. Typische malariagebieden zijn Saharisch Afrika, Zuidoost-Azië en het Amazonegebied.

De malariamug als oorzaak van malaria

Malaria is en blijft, ondanks ontelbare pogingen om malaria onder controle te krijgen, de meest gevaarlijke tropische ziekte. Jaarlijks krijgen er ongeveer 200 à 300 miljoen mensen malaria, waarvan er ongeveer 800.000 sterven ten gevolge van de ziekte. De weerbaarheid van het immuunsysteem is bepalend voor het verdere verloop van de ziekte. Malaria is afkomstig van de parasiet plasmodium die de malariamug draagt. Via de speekselklieren kan plasmodium worden overgedragen op de mens. Deze muggen zijn uitermate fan van vochtige en tropische streken.

Symptomen van malaria

Na besmetting door een mug kan je hoge koorts, rillingen, hoofdpijn en spierpijn krijgen. De ziekte zal je pas voelen na enkele dagen tot zelfs na een paar maanden. Het lijkt in het begin op een beginnend griepje, maar al snel worden de symptomen veel heviger. Je bent ernstig ziek en kan nauwelijks iets doen door de algemene malaise. Indien je de ziekte niet behandelt, dan kan je hersenmalaria of andere complicaties krijgen, waar je uiteindelijk kan aan sterven.

Algemene preventie en antimalariapillen via de huisarts

Alvorens je naar een risicovol land vertrekt, doe je er goed aan om even langs te gaan bij je huisarts. Hij kan via up-to-date informatie nagaan welke landen risicovol zijn voor malaria. Het ene jaar kan zelfs een land meer vatbaar zijn voor de ziekte dan het andere jaar. Risicogebieden worden in kaart gebracht door de instituten van tropische geneeskunde. Daar kan je huisarts steeds terecht voor de juiste en meest recente informatie. Antimalariapillen kan je ook verkrijgen bij je huisarts. Er bestaan heel wat verschillende soorten en van het ene krijg je misschien wat sneller bijwerkingen dan van de andere pil. Je begint idealiter de pillen te slikken een tweetal weken alvorens je op reis vertrekt. Op deze manier ben je nog op tijd om je medicatie te wisselen moest je toch hinder ondervinden van de bijwerkingen. Je kan pas stoppen met de pillen te nemen een viertal weken nadat je de risicozone hebt verlaten. Kinderen zijn gebaat met een kleinere dosis van de antimalariapillen. Wees je er echter heel goed van bewust dat je nog altijd niet immuun bent om moeraskoorts op te lopen. Het risico op besmetting wordt verkleind, maar je dient alle andere preventiemaatregelen ook te nemen.

Vermijd steken van de malariamug

De malariamug is vooral actief bij het vallen van de avond tot de volgende ochtend. DEET is een insectenwerende substantie die het risico op een muggenbeet verlaagt. Andere producten op basis van picaridine en olie van de citroen-eucalyptusboom zijn ook geschikt om de huid preventief mee in te smeren. De meest optimale bescherming is uiteraard om niet in de buurt van dit insect te komen. Maar finaal is een muggensteek nog sneller gebeurd dan je zou denken.

Wat doen bij een muggensteek?

Indien je toch bent gestoken door de malariamug en de parasiet zich in je lichaam heeft genesteld, dan kan het één tot drie dagen duren vooraleer je er iets van merkt. Met wat geluk is je immuunsysteem sterk genoeg en merk je er niets van. Door de antimalaria-medicijnen is een infectie meestal van korte duur. Kininepillen kunnen in de aanvangsfase de koortsaanvallen wat draaglijker maken. Belangrijk is om de pillen tot vier weken na de reis te blijven doornemen. Indien je na de eerste koortsaanvallen toch hevige koorts of diarree zou krijgen, dan ben je hoogstwaarschijnlijk toch besmet. In dat geval moet je zo snel mogelijk je huisarts opzoeken. Zeker bij zwakkere personen, zwangere vrouwen en kinderen is het van groot belang om snel te handelen.

Nog meer tips ter preventie van malaria

• Indien je in een echte risicozone slaapt, dan blijf je best binnen vanaf de avondschemering tot de volgende ochtend. Slapen doe je best onder een muskietennet. Zorg er ook voor dat er geen muggen in je slaapplaats verblijven. In risicogebieden zijn de muskietennetten vaak al geïmpregneerd (behandeld met een insecticide).
• Blijf steevast je antimalariapillen slikken, ook al moet je braken of heb je diarree.
• Draag overdag en ’s nachts lichte kledij met lange mouwen en broekspijpen. Donkere kledij trekt muggen sneller aan.
• Muggen kan je ook “uitroken” door een synthetisch insecticide te laten verdampen. Op deze manier worden de muggen op grote schaal vernietigd.