De rattenbeetziekte door knaagdieren

Zo stoer om tamme ratjes of tamme muizen te hebben als huisdier. Maar die lieve tamme ratjes, muizen en andere huisdieren kunnen er ook voor zorgen dat je symptomen krijgt als koorts, rillingen, gewrichtspijnen, verdikte plekken op de huid en rode plekken op armen en benen tot hersenvliesontsteking aan toe; de rattenbeetziekte of rattenbeetkoorts geheten. Dit is een bacteriële ziekte waar knaagdieren niet op reageren maar waar mensen, na een beet of krab, ziek van kunnen worden.

Wat veroorzaakt de rattenbeetziekte (Morbus morsus Muri) of Haverhill-koorts?

Die lieve tamme rat of muis kan de rattenbeetziekte hebben. Door te krassen op de huid of door te bijten, kan het de ziekte overbrengen aan mensen. De rattenbeetziekte is een acute en zeldzame infectieziekte en wordt ook wel eens rattenbeetkoorts genoemd. De ziekte wordt overgebracht door knaagdieren zoals door een beet of krab van een tamme rat of wilde rat, tamme muis of wilde muis, cavia’s, eekhoorns, door contact te hebben met de urine van een besmette knaagdieren en door ontlasting of speeksel van andere vleesetende dieren die zich voeden met geïnfecteerde knaagdieren. De ziekte is zeldzaam en komt bijna niet voor in Nederland.

De bacterie en de rattenbeetziekte

De boosdoener is de Streptobacillusbacterie. De Streptobacillus moniliformis en Spirrillum minus. Twee bacteriën die geïnfecteerde knaagdieren kunnen hebben. De bacterie is meestal aanwezig in knaagdieren (vooral bij ratten) die er geen hinder van ondervinden.

De Streptobacillus moniliformis

De Streptobacillus moniliforis komt vaker voor in landen ten noorden van de evenaar. De ziekte veroorzaakt door deze Streptobacillusbacterie veroorzaakt meestal symptomen 2 tot 10 dagen na de infectie. Ook kan het zijn dat de bijtwond al bijna genezen is wanneer de symptomen optreden. De symptomen lijken op een zware griep, met matige koorts, rillingen, braken, verdikkingen op de huid en gewrichtspijnen. Een rode uitslag verschijnt vooral aan de handen en voeten maar ook een uitslag in het gezicht is mogelijk. De gewrichten van de enkels, knie, heupen, ellebogen en schouders zijn rood en flink dik. Kinderen hebben ook diarree en verliezen gewicht. Complicaties als ontsteking aan de hartkleppen, hersenvlies ontsteking, abcessen en acute artritus, bij geen behandeling kunnen het gevolg zijn.

De Spirillum minus

Deze bacterie is een spirocheetbacterie. Met zijn lange zwiepende staart verspreidt de bacterie zich via het bloed door het hele lichaam. Deze bacterie komt het meest voor op het zuidelijk halfrond, vooral in Azië. De ziekte wordt ook wel sodoku genoemd. De symptomen treden pas op na 2 tot 4 weken. Ze hebben dezelfde symptomen als de Streptobacillusbacterie maar met een hoge koorts met een lichaamstemperatuur van 38 tot 40 graden Celcius. De hoge koorts duurt 2 tot 4 dagen en komt vaak terug na 4 tot 8 weken. Gewrichtspijnen en diarree komen minder vaak voor. De complicaties zijn wel hetzelfde.

Groter risico

Iedereen kan de rattenbeetziekte krijgen. Door voedsel dat besmet is met een Streptobacillusbacterie bijvoorbeeld. Mensen die echter een groter risico lopen zijn:

• Mensen en kinderen die leven in gebouwen waar wilde ratten zijn
• Mensen die werken met ratten zoals in een dierenwinkel of laboratorium
• Mensen en kinderen die tamme ratjes, tamme muizen of andere knaagdieren als huisdieren hebben

Fataal

Uit onderzoek blijkt dat de kans op infectie van de rattenbeetziekte na een beet van besmet knaagdier tien procent is. Niet alle knaagdieren dragen de ziekte met zich mee. Het besmette dier vertoont zelf geen symptomen en het is dan ook niet te zien welk dier de infectie bij zich heeft. Ook is duidelijk uit het onderzoek dat, wanneer de ziekte niet behandeld wordt met antibiotica, de kans bestaat dat het voor 1 op de 10 mensen fataal kan zijn wanneer er complicaties optreden.

Maatregelen

Het is dus van levensbelang om op tijd de diagnose te stellen! Daar is zelf het volgende aan te doen:

• Beten en krabben voorkomen.
• Regels opstellen. Vertel de kinderen, wanneer er tamme huisdieren zijn, dat ze altijd moeten vertellen dat ze gebeten zijn. Dat ze de handen moeten wassen na contact met de huisdieren en hun toebehoren (waterbakjes, speeltjes, voerbakjes of de kooi).
• Mocht jij of een kind gebeten of gekrabd zijn, desinfecteer de wond goed en schrijf op wanneer dit gebeurd is.
• Vertel de huisarts bij symptomen dat er tamme knaagdieren in huis zijn.