Dementie; de bekendste vormen

Dementie rukt op, want ouderen worden steeds ouder met als gevolg, dat er vaker dementie wordt vastgesteld. Er lopen dus heel wat mensen rond met de angstige verwachting om op latere leeftijd dement te worden. Er zijn bekende en minder bekende vormen van dementie. De meest bekendste is “de ziekte van Alzheimer”.

Wat is dementie

Dementie betekent letterlijk “ontgeesting” en wordt vaak verward met vergeetachtigheid. Men spreekt van dementie als er zich problemen vormen met het geheugen. Ze vergeten de tijd, verwarren dag met nacht en kunnen zich soms zeer agressief opstellen. Vaak keren ze terug in het verleden en beseffen niet meer dat hun kinderen al jaren het huis uit zijn, of kunnen zich maar niet herinneren dat een dierbare reeds overleden is. Dementie is helaas een ongeneeslijke achteruitgang van de mentale werking waardoor hij alle intellectuele functies verliest, met pijnlijke situaties als gevolg.

Waarom raakt één op de drie 85 plussers vergeetachtig

Er wordt al jaren gezocht naar de precieze oorzaak van dementie. De groei van het aantal dementerenden is een onrustwekkende situatie onder de gezondheidszorg. Talloze onderzoeken hebben weliswaar al veel nieuwe kennis opgeleverd, maar toch is de wetenshap er nog steeds niet uit. De meest gangbare verklaring is, dat er in de hersenen van de patiënt iets fout gaat bij de afbraak van een bepaald eiwit, APP. Daardoor blijven er stukjes eiwit over in de hersenen en deze stapelen deze zich op. De eiwitklompjes worden “plaques” genaamd en theoretisch veroorzaken deze ophopingen ontstekingen, waardoor er hersencellen sterven en het hersenweefsel verschrompeld.

De bekendste vormen van dementie

• Ziekte van Alzheimer
• Vasculaire dementie
• Frontotemporale dementie
• Lewy Body-dementie
• De ziekte van Parkinson en dementie

Ziekte van Alzheimer

Ongeveer 60 a 70 procent van alle dementerende lijdt hieraan. De ziekte begint meestal rond de leeftijd van 70 jaar. Het opvallendste symptoom van deze aandoening is, de verslechtering van het korte termijngeheugen en een geleidelijke achteruitgang. Het ziekteproces verschilt van persoon tot persoon en na verloop van tijd wordt de patiënt steeds afhankelijker van zijn omgeving. De oorzaak van deze Alzheimer is vermoedelijk de afzetting van eiwit in het brein, waarbij cellen in bepaalde delen van de hersenen, niet optimaal meer kunnen functioneren. De kans dat familieleden deze ziekte krijgen is erg klein, doch indien de ziekte bij jongeren voorkomt sluit men erfelijkheid niet uit. Op dit ogenblik is er geen genezing mogelijk en deze vorm van dementie is onomkeerbaar.

Vasculaire dementie

Enkele jaren geleden werd deze vorm van dementie ook wel “multi-infarct” dementie of “arteriosclerotische” dementie genoemd. Bij ongeveer 15 procent van alle dementerenden wordt vasculaire dementie vastgesteld. Veel mensen die lijden aan deze vorm van dementie, hebben dikwijls een voorgeschiedenis van hart en vaatziekten. De oorzaak is een slechte doorbloeding van de hersenen, met als gevolg dat er hersenweefsel beschadigd raakt en afsterft. De symptomen kunnen heel verschillend zijn, omdat dit afhangt van welk deel van de hersenen beschadigd is. De hersenbloeding kan mogelijk het begin zijn van dementie, maar het kan tevens ook een nasleep zijn van een reeks onopgemerkte infarcten. Het ontstaan van een verlamming kan evengoed het gevolg zijn van de hersenbloeding. De kenmerken zijn dus niet alleen geestelijk achteruitgang, maar ook lichamelijk. Op dit ogenblik is er geen genezing mogelijk en is deze vorm van dementie niet terug te draaien.

Frontotemporale dementie

In tegenstelling tot Alzheimer kan deze ziekte toeslaan op jonge leeftijd. Het is een verschrompeling van de voorhoofdskwab waarvan de oorzaak nog niet gekend is. Het is wel al bewezen dat 50 procent van de gevallen te wijten is aan erfelijkheid. In het begin wordt dit vooral gekenmerkt door motorische stoornissen en persoonsveranderingen. Dit kan leiden tot een volledige immobiliteit, een ongepast gedrag, taalmoeilijkheden. Alleen in het laatste stadium is er sprake van geheugenverlies. Op dit ogenblik is er geen genezing mogelijk en is deze vorm van dementie eveneens onomkeerbaar.

Lewy Body-dementie

Bij deze vorm van dementie is er net als bij Alzheimer sprake van “eiwitafzettingen” in het brein. Deze worden “lewy-lichaampjes” genoemd. De lewy-lichaampjes kan men enkel opsporen na het overlijden van de patiënt. Sommige wetenschappers beschouwen deze aandoening als een variant van Alzheimer. Alleen worden er bij de lewy Bod-dementie gelijkaardige kenmerken waargenomen zoals bij "de ziekte van Parkinson", onder andere, stijfheid en langzame bewegingen. Ook in een vroeg stadium kan de patiënt dingen zien die er niet zijn. Het is echter moeilijk om deze ziekte te herkennen want het geheugen blijft meestal heel lang goed functioneren. Op dit ogenblik is er geen genezing mogelijk en is deze vorm van dementie niet terug te draaien.

De ziekte van Parkinson en dementie

De oorzaak is een celverlies in diepgelegen delen van de hersenen. Deze hersendelen zijn heel belangrijk, want zij zorgen voor het functioneren van onze dagelijkse bewegingen. Deze ziekte vordert langzaam en is ongeneeselijk.

Minder bekende vormen van dimentie

• De ziekte van Pick; dit is een aandoening in het voorste gedeelte van de hersenen. Deze ziekte wordt soms veroorzaakt door een afwijking in het erfelijk materiaal.
• De ziekte van Creutzfeld-Jakob; dit is een overdraagbare ziekte voor dieren. Bij ons is dit beter gekend als de “gekke koeienziekte”.
• N.B; deze ziekte kan voorkomen indien er weinig of geen sociale contacten zijn waardoor de kans op dementie aanzienlijk wordt verhoogd.

Andere oorzaken van dementie

• AIDS; door beschadiging van het immuunsysteem kan er dementie ontstaan.
• Beschadigingen aan het hoofd; één klap op het hoofd kan reeds onherstelbare schade veroorzaken waardoor er dementie kan ontstaan
• Een hersentumor
• Vergiftiging, overdosis medicatie en drugs
• Alcohol; er kunnen waanbeelden en kenmerken van dementie ontstaan bij een langdurige overdosis alcohol. Er is een spreekwoord dat zegt “hij ziet beestjes”.
• Een tekort hebben aan vitamine B12; door een onvolwaardige voeding of na een bepaalde operatie. Vitamine B12 kan aangevuld worden.
• Dementie door NPH (normal pressure hydrocephalus); dit is een abnormale ophoping van hersenvocht en de oorzaak is meestal een hersenbloeding. Soms kan dit operationeel verholpen worden.
• Een traag werkende schildklier; kan behandeld worden met medicatie

Lees verder

• Hoe actief is jouw geheugen; test en tips