MSA-c, een hersenziekte met evenwichtsstoornissen

MSA-c is een hersenziekte waarbij meerdere hersengebieden worden aangetast. De ziekte is niet te stoppen. Er ontstaan problemen met tal van functies zoals evenwicht, lopen en spraak. Er is anno 2017 nog geen oplossing om de ziekte te verhelpen. MSA-c moet worden onderscheiden van MSA-p. Wat betekent het om MSA-c te hebben en wat is het verloop van deze ziekte?

MSA-c

• Het verhaal van Willem
• Wat betekent MSA?
• Welke soorten MSA zijn er?
• Wat is een andere benaming voor MSA-c?
• Algemene kenmerken en problemen bij MSA-c
• Andere voorkomende problemen bij MSA-c
• Komt MSA-c veel voor?
• Wat is de oorzaak van MSA-c?
• Is de ziekte erfelijk?
• Is er wat aan te doen?
• Samenvattend

Het verhaal van Willem

Aan de hand van het ware verhaal van Willem (1) wordt verduidelijkt wat MSA en specifiek het verloop van MSA-c, inhoudt.

Wat betekent MSA?

MSA is een afkorting van Multiple System Atrofie. Het wil zeggen dat meerdere (mulitple) met elkaar in verbinding staande hersengebieden (systems) steeds slechter werken door het verschrompelen van hersencellen (atrofie).(2)

Samengevat
Hersencellen beginnen te verschrompelen in een bepaald hersengebied, bijvoorbeeld in de kleine hersenen, waardoor dit gebied steeds minder gaat functioneren. Ook hersencellen in andere hersengebieden zoals het motorisch en spraakhersengebied worden aangetast. Functies van deze gebieden zoals lopen en praten gaan steeds meer verloren.

Welke soorten MSA zijn er?

De hersenziekte MSA kan op verschillende plaatsen in de hersenen beginnen. Afhankelijk van waar het in de hersenen begint, wordt een onderscheid gemaakt tussen MSA-c en MSA-p.

MSA-c, waarbij de c staat voor cerebullair. De ziekte vindt vooral plaats door het afsterven van hersencellen in het cerebellum, de kleine hersenen. Een van de functies van dit hersengebied is het bewaren van evenwicht. In het ziekteproces worden ook de hersenstam en andere hersengebieden aangetast waardoor functies als slikken, lopen en praten steeds meer achteruitgaan.(3)

MSA- p waarbij de p staat voor parkinsonisme, wat duidt op kenmerken die ook bij de ziekte van Parkinson voorkomen. Toch is er verschil. Dat heeft vooral te maken met de plaats in de hersenen waar de ziekte begint. Ook bij een aantal uiterlijke kenmerken is er verschil. (Bijvoorbeeld: bij MSA-p beeft men tijdens een handeling, bijvoorbeeld bij het pakken van een kopje, bij Parkinson is er ook sprake van beven als men in rust is).

Het verschil tussen MSA-c en MSA-p heeft te maken met de plaats waar de ziekte begint. Bij MSA-c in de kleine hersenen en bij MSA-p in de basale ganglia.(4)

Wat is een andere benaming voor MSA-c?

Een andere benaming voor MSA-c is: OPCA (Olivo Ponto Cerebellaire Atrofie). Olivo is een onderdeel van de hersenstam (Ponto) en Cerebellaire staat voor kleine hersenen. Het zijn de belangrijkste gebieden waar de ziekte begint.(5)

Algemene kenmerken en problemen bij MSA-c

Als de hersencellen in de kleine hersenen worden aangetast dan ontstaan er evenwichtsproblemen. Het bewegen ongecoördineerder. Doordat ook functies van de hersenstam verminderen wordt plassen en slikken ook moeilijker. De hersencellen in de hersengebieden van het spraak- en motorische centrum worden eveneens aangetast. Hierdoor kan de persoon steeds moeilijker praten en is op een gegeven moment niet meer verstaanbaar. Bij het voortschrijden van de ziekte ontstaan er ook problemen met lopen. Op een gegeven moment is het niet meer mogelijk.

Andere voorkomende problemen bij MSA-c

Behalve de problemen met evenwicht, spraak, slikken wordt de ziekte gekenmerkt door meer voorkomende problemen, zoals:

• Problemen met lopen (zwalken)
• Verlies van stabiliteit: valrisico, ook zijwaarts
• Zwakker worden van de stem
• Beven bij doelgerichte bewegingen
• Dubbelzien
• Spierzwakte in armen en benen
• Rusteloze slaap
• Spastische bewegingen van benen en onderlichaam
• Algemene stijfheid
• Duizelig

Komt MSA-c veel voor?

De ziekte komt naar schatting bij 1 op de 20.000 personen voor. MSA-c begint meestal tussen de leeftijden van 50 en 60 jaar, maar kan ook al eerder beginnen. Het komt evenveel voor bij mannen als bij vrouwen.

Wat is de oorzaak van MSA-c?

Het komt vooral voor op een wat oudere leeftijd en wordt gezien als een verouderingsziekte. De werkelijke oorzaak is niet bekend.

Is de ziekte erfelijk?

Voor zover bekend is er niet sprake van erfelijkheid.

Is er wat aan te doen?

Op dit moment (anno 2017) is de ziekte niet te genezen, wel kan het enigszins dragelijker worden gemaakt door medicatie, logopedie en fysiotherapie. Het doel is om de klachten te verminderen om de kwaliteit van leven zo hoog mogelijk te laten zijn. Gemiddeld leven mensen met MSA ongeveer 9 tot 10 jaar.(6)

Samenvattend

MSA-c is een niet erfelijke hersenziekte die vooral bij ouderen voorkomt. De ziekte heeft tal van kenmerken die steeds meer zichtbaar worden bij het voortschrijden van de ziekte. Er is nog geen oplossing om te ziekte te voorkomen of te verhelpen. Personen die de ziekte hebben of krijgen moeten met behulp van o.a. medicijnen, fysiotherapie, logopedie en hulpmiddelen met de ziekte leren leven.