Gnathostomiasis: infectie veroorzaakt door rondwormen

Het eten van besmet en onvoldoende verhit voedsel kan ervoor zorgen dat rondwormen het lichaam binnendringen. Een gnathostomiasis-infectie kan hiervan het gevolg zijn. Een dergelijk infectie kan voor ernstige klachten zorgen waaronder onderhuidse en inwendige bloedingen. Infecties - die relatief zeldzaam zijn - worden vooral opgelopen in verschillende Aziatische landen waaronder China, Japan, Vietnam en Thailand. Behandeling bestaat uit het gebruik van een antiwormmiddel en in sommige gevallen een chirurgische ingreep.

Gnathostomiasis

• Wat is gnathostomiasis?
• Waar komt het voor?
• Symptomen van gnathostomiasis
• Oorzaken van gnathostomiasis
• Behandeling en prognose van de infectie

Wat is gnathostomiasis?

Gnathostomiasis is een infectie die wordt veroorzaakt door de rondwormsoorten Gnathostoma spinigerum, Gnathostoma binucleatum, Gnathostoma doloresi, Gnathostoma nipponicum en Gnathostoma hispidum, die allen zowel mensen als gewervelde dieren kunnen infecteren. Kenmerkend voor de ziekte is het feit dat de rondworm zich door het lichaam verplaatst en in diverse organen en weefsel kan zorgen voor bloedingen en ontstekingen. Gnathostomiasis is bekend onder meerdere namen waaronder:

• Larva migrans profundus
• Nodulaire panniculitis
• Physaloptera
• Yangtze-oedeem
• Nanching-consulaatziekte
• Sjanghai-reuma
• Wandering swelling

Waar komt het voor?

De ziekte komt vooral voor in China, Japan, Vietnam en Thailand. Eveneens maar veel minder vaak is de ziekte vastgesteld in onder meer Maleisië, Indonesië, India, Sri Lanka, Bangladesh, Myanmar, Laos, de Filipijnen, Mexico, Fiji en Australië.

Symptomen van gnathostomiasis

Binnen enkele weken na het oplopen van een infectie kunnen zich de volgende symptomen openbaren:

• Misselijkheid
• Overgeven
• Verlies van eetlust
• Buikpijn
• Koorts
• Inwendige bloedingen
• Hoesten
• Pijn op de borst
• Zwellingen onder de huid
• Onderhuidse bloedingen
• Jeuk

De symptomen zijn erg afhankelijk van de delen van het lichaam waarnaar de rondwormen zich verplaatsen. Zo is het mogelijk dat iemand uitsluitend de symptomen heeft die horen bij een huidinfectie of juist alleen de symptomen die horen bij een maag- of darminfectie. Wanneer de rondwormen zich ook in bijvoorbeeld de longen of lever nestelen dan kunnen ze potentieel fatale bloedingen veroorzaken. De incubatietijd is circa drie tot vier weken. Vanaf dat moment beginnen de larven met migreren door het menselijk lichaam.

Oorzaken van gnathostomiasis

De oorzaak van een gnathostomiasis-infectie is het eten van besmet voedsel. Het gaat dan om voedsel dat in contact is geweest met de uitwerpselen van besmette dieren zoals honden, katten of varkens. Dit hoeft geen direct contact te zijn. Ook wanneer iemand bijvoorbeeld vlees heeft aangeraakt na in contact geweest te zijn met water waarin uitwerpselen van deze dieren hebben gezeten kan de infectie worden overgebracht. In het water infecteren de larven micro-organismen. Vooral het eten van rauw of onvoldoende verhit vlees of vis is dan een groot risico. Er zijn ook gevallen bekend van infecties die zijn ontstaan doordat de larven door de huid van mensen zijn doorgedrongen. Een infectie kan tevens tijdens de zwangerschap van de moeder op de foetus worden doorgegeven.

Een gnathostomiasis-infectie bij de mens is relatief zeldzaam omdat deze enkel kan ontstaan wanneer de parasiet op het moment dat hij het lichaam binnendringt het derde larve-stadium moet hebben bereikt. Dit tijdsbestek is vrij klein. Het gaat dan bovendien om larven die niet in staat zijn om volwassen te worden en zelf eitjes te leggen. Het aantal in het lichaam aanwezige larven staat daarom gelijk aan het aantal dat het lichaam is binnengedrongen. Ze vermenigvuldigen zich niet in het menselijk lichaam maar migreren daarentegen ongecontroleerd naar verschillende organen en weefsels.

Behandeling en prognose van de infectie

Een infectie met gnathostomiasis kan worden vastgesteld op basis van onderzoek van het bloed en de ontlasting. Is een infectie eenmaal vastgesteld dan wordt deze vaak behandeld met een antiwormmiddel (anthelminthica). Dit wordt oraal ingenomen en vereist doorgaans geen ziekenhuisopname. In sommige gevallen waarbij de rondwormen zich vooral onderhuids bevinden en makkelijk bereikbaar zijn worden ze operatief verwijderd. Wanneer de ziekte niet gediagnosticeerd wordt kan deze jarenlang klachten blijven veroorzaken. Zo is er een geval bekend van een vrouw die de ziekte opliep door het eten van onvoldoende verhitte vis op een vakantie op het eiland Fiji. De vrouw keerde daarna terug naar Australië, waar de infectie relatief onbekend is, en had zes jaar te lijden onder verschrikkelijke pijnen voordat de oorzaak ontdekt werd.

Na een effectieve behandeling kan men volledig herstellen van een gnathostomiasis-infectie. In ernstige gevallen is het echter mogelijk dat de rondwormen onherstelbare schade hebben veroorzaakt aan organen en weefsels.