De verstoorde slaap

De slaap is belangrijk voor het lichamelijk en geestelijk welzijn, de slaap is een sleutelelement voor het evenwicht van het organisme. Een mens slaapt gedurende zowat een derde van zijn leven, met reden. Maar wat als de nachtrust verstoord is? De slaap verjaagt spanningen en vermoeidheid, zet melatonine vrij wat de werking van de interne klok ten goede komt en zorgt voor de secretie van het groeihormoon dat verantwoordelijk is voor celvernieuwing en het onderhoud van spieren, weefsels en beenderen. Als men niet genoeg slaapt of als de slaapkwaliteit te wensen overlaat, dan blijft dat niet zonder gevolgen: slaperigheid, dalend prestatievermogen, concentratiestoornissen (en een verhoogd risico op ongevallen), minder levenskwaliteit, depressie, prikkelbaarheid, enz. Er zijn niet minder dan 88 slaapstoornissen, dat is net zoveel als er noten zijn op een piano. Omdat 88 problemen teveel zijn om op te noemen, verneemt u hier meer over de drie meest frequente slaapproblemen en de remedies.

Slapeloosheid

De meest voorkomende slaapstoornis is slapeloosheid. Ongeveer 15% van de bevolking heeft ermee te maken. Slapeloosheid kan veroorzaakt worden door heel wat factoren, maar gelukkig zijn er ook verschillende oplossingen.

De meest frequente oorzaken van slapeloosheid zijn depressies, maar ook angst of stress die meestal gepaard gaan met wakker worden aan het einde van de nacht en de onmogelijkheid om opnieuw in te slapen.

Slapeloosheid kan ook veroorzaakt worden door organische factoren, al is dat minder vaak het geval: hyperthyreoïdie gastro-oesofageale reflux, pijn tijdens de nacht (reuma, neuropathie, enz.), ademhalingsstoornissen...

Daarnaast zijn er ook nog externe factoren die de slaap kunnen beïnvloeden zoals bijvoorbeeld een slecht bed, lawaai, hitte, enz.

Mensen die aan slapeloosheid lijden, komen snel in een vicieuze cirkel terecht door het uur van slapengaan uit te stellen en negatieve gedachten ('ik kan toch niet slapen') dragen ze zelf bij tot het uitblijven van de slaap,enz.Wat de oorzaak van de slapeloosheid ook mag zijn, men mag niet zomaar slaapmiddelen gaan slikken zonder een arts te raadplegen
Alleen een arts kan uitzoeken wat de oorzaak is van het slaapprobleem en hoe het kan aangepakt worden. Zo kan in sommige gevallen een beroep gedaan worden op ontspanningstherapie of-oefeningen (ingeval van angst of stress bijvoorbeeld), psychotherapie (in geval van een depressie), en ga zo maar door. Slaapmiddelen zijn niet de enige remedie tegen slapeloosheid.

Slaapapnoe

Het slaapapnoe syndroom gaat gepaard met korte ademhalingsonderbrekingen tijdens de slaap, van minstens tien seconden tot minstens vijf keer per uur. De ademhalingsonderbrekingen hebben als gevolg dat de hersenen niet optimaal voorzien worden van zuurstof en dat de kwaliteit van de slaap te wensen overlaat. Een lichte slaap is niet voldoende om te recupereren, wat zich overdag laat voelen.

Mensen met slaapapnoe snurken meestal meer en soms hebben ze de indruk dat ze verstikken, ze zijn geagiteerd, transpireren overmatig en moeten 's nachts vaak opstaan om te plassen. Mogelijk komt daar ook nog hoofdpijn bij, prikkelbaarheid, seksuele stoornissen en soms ook symptomen van depressie. De patiënt is constant moe, vaak al bij het opstaan.

Bij kinderen kan het syndroom opgespoord worden aan de hand van symptomen als hyperactiviteit overdag en een bemoeilijkte ademhaling 's nachts. Ook een groeiachterstand en problemen op school kunnen wijzen op de aanwezigheid van het slaapapnoe syndroom.

Het is primordiaal dat de ziekte bij kinderen en volwassenen zo snel mogelijk opgespoord en behandeld wordt om complicaties te vermijden zoals hartritmestoornissen, een te hoge bloeddruk, een verhoogd risico op een myocardinfarct of een beroerte (cerebrovasculair accident). Bovendien kan de slaperigheid overdag tot ongevallen leiden. Bij volwassenen wordt het syndroom vaak uitgelokt door een obstructie van de bovenste luchtwegen. De obstructie kan veroorzaakt worden door het uitzakken van het zachte weefsel in de wand van de keelholte, door het naar achteren zakken van de tong, door een afwijking of door een overmaat aan vetweefsel te wijten aan overgewicht of obesitas.

Bij kinderen is het syndroom in de meeste gevallen het gevolg van vergrote amandelen ten gevolge van het herhaaldelijk optreden van angina of neus- en keelholteontstekingen.

Als het syndroom vastgesteld wordt door een arts dan moet er in eerste instantie werk gemaakt worden van een gezonde levenshygiëne: minder of geen alcohol, niet roken, geen slaapmiddelen nemen en/of gewicht verliezen.

Als die maatregelen niet volstaan, kan de arts een neusmasker voorschrijven, meer bepaald een CPAP (continuous positivo airway pressure) een masker dat continu lucht blaast in neus en keel). Het masker doet het syndroom niet verdwijnen, als het afgenomen wordt is er geen continue druk meer.

Een andere behandeling is een mond of tandapparaatje dat de onderkaak naar voor duwt om obstructies te vermijden. En in sommige gevallen kan een beroep gedaan worden op de chirurgie voor ingrepen ter hoogte van de huig, het keelslijmvlies, de amandelen of de boven-en of onderkaak.

Snurken

Meer dan 40% van de 50-plussers snurkt regelmatig. Snurken is geen onschuldige kwaal, het kan een heus probleem zijn. De geluidsintensiteit kan 90 a 100 dB bedragen, dat is net zoveel als een voorbijrijdende vrachtwagen. Niet alleen de snurker zelf kan wakker worden van het lawaai, maar ook zijn partner en andere huisgenoten. Dat maakt van snurken niet alleen een slaapstoornis, maar ook een sociaal probleem dat aanzienlijke gevolgen kan hebben.

Er zijn verschillende manieren om het snurkproblemen aan te pakken. Naast chirurgie en het gebruik van golflengten (een elektrode in het zacht verhemelte doet het aantal vibraties verminderen), zijn er minder goed gekende behandelingen zoals een externe neusdilatator of een mondapparaatje, een soort prothese die de onderkaaknaar voor 'duwt' waardoor de tong niet uitzakt naar de keel.

Maar net zoals bij de behandeling van slaapapnoe, kan het volstaan om de levensstijl aan te passen. De goede raad dat men niet op zijn rug mag slapen als men niet wil snurken, is niet zo'n goede raad, meestal gaat iemand snurken als hij op zijn rug slaapt! Regelmatig gesnurk bij kinderen is een reden om de hulp van een arts in te roepen tenzij het gaat om acuut snurken bij neus- en keelholteontstekingen.

Slaapmiddelen en misbruik

Er wordt bij slaapproblemen te vaak een beroep gedaan op slaapmiddelen. Men moet weten dat er heel wat vooruitgang geboekt werd op het vlak van de aanpak van slaapproblemen. In een aantal ziekenhuizen is er een gespecialiseerd centrum voor slaaponderzoek waar men op zoek gaat naar de oorsprong van het probleem. Als de oorzaak gekend is, dan kan het probleem beter behandeld worden en zelfs verdwijnen.