Wat is Q-koorts en hoe behandel je het

De Q koorts heeft in Nederland flink toegeslagen. Wel vaker worden ziektes overgebracht van dier op mens. Zeer bekend zijn de parasieten die door bijvoorbeeld muggen worden overgebracht. Q-koorts zal voor velen een relatief nieuw begrip zijn. Het komt in Nederland vaker voor dan u denkt en de ziekte verspreidt zich bovendien erg snel. Wat zijn de symptomen van de Q-koorts en wat kunt u er tegen doen, hoe wordt chronische Q-koorts behandeld? Keert deze ziekte in 2021 in ons land terug?

Malaria

Voor ziektes als malaria of knokkelkoorts moet u voornamelijk in ver weg gelegen landen zijn. Deze ziektes worden in die landen eenvoudig verspreid door een besmette mug. Of denk aan de gevreesde mexicaanse griep en vogelgriep. Maar de Q-koorts hebben we wel in eigen land. Helaas zijn zo vele mensen ziek geworden en volgens de Ombudsman is een sorry van de overheid zeker op zijn plaats, omdat sneller ingegrepen had kunnen worden en zeker beter had moeten worden gecommuniceerd door de overheid. Maar wat is de oorzaak van Q-koorts?

Oorzaak Q-koorts

Q-koorts wordt veroorzaakt door een bacterie, de Coxiella Burnetti. Niet zozeer in afgelegen oorden, maar in eigen land. Q-koorts wordt ook wel de geiten ziekte genoemd. Ten onrechte want de ziek makende bacterie komt bij vrijwel alle diersoorten voor. Zowel wilde knaagdieren als runderen, schapen en geiten. Opvallend bij de Q koorts is dat de ziekte van dier op mens wordt overgebracht.

De besmetting met Q-koorts

De besmetting van de mens verloopt voornamelijk door inademing van besmette stofdeeltjes. U kunt de stofdeeltjes inademen, afkomstig van stallen, weilanden, ruwe wol, huiden en dergelijke. Maar u kunt ook de besmetting binnen krijgen door gebruik van besmette rauwe melk en melkproducten of bijvoorbeeld door consumptie van vlees dat onvoldoende doorbakken is. Besmette dieren scheiden de bacterie Coxiella Burneti uit in hun urine, ontlasting, melk, moederkoek, vruchtvliezen en vruchtwater. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de ziekte vaak voorkomt in het voorjaar, wanneer de schapen lammeren.

Symptomen Q-koorts

Q-koorts heeft een ziektebeeld met verschijnselen die lijken op griep. De Q-koorts kan niet van mens op mens worden overgebracht. Er is een incubatietijd van 2 à 3 weken. Hoewel per persoon verschillend, kunnen de lichamelijke reacties heftig zijn. Denk aan:

• Flinke hoofdpijn;.
• Koude rillingen;
• Koorts;
• Spierpijn;
• Misselijkheid en overgeven;
• Moe;
• Diarree.

Het gaat soms gepaard met een relatief lage hartslag in combinatie met droge hoest en pijn op de borst. Het kan zelfs tot ontstoken hartkleppen leiden. Er overlijden ook mensen aan complicaties van de q-koorts.

Risico groepen Q-koorts

Vooral zwangere vrouwen blijken gevoelig voor besmetting met de q-koorts. Risico groepen zijn verder de dierenartsen, veehouders, laboranten, wolspinsters en slachthuis personeel. Maar ook een willekeurige bezoeker van een stal, of consument van rauwe vlees- en melkproducten moet op zijn hoede zijn. De constatering van Q-koorts moet verplicht bij de GGD worden gemeld. De Voedsel- en Waren Autoriteit en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu zullen bij vermoeden van Q-koorts maatregelen treffen en onderzoek doen.

Behandeling Q-koorts

Normaliter herstelt een patiënt vanzelf na 1 tot twee weken. Herstel kan worden versneld door middel van een antibioticakuur. Maar voorkomen is altijd beter dan genezen. Een maximale hygiëne is hierbij van groot belang en als u tot een risicogroep hoort, doet u er goed aan om als u ziek wordt zo snel mogelijk naar de huisarts te gaan. Een bloedafname en onderzoek van het bloed geeft meer duidelijkheid over de besmetting.

Volksgezondheid

De ministers Gerda Verburg van Landbouw en Ab Klink van Volksgezondheid kondigden begin juni 2008 maatregelen aan tegen verspreiding van de Q-koorts door bekende risico plekken aan te pakken. Niet voor niets want. Eerst leek een man in Limburg te zijn overleden door de Q-koorts. De bejaarde man kreeg problemen met het functioneren van de hartkleppen, een mogelijk gevolg van Q-koorts.Bovendien neemt de verspreiding van Q-koorts in ons land spectaculair toe: in 2007 waren er ongeveer 170 meldingen van Q-koorts, in 2008 meer dan 1.000 besmettingen en in 2009 zien we nog grotere aantallen.

Vaccinatie tegen Q-koorts

Pas op 20 oktober 2008 maakte minister Verburg bekend dat de vaccinatie tegen Q-koorts eerst beperkt van start zal gaan. Dit, omdat het aantal doses van het vaccin nog beperkt beschikbaar is. Dat betekent dat tot en met 2 november 2008 vaccinatie zal plaats vinden binnen een straal van 45 kilometer rond Uden. Het gaat dan om schapen en geiten die:

• Commercieel worden gehouden voor de melkproductie.
• Op grote bedrijven worden gehouden. Dat wil zeggen met meer dan 50 schapen of geiten.
• Op een kinderboerderij of zorgboerderij verblijven.

Daarna zullen ook andere schapen- en geitenhouders in de omgeving van Uden hun schapen en geiten kunnen laten vaccineren.

Geiten en schapen worden geruimd

Op 9 december 2009 werd door de ministers Klink en Verburg bekend gemaakt dat men nu zelfs tot grootschalige ruiming van geiten en schapen zal over gaan. In heel Nederland worden in de besmette bedrijven alle drachtige geiten en schapen gedood. En in de bedrijven waar is gevaccineerd, worden volgens de ministers de besmette drachtige geiten en schapen afgemaakt.

Slot Q-koorts en letselschade

Vanaf juni 2008 geldt voor de Q koorts een meldingsplicht. Inmiddels zijn in april 2009 de inentingen tegen Q koorts begonnen en in augustus 2011 moeten alle geiten ingeënt zijn. Toch was de uitbraak van de Q-koorts in 2009 groter dan ooit en leek zich sterker en sneller te verspreiden dan de gevreesde Mexicaanse ziekte. En dat wil wel wat zeggen. Wat brengt 2021 ons? Enkele letseladvocaten hebben de Staat aansprakelijk gesteld voor de schade, omdat de overheid te traag heeft opgetreden, vooral in Brabant. Of de q-koorts niet ook in 2021 de kop zal opsteken is nog niet zeker.