Beet van Hyalomma-teek kan leiden tot Krim-Congokoorts

De Hyalomma-teek, in de volksmond ook wel reuzenteek genoemd, is wel drie keer groter dan de gewone teek. De teek kan mensen op grotere afstand al ruiken en volgen. Van oorsprong komt de Hyalomma-teek uit Afrika, maar de teek heeft zich vanaf het begin van deze eeuw verspreid naar Europa. Waarschijnlijk komen de Hyalomma-teken mee met trekvogels en overleven ze in zachte winters. De Hyalomma-teek kan door een beet het zeer gevaarlijke Krim-Congovirus overbrengen op mensen. Er is geen behandeling tegen het virus.

Wat zijn teken?

Teken zijn geleedpotige, ongewervelde diertjes. Ze hebben poten met gewrichten en een uitwendig skelet. Het lijken net kleine spinnetjes. Teken zijn parasieten. Dat betekent dat ze in leven blijven door zich te voeden ten koste van een ander. Dit wordt de gastheer genoemd. Er zijn harde tekensoorten en zachte tekensoorten. Harde teken hebben een geheel of gedeeltelijk schild. Zachte teken hebben geen schild. Er zijn ongeveer 650 harde tekensoorten wereldwijd en 170 zachte tekensoorten. De Hyalommateek is een harde tekensoort.

Waar komen teken het meest voor?

Teken komen veel voor in natuurgebieden en een dicht begroeide bosrijke omgeving. Maar ze zitten ook in weilanden en in tuinen. Meestal bevinden ze zich in lang gras of laag struikgewas. Daar wachten ze op een gastheer. Bij mensen kruipen ze vaak via de benen omhoog op zoek naar een geschikte plek. Ze zitten graag in de huidplooien, maar ook op andere plekken zuigen ze zich vast in de huid.

Waarom moet je een teek zo snel mogelijk verwijderen?

Teken kunnen besmet zijn met ziekten en die door een beet overbrengen op mensen en dieren. Hoe langer een teek in de huid zit, hoe groter de kans op besmetting. Zie je een teek? Pak de teek dan met een puntig pincet of met een speciale tekentang vast. Dicht op de huid, bij de kop van de teek. Trek de teek er voorzichtig uit. Ontsmet de plaats van de tekenbeet met alcohol of jodium. De huid rond de beet kan wat rood zijn door irritatie. Dit is normaal en het verdwijnt na enkele dagen.

De Hyalomma-teek

De Hyalomma-teek is een reuzenteek. De teek is veel groter dan de schapenteek die in Nederland voorkomt. Hij kan zijn gastheren op grotere afstand ruiken en volgen. Omdat de teek zo groot is valt hij ook eerder op en kun je hem sneller verwijderen. De Hyalomma-teek komt voor in delen van Afrika en Azië, de Balkanlanden en het Midden-Oosten. Sinds het begin van deze eeuw heeft de teek zich verspreid naar Europa. In eerste instantie vooral naar de Zuidelijke landen zoals Turkije en Spanje, maar het diertje rukt op en is sinds 2018 ook in Duitsland gesignaleerd. In 2019 is de teek dicht bij de Nederlandse grens gezien.

Besmetting met het Krim-Congovirus

Het Krim-Congovirus kan door een beet van de Hyalomma-teek worden overgedragen op mensen en dieren. In Europa gaat het om de Hyalomma Marginatum en Hyalomma Aegyptium. Het virus kan ook van mens op mens overgaan, of van dier op mens. Dat gebeurt via lichaamssappen en door bloedcontact. In het lichaam verspreidt het virus zich via bloed- en lymfebanen. Je kunt besmetting voorkomen door contact met geïnfecteerde dieren en mensen te vermijden. Daarnaast kun je preventieve maatregelen nemen om een tekenbeet te voorkomen.

Symptomen van Krim-Congokoorts

In de meeste gevallen begint de ziekte acuut en is het verloop ernstig. Het virus kan een dodelijke afloop hebben. Van de mensen die het virus krijgen overlijdt dertig tot vijftig procent. De ziekte begint met de volgende symptomen:

• spierpijn
• koorts
• algehele malaise
• overgeven
• diarree
• lymfeklierzwelling
• gewrichtspijnen

Daarnaast komen de volgende verschijnselen (in het beginstadium) bij een groot aantal mensen voor:

• bloedneuzen
• bloeduitstortingen
• inwendige bloedingen
• bloedverlies in urine en ontlasting

Na enkele dagen zwelt de lever op en er kan schade ontstaan. De lever kan zelfs afsterven. Ook andere organen en weefsels kunnen opzwellen, uitvallen en in het ergste geval afsterven. Als mensen het virus overleven en aan de beterende hand zijn kunnen ze last krijgen van restverschijnselen zoals:

• hoofdpijn
• polyneuropathie
• minder zicht
• gehoorverlies

Wat is polyneuropathie?

Bij polyneuropathie werken de zenuwen op meerdere plekken in het lichaam niet naar behoren. Er kunnen klachten aan de spieren en het gevoel ontstaan. Spieren worden dunner, zwakker en kunnen verkrampen. Tintelingen, prikkelingen, een doof gevoel, verandering in het gevoel, evenwichtsstoornissen en pijn zijn klachten die voorkomen als de gevoelszenuw is beschadigd.

Wanneer is de Hyalomma-teek actief?

De Hyalomma-teek is het meest actief in de warme maanden, van juni tot oktober. In juli en augustus is de kans op een tekenbeet het grootst. De teek kan een zachte winter overleven met als gevolg dat ze ook langer actief zijn en dat de populatie groter wordt. Een strenge winter overleeft de teek niet. De Hyalomma-teek komt met trekvogels mee, die ook in Nederland verblijven en hier broeden. Dit zijn de gekraagde roodstaart, grasmus, tapuit en rietzanger.

Preventieve maatregelen om een tekenbeet te voorkomen

• Ga niet onbeschermd de natuur in. Bedek armen en benen.
• Gebruik een tekenwerend middel.
• Teken komen ook in de eigen tuin voor. Zorg voor een leefomgeving die onaantrekkelijk is voor teken.
• Muizen verspreiden teken. Voorkom muizen rond huis en tuin door vuilnisbakken af te sluiten, te zorgen voor een schone omgeving en door voer in afgesloten blikken te bewaren. Maak dierenverblijven en volières regelmatig schoon.
• Controleer jezelf goed nadat je in de tuin hebt gewerkt of een wandeling in het groen hebt gemaakt.