Schisis, een aangeboren afwijking

De geboorte van een kind is het mooiste wat je kan overkomen. Maar wat nou als niet alles in orde is. Als jou mooie baby een aangeboren afwijking heeft? Bijvoorbeeld een schisis, in de volksmond ook wel hazenlip genoemd.Wat komt er dan allemaal op je af en wat staat je allemaal te wachten?

Zwangerschap

Over de oorzaak van schisis is weinig bekend. Sterker nog, na de geboorte van je kind, is er niemand die je kan vertellen waar het nou precies misgegaan is. Wat wel bekend is, is dat het al heel vroeg in de zwangerschap gebeurd. Ergens tussen de 6e en 12e week wordt het gezicht gevormd. De bovenlip wordt gevormd uit drie delen die naar elkaar toe groeien en zich moeten sluiten. Ook de bovenkaak en het gehemelte worden in deze periode gevormd. Als dit proces niet geheel juist verloopt kan er een opening blijven in het gehemelte, de kaak en / of de bovenlip.
In dit geval spreekt men van een schisis ofwel hazenlip. De oorzaak kan erfelijk zijn, of er kan een stoornis tijdens de zwangerschap opgetreden zijn. Vaak is het een combinatie van beide oorzaken. Soms is de afwijking te zien op de 20-weken screeningsecho die gemaakt kan worden in het ziekenhuis. Iedere zwangere vrouw mag gebruik maken van deze mogelijkheid, maar het wil niet zeggen dat een eventuele schisis opgemerkt wordt.

Schisis

Er zijn drie typen te onderscheiden: Cheilo-, gnatho-, en palato-schisis (lip-, kaak,- en gehemeltespleet)
Deze drie komen vaak gecombineerd voor.

Lipspleet

Kinderen met schisis zullen veel operaties moeten ondergaan. De lipsluiting vindt vaak al plaats rond een leeftijd van 4 maanden. Er zijn verschillende operatietechnieken om de lip te sluiten. De methode welke gebruikt wordt hangt af van de chirurg en de ernst van de lipspleet. Na deze operatie is het uiterlijk van het kind vaak al een heel suk mooier, al zijn bij sommige kinderen meerdere operaties nodig om de lip netjes gesloten te krijgen.

Gehemeltespeelt

De volgdende operatie zal aan het gehemelte plaatsvinden. Dit bestaat uit een hard en een zacht deel en is erg belangrijk bij het vormen van de spraak. Ook voor het sluiten van het gehemelte worden meerdere methodes gebruikt, welke ook weer afhankelijk zijn van de chirurg en de ernst van de spleet. Vaak wordt het gehemelte door middel van 2 operaties gesloten. Het zachte deel wordt dan gesloten nog voor het eerste jaar, met het harde deel wordt dan nog een aantal jaren gewacht. Tegenwoordig zijn er ook chirurgen die ervoor kiezen om het gehele gehemelte te sluiten voor het eerste jaar. Het voordeel hiervan is dat de spraak zich beter kan ontwikkelen. Ook het eten en drinken gaat makkelijker nadat het gehemelte gesloten is.

Kaakspeelt

Aan een eventuele kaakspleet wordt de eerste jaren niet veel gedaan. Dit komt pas aan de orde wanneer het volwassen gebit zich aandient. Dan zal er gekeken moeten worden naar welke behandeling het beste is voor het kind.

Schisiteam

De behandelingen worden uitgevoerd door een zogeheten schisisteam. Dit is een team van artsen (o.a. plastisch chirurg, KNO arts, kaakchirurg, logopedist, orthodontist) welke zich bezig houden met schisis. Veel controles worden uitgevoerd door het gehele team of een aantal artsen uit dit team.

Neus

Als gevolg van de schisis kan de neus scheef staan, bij een enkelzijdige, onvolledige lipspleet zal de afwijkende stand van de neus minder ernstig zijn dan bij een dubbelzijdige, volledige lipspleet. Al bij de eerste operatie wordt ook gekeken naar de stand van de neus en deze zal indien mogelijk al gecorigeerd worden. Een operatie die wellicht nog meerdere malen uitgevoerd zal worden in het leven van het kind.

Voeden

De ernst van de afwijking verschilt sterk van kind tot kind. Van enkelzijdige onvolledige spleten, tot dubbelzijdige volledige spleten. De gevolgen voor een kind verschillen net zo sterk als de ernst van de afwijking. Maar over het algemeen kan worden gesteld dat bijvoorbeeld borstvoeding heel moeilijk tot helemaal niet mogelijk is bij een baby met een schisis. Er is een speciale fles in de handel, de Habermann, welke het voeden van een baby met een schisis vergemakkelijkt. Kinderen met een schisis gaan verder wel op de normale leeftijd eten. Dus rond de 6 maanden kan er begonnen worden met groente en fruit. Let er bij fruit op dat bijvoorbeeld citrusfruit en kiwi erg zuur kan zijn en pijnlijk is wanneer dit door de gehemeltespleet in de neusholte terecht komt. Dat het voedsel in de neusholte terecht komt is bijna onvermijdelijk, tenzij het kind een plaatje heeft wat de spleet afdekt. Tijdens het eten en drinken kan er dus wat voeding uit de neus komen. Het is verbazingwekkend hoe makkelijk een kind met een gehemeltespleet leert eten.

Schisis en overige aandoeningen

Een schisis kan een opzich zelf staande afwijking zijn, maar kan ook gepaard gaan met meerdere afwijkingen. In dit geval spreekt met van een syndroom. Er zijn meerdere syndromen waar ook schisis bij voor komt, zoals Pierre Robinsequentie of 22Q11 deletiesyndroom. Ook kan een kind met schisis hart-, oor- en nierafwijkingen hebben. Het is dus zaak dat een kind met schisis lichamelijk goed onderzocht wordt.

Pesten

Iets wat de eerste levensjaren van het kind nog niet zo aan de orde is, maar wat wel kan komen als het kind naar school gaat is pesten. Je kind ziet er nou eenmaal anders uit dan andere kinderen, vooral als de lipspleet groot geweest is. Ook het melkgebit kan scheef zijn. Allemaal redenen om gepest te worden. Hoe ga je hiermee om? Wat belangrijk is, is dat andere kinderen weten wat er aan de hand is. Vraag of het mogelijk is dat er klassikaal uitgelegd wordt wat er met het kind aan de hand is en waarom het er anders uitziet. Vaak leidt begrip tot acceptatie en dat is precies wat er bereikt moet worden.

Hoe verder

Een kind met schisis is vaak totdat hij volwassen is met de afwijking bezig. Neuscorrecties, operaties, beugels en dergelijke blijven nodig tot het kind zelf tevreden is met zijn uiterlijk. Gelukkig is schisis een afwijking waar goed mee te leven is. Het is niet levensbedreigend, maar het beïnvloed wel het uiterlijk van je kind. Iets wat vooral tijdens de pubertijd nog wel eens voor problemen kan zorgen. Houdt je kind goed in de gaten en steun het waar nodig.