Begeleiding van Dementerende Ouderen

Raeymaekers, 19-11-2012
Mijn vader is sinds een jaar of 5 alzheimerpatiënt (heeft nu een score van 21/30). Mijn moeder (80 en lichamelijk nog gezond) zit er helemaal door, ze heeft af en toe behoefte aan rust maar die wordt haar niet gegund doordat mijn pa enorm veel aandacht nodig heeft en al haar energie opslokt. Zelf heeft hij geen ziektebesef, is erg onrustig en heeft een moeilijk en dominant karakter. We denken eraan hem 1 dag per week naar de dagopvang te brengen maar zelf wil hij daar absoluut niet van weten. Hoe pakken we dit aan en kunnen we het etisch gezien wel maken hem te dwingen? Zal hij zich na verloop van tijd aanpassen? Wat gebeurt er als hij zich daar onwillig en onredelijk gedraagt? Wat zijn uw ervaringen/tips?
mvg
Nadia Raeymaekers Reactie infoteur, 27-11-2012
Beste Nadia,

Dit is een zware situatie voor u allemaal en het is zeer begrijpelijk dat u enerzijds u moeder wil ontlasten en anderzijds respectvol met de wensen van uw vader om wil gaan.
Ik zou u willen aanraden om het met de huisarts te bespreken. Deze of u kunt ook een gesprek aanvragen bij het CIZ. Dit is het indicatieorgaan en deze kunnen u adviseren wat de mogelijkheden zijn. Zij geven evt ook een indicatie op welke voorziening uw vader 'recht' heeft. En vandaar uit zou evt plaatsing op een wachtlijst bij bijv een dagbehandeling plaats kunnen vinden.
Ik ken de situatie onvoldoende maar vermoed dat dagopvang voor uw vader niet haalbaar is maar dagbehandeling evt wel. Ik begrijp dat u nu waarschijnlijk denkt 'maar mijn vader is weigerachtig om naar een dergelijke dagbehandeling te gaan. Als u en uw vader een gesprek krijgt over dagbehandeling dan is er verder nog niets verplicht.
Wat ik als mogelijkheden kan aangeven is dat er soms gekozen wordt om eerst een begeleider bij uw vader en moeder thuis te laten komen. Individuele ondersteuning heet dat. Dan kan u moeder bijv eventjes weg terwijl deze begeleider dan bijv in huis blijft en evt met uw vader spreekt of iets anders doet wat uw vader wil doen. Wandelen zou ook kunnen. Het is niet verplicht dat er een activiteit plaats vind. Het kan ook zijn dat deze persoon gewoon een kop koffie met uw vader drinkt.
Van hieruit zou bijv een vertrouwensband kunnen worden opgebouwd en mocht uw vader instemmen ook wellicht een keer op visite gaan bij een dergelijke dagbehandeling. Dagbehandelingen zitten meestal in een verpleeghuisinstelling. In een later stadium zou u ook nog kunnen denken aan een kortdurende opname in een verpleeghuis voor uw vader zodat uw moeder ontlast wordt. Ik kan mij voorstellen dat u dat nu niet ziet gebeuren ivm de weerstand van uw vader, maar soms kan over verloop van tijd dit ook weer veranderen. Zoals ik het zie is er veel te zeggen voor het opbouwen van veiligheid en alles langzaam op te bouwen en ook kijken wat bij uw vader en moeder past.
Wat betreft het ethische vraagstuk; soms moet men kiezen uit twee kwaden. Het kan zo zijn dat als uw vader eenmaal gewend is op een dergelijke opvang dat hij er met plezier naar toe gaat en u hem er uiteindelijk mee geholpen heeft. Ook zorgt een evt bezoek aan dagbehandeling van uw vader ervoor dat hij mogelijk langer op de plek kan blijven wonen waar hij nu woont omdat u moeder, de mantelzorger het beter vol kan houden. Maar ik begrijp hoe moeilijk het is om tegen de wens van uw vader in te gaan.
Ik zou heel graag nog eens terughoren of u iets aan mijn informatie hebt gehad en heel veel sterkte gewenst met de situatie.

Met Vriendelijke Groet,

Miranda Bodd

Natasja, 24-10-2010
Ik studeer voor radiologisch laborant en ik zou graag weten hoe ik het best zou kunnen reageren op de vergeetachtigheid en mogelijke agressie bij dementerende op dienst. Voor medische beeldvorming is het namelijk heel belangrijk dat de patiënt de gegeven instructies nauwkeurig uitvoert en stil blijft liggen tijdens de röntgenopnames en de opnames geen infusen begint uit te trekken. Hier vormt zich dan het probleem dat patiënten met dementie niet gemakkelijk blijven liggen (zeker bij onrust omdat het voor hen een ongekende situatie is) en zich de instructies niet kunnen herinneren. Welke oplossingen zou ik hiervoor kunnen gebruiken zonder de patiënt te hoeven fixeren of sederen? Reactie infoteur, 26-10-2010
Beste Natasja,

Wat een goede vraag zeg. Het lijkt me geen gemakkelijke situatie inderdaad. Allereerst lijkt het mij ook echt iets om te bespreken samen met je collega's bijvoorbeeld tijdens een overleg. Vaak kom je dan door het uitwisselen van ervaringen ook op tips en ideeen. Ik weet niet hoe complex de instructies zijn? Kun je de mensen tijdens de opnamen luid en duidelijk toespreken via een microfoontje bijvoorbeeld? In dat geval zou je de instructies steeds 1 voor 1 kunnen zeggen. Dus bijvoorbeeld zodra de patient bijvoorbeeld niet mag bewegen ' Mw X kunt u mij horen?' als Mw X dan 'ja' zegt dan kun je bijvoorbeeld zeggen 'Het is belangrijk dat u NU stil ligt. De oudere zal het dan ws. direkt uitvoeren. Vervolgens kun je zeggen 'mw X, u mag weer bewegen' Als men bijvoorbeeld daarna moet draaien dan herhaal je het ritueel. Dus weer beginnen met 'Mw X kunt u mij horen? etc.
Als de opdrachten complexer zijn dan zul je het van te voren moeten uitleggen maar dan zeer enkelvoudig dus niet drie handelingen achter elkaar maar 1 per keer en evt voordoen. Denk aan gehoor dus zorg dat je voor de patient gaat staan als je het uitlegt. Wees bevestigend dat de patient het goed doet maar probeer zo weinig mogelijk verder uit te leggen zodat het duidelijk en overzichtelijk blijft. Dit kun je bijvoorbeeld beter in bijzijn van een begeleider doen of opschrijven. Wat ook een optie is, is dat je instructies uitlegt in bijzijn van de begeleider en dat deze vooraf de opname het uitlegt aan de persoon. Deze persoon is vaak vertrouwder en is mogelijk gewend zaken uit te leggen aan deze patient.
Als de patient langdurig moet stil liggen dan is wellicht rustige muziek een optie? Iets klassieks bijv.
Ik geef nu wat tips maar ik weet niet exact wat de situatie is dus sommige dingen die ik opper zijn in de praktijk wellicht niet mogelijk. Als je de situatie nog iets meer zou verduidelijken bijvoorbeeld wat voor een opdracht de patient bijvoorbeeld moet uitvoeren dan kan ik wellicht iets specifieker iets adviseren. Ik denk dat een begeleider mogelijk veel kan betekenen in dit soort situaties al kan deze bij de radiologische opname neem ik aan niet aanwezig zijn ivm straling?
Agressie komt vaak voor als de patient door de situatie overweldigd raakt. Dus het niet kunnen bevatten, en daardoor onveilig voelen. Maar soms is het niet te voorkomen dat iemand agressief reageert en dan kan ik mij voorstellen dat sedatie zelfs de beste oplossing kan zijn zowel voor patient als hulpverlener. Maar ik vind het erg fijn om te lezen dat je dit het liefst zou willen voorkomen. Ik ben benieuwd of je iets aan mijn tips kunt hebben.

Lisette, 20-06-2010
Hallo,

Ik zit met een paar dingentjes die mij niet helemaal duidelijk zijn. Mijn oma is aan het dementeren, zij woont in een verzorg/verpleeghuis. Ze zit op een etage waar de meeste mensen last hebben van dementie, als mijn oma nog verder achteruit gaat bestaat de kans dat ze naar een gesloten afdeling moet. Nou is mijn vraag het volgende; is het belangrijk dat een persoon die aan het dementeren is vaste structuur nodig heeft? Is het niet zo dat de structuur en regelmaat haar een veilig en vertrouwd gevoel geven? Het wennen in een tehuis is moeilijk voor mensen die last hebben van dementie omdat er weer een verandering heeft plaats gevonden. Maar moet je dan niet juist die structuur van het huis volgen, de dagelijkse dingen die ze in het huis doen mee laten draaien? Nu denken mensen in mijn omgeving er heel verschillend over. De ene heflt van de familie vindt het vreselijk dat ze in een verpleeg/verzorgingstehuis zit en halen haar iedere dag op om dan de dag ergens anders door te brengen. De andere helft van de familie vindt het juist belangrijk dat oma zich goed kan aarde in haar nieuwe omgeving. Dus die zijn het er niet mee eens dat ze telkens wordt gehaald. Maar wat is nou daadwerkelijk goed voor een oudere vrouw die al enige tijd aan dementie lijdt? Misschien kunt u mij hier verder mee helpen want dit probleem wordt als maar groter en groter en de familie valt op die manier uit elkaar. Terwijl iedereen het zelfde voor heeft met oma, dat ze nog een paar 'goede' fjijne jaren heeft.

Vriendelijke groet, Lisette Reactie infoteur, 05-07-2010
Beste Lisette,

Een moeilijke situatie. Ik kan mij je zorgen voorstellen. Het klopt inderdaad dat veiligheid en vertrouwdheid extra belangrijk is voor iemand die dementeert. Verder hangt het erg af van wat de persoon zelf aan kan. Soms is het afwegen tussen 'twee kwaden' bijvoorbeeld: Het kan iemand goed doen om er een dagje tussenuit te gaan, maar tegelijkertijd kan het te veel vermoeien. In zo'n geval zal er een balans gevonden moeten worden.
In de situatie van jou oma kan ik mij voorstellen dat zowel structuur geboden wordt vanuit het huis bijv in een daggroep meedoen met een dagelijks patroon. Anderzijds leuke uitstapjes met familieleden. Wat heel erg belangrijk is, is dat jou oma niet mee gaat buitenshuis wanneer zij dit zelf niet wil.
Misschien is het raadzaam om eens advies te vragen aan bijvoorbeeld een ouderenarts of begeleider die verbonden is aan de afdeling hoe zij de situatie van uw oma beoordelen. Dat de familie ruzie krijgt en dat er spanningen zijn is natuurlijk nooit bevorderend.
Omdat juist onderlinge afstemming over aktiviteiten en benadering ten goede komen aan de oudere maak ik vaak mee dat familieleden bij elkaar komen en onderling afspraken maken wie op welke dag bij de oudere op bezoek gaat en helpt bij dingen die bijv geregeld moeten worden. Er wordt dan echt een soort planning gemaakt. Omdat er bij jou problemen zijn onderling zou ik wellicht de personen die het meest tegenover elkaar staan proberen te motiveren tot een gesprek met een arts of begeleider zoals ik hierboven voorstelde. Dan is het een onafhankelijk advies over hoe met je oma het beste om te gaan.
Ik hoop echt dat je er iets mee kunt. Mijn advies is dus wend je tot iemand die jou oma kent of kan beoordelen en vervolgens advies kan uitbrengen dit kan zijn iemand die werkt binnen de afdeling (hoofd, psycholoog of evt aktiviteitenbegleider, maar ook huisarts of geriater, maatschappelijk werker, ouderenadviseur, ouderenpsycholoog. Ik hoor heel graag nog eens terug hoe de situatie verder verloopt en veel succes.
Mocht je nog vragen hebben dan laat het maar weten.

Brenda Smits, 06-06-2010
Mijn oma van net 90 is sinds 13 februari dit jaar weduwe.Zij is steeds wantrouwiger, vergeetachtiger aan het worden.Tevens ziet ze en hoort ze slecht en het vreemde is dat ze hallucineert.Op internet heb ik info gevonden dat dit allemaal kenmerken zijn die bij een bepaalde vorm van dementie passen.Nu is mijn vraag hoe kan ik dit ter sprake brengen bij mijn oma?Alles wat zij mankeert verwijt ze aan haar slechtziendheid van haar ogen en ze beschuldigt jan en alleman van het stelen van dingen.Op dit moment woont ze nog op haar zelf maar dit kan zo niet langer.Hopelijk kunt u mij wat bruikbaar advies geven.Alvast bedankt voor de moeite. Vriendelijke groet, Brenda Smits Reactie infoteur, 14-07-2010
Beste Brenda,

Allereerst gecondoleerd met het verlies van je opa. Het is soms moeilijk te zeggen waar een probleem door veroorzaakt wordt. Het is vaak ook nog een combinatie van oorzaken. Bijvoorbeeld: Achterdochtigheid wordt vaak veroozaakt door dementie. Maar anderzijds kun je ook door het slechterzien meer wantrouwen omdat je immers niet goed kunt zien wat een ander doet. Een hallucinatie kan door dementie komen, maar soms ziet iemand niet goed en denkt iets te zien wat er niet is. Bijvoorbeeld een boom in de verte kan oppeens op de gedaante van een mens lijken. Een laatste voorbeeld: met dementie kun je problemen hebben om te herinneren waar spullen liggen echter door slechtziendheid kun je de spulletjes wellicht ook slecht vinden. Het beschuldigen van stelen door mensen is ook een typisch kenmerk van dementie, maar ook psychiatrisch aandoeningen kunnen leiden tot bijv achterdocht en hallicunatie.

Er zijn meerdere redenen waarom mensen niet erkennen dat ze ziek zijn. Sommige mensen hebben geen ziektebesef: Zij weten niet dat zij ziek zijn. Een ander zegt dat er iets aan de hand is, maar de patient ziet dit niet in.
Daarnaast kan men een gebrek aan ziekte-inzicht hebben. Dus de patient weet wel dat hij ziek is maar kan niet goed inschatten wat er precies aan de hand is en wat zijn of haar beperkingen zijn.
Tevens kan het erg confronterend zijn om zelf in te zien dat je dementerend bent. Het is dan veiliger om jezelf en de buitenwereld voor te houden dat het bijvoorbeeld 'slechtziendheid' is.
Vaak is het ook angst wat meeteld; angst voor de waarheid, angst voor behandeling en vooral verandering. Bijvoorbeeld moeten verhuizen.
En uiteraard schaamte kan ook een rol spelen. Angst om 'voor gek te worden verklaard' ' wat anderen zullen zeggen' en de angst om de regie over je eigen leven te zullen verliezen.
In de situatie van jou oma zou het ook nog kunnen dat het al langer heeft gespeeld maar dat je opa veel heeft opgevangen en daarmee dus gecamoufleerd voor jou oma. Nu je opa is weg gevallen vallen de klachten oppeens meer op. Tevens is het natuurlijk een heftige verandering in het leven van je oma en deze disbalans kan ook haar conditie verergert hebben.
Wat ik je wil aanraden is om eens naar de huisarts te gaan of dat de huisarts bij jou oma komt praten. Zorg wel dat hier iemand bij aanwezig is die het gesprek en afspraken goed in zich op kan nemen. Misschien is het een idee om dan in eerste instantie het gesprek aan te vragen met het oog op slechtziendheid, Over bijvoorbeeld aanpassingen in de woning, wat evt mogelijkheden zijn voor in de toekomst met wonen. Hij zal dan doorverwijzen. Hopelijk 'prikt' de huisarts er enigzins doorheen. In het ziekenhuis zijn geriaters die kunnen uitzoeken wat er precies aan de hand is en of hier sprake is van dementie.
Gebruik van bovenstaande informatie alleen wat van toepassing is op jou oma want ik ken jou oma niet en kan dus ook geen advies op maat geven.

ik hoor graag nog eens terug hoe een en ander verlopen is en of je wat aan mijn advies hebt gehad.

Henk, 28-04-2010
Mijn Moeder van 84 zit sinds 1 jaar in een afd. Kleinschaligwonen en heeft al meer dan 30 jaar knie problemen. Nu wil de zorgarts dat ze een nieuwe knie krijgt. Vraag: Wat kan dat voor gevolgen hebben? Reactie infoteur, 01-05-2010
Beste Henk,

Ik ben natuurlijk geen arts. Maar ik kan mij voorstellen dat uw moeder mogelijk vanwege dementieklachten kleinschalig woont?. Ik denk dat meerdere zaken afgewogen moeten worden:
Wat wil uw moeder zelf? hoe staat uw moeder ten opzichte van een operatie?
Roept een operatie/opname veel angst op of niet?
Is de knieoperatie onder gedeeltelijke verdoving of algehele narcose?
Zal een opname cq narcose gevolgen hebben op de geestelijke gesteldheid van uw moeder
Hoe is de geestelijke gesteldheid; is deze stabiel of labiel?
Een dergelijke ingreep heeft uiteraard enige inpact.
Als de operatie slaagt; zal uw moeder zich dan beter zelfstandig kunnen redden en zal zij zich hierdoor beter gaan voelen dan nu het geval is?

Helemaal voorspellen kun je niet hoe iemand reageert maar een ervaren arts kan als het goed is over bovenstaande factoren informeren.
Wel kan ik mij voorstellen dat goed begeleiden en voorbereiden veel kan uitmaken. En dat de nazorg tevens goed geregeld is.
De benadering van de arts/ziekenhuis zal ook uitmaken. Mocht u twijfelen over het oordeel van de zorgarts; ga dan eens met uw vragen naar de huisarts of vraag een second opinion van een specialist.
Wellicht kunt u bovenstaande vragen uitprinten of opschrijven en meenemen naar de arts.

Laat nog eens horen of u iets aan mijn advies gehad heeft en wat uiteindelijk besloten is. Ik zou het erg op prijs stellen.

Met Vr groet

Samantha, 09-12-2009
Ik heb voor een themabijeenkomst (i.v.m. mijn opleiding) het onderwerp omgang met dementerende bewoners op een somathieke afdeling, ik kan hier niet veel over vinden alleen de algemene benaderingswijze kan jij me misschien helpen? Reactie infoteur, 10-12-2009
Beste Samantha,

Wat een goed onderwerp om over te hebben. Ik heb een aantal ideetjes. Wellicht kun je naar een verpleeghuis bij jou in de buurt en hebben ze wat informatie of kun je daar vragen stellen op een dergelijke afdeling. Je zou bijvoorbeeld kunnen vragen of je zou kunnen spreken met de maatschappelijk werkster of zorgcoordinator die mensen op dit type afdelingen plaatst.
Tevens kun je uitzoeken of er literatuur of proefschriften over zijn gemaakt. Je zou hierover navraag kunnen doen bij de bibliotheek van een universiteit.
Gert Bloemendal is een schrijver die over dementie heeft geschreven. Wellicht dat je hier nog wat informatie uit kunt vinden.
Ik zal zelf nog eens voor je kijken of ik iets kan vinden voor je op internet.
Veel succes.

groetjes Mirthe

Corrinne, 09-11-2009
Eens in de week bezoek ik mijn schoonmoeder, zij herkent mij niet meer. We doen spelletjes. Na enige tijd herkent ze iets wat eigen is en haar pretiig stemt. Nooit heb ik met dementerende oudere omgegaan. Graag wil ik daarom uw nieuwsbrief ontvangen. Reactie infoteur, 13-11-2009
Beste Corinne,

Helaas heb ik geen nieuwsbrief die ik u kan toesturen. Wel wil ik met alle plezier vragen beantwoorden die u heeft met betrekking tot uw schoonmoeder.
Er worden ook vaak bijeenkomsten gegeven op het gebied van omgang met dementie. Dit zal naar alle waarschijnlijkheid ook bij u in de buurt gebeuren. U kunt hierover infomatie vragen bij stichting welzijn ouderen in uw omgeving of bij uw huisarts.
veel sterkte toegewenst.

Fleur, 08-11-2009
Hallo, ik ben Fleur en ik ben bezig met mijn afstudeeropdracht. Nou heb ik informatie hiervanaf gehaald maar moet ik zeker weten dat dit betrouwbaar is? Kan iemand mij helpen of dit een betrouwbaar artikel is?
Groetjes Fleur Reactie infoteur, 13-11-2009
Beste Fleur,

Ik heb het artikel geschreven. Ik ben werkzaam in de activiteitenbegeleiding en heb ervaring met veel doelgroepen in de ouderenzorg. Het is geen wetenschappelijk artikel. Ik heb de informatie ook niet rechtstreeks uit een boek gehaald. Het is mijn ervaring en kennis die ik heb opgedaan tijdens mijn opleiding activiteitenbegeleiding en in de afgelopen tien jaar in mijn werk.
Wellicht een tip om bijvoorbeeld informatie te zoeken over Naomi Feil; zij is deskundige in de 'validatie' techniek. Dit is een bepaalde manier van omgaan met dementerende ouderen.
Tevens zou je boeken kunnen lezen van Gert Bloemendal. Hij heeft ook boeken over ouderen en dementie geschreven.
Hopelijk heb je iets aan mijn antwoordt, mocht je nog vragen hebben dan hoor ik het graag.

Marcia, 07-07-2008
Hallo, ik ben Marcia uit amsterdam. binnenkort ga ik regelmatig op bezoek bij een mevrouw die ik eten moet geven in een verpleegtehuis. dit ga ik 4 dagen in de week doen en 1 uur per dag. nou vroeg ik me af omdat ik hier las dat het niet altijd even gemakkelijk is om met dementerende ouderen te werken, hoe dat zit met 4 uur per week. voor de rest vindt ik het leuk om met ouderen te werken maar heb nooit met dementerende ouderen gewerkt.
groetjes,
Marcia Reactie infoteur, 08-07-2008
Hallo Marcia,

Leuk om te lezen dat je dit gaat doen. Ik denk dat het zeer waardevol kan zijn om te doen.
Het ligt er eigenlijk maar net aan in welke mate deze mw dement is. Ik ga er van uit dat ze toch wel in een behoorlijke mate dement zal zijn omdat je deze Mw bij het eten moet ondersteunen.
Hoe ik het ervaar is dat het bij iedere oudere weer anders is.
Het is maar goed dat er zoveel type begeleiders zijn als type dementerende ouderen, hierdoor kan het tussen begeleider en dementerende soms goed klikken en soms juist niet. Zo kan ik een voorbeeld noemen. Ik kan over het algemeen er erg goed tegen wanneer dementerende oudere passief is en teruggetrokken is of evt een negatieve houding heeft. Sommige begeleiders vinden dit juist erg vervelend. Omdat het mij ' ligt' is mijn reactie ook uiterst geduldig en weet ik er soms zelfs een draai aan te geven of iets op te bouwen waardoor de oudere toch actief wordt of minder negatief gedraagt. Anderzijds vindt ik het weer moeilijker om om te gaan met dementerende ouderen die veel repeteren in hun opmerkingen. Maar ik ken ook begeleiders die hier zeer goed langsheen kunnen gaan en er goed tegen kunnen.
Ook is het zo dat de ziektebeelden erg wisselend kunnen zijn. Soms oppeens heldere momenten en soms mindere.

Omdat je van plan bent op vier dagen te gaan kun je denk ik een mooi contact opbouwen. Dit kan lang duren en al herkent de oudere je niet meer toch zul je mogelijk merken dat er na een langere periode een band ontstaat. Op evt verbaal maar mogelijk ook non-verbale wijze.
Ik denk dat 1 uur per dag helemaal prima is en vier uur per week ook.
Enkele tips zijn van mijn kant indien van toepassing op de persoon in kwestie:
-Benader de oudere erg rustig.
-stel gesloten vragen en vooral in het begin niet te veel.
-Indien de oudere je niet begrijpt laat dan zien wat je bedoelt. Dus wilt u ook appelmoes? tegelijkertijd de appelmoes laten zien als voorbeeld
Benader Mw van de voorkant en wacht op oogcontact alvorens te spreken.
-Spreek duidelijk.
-Vraag geen handelingen van deze persoon die deze persoon niet kan uitvoeren maar onderzoek wel wat deze persoon nog zelf kan. zelfredzaamheid die er nog is, is een groot goed in een verpleeghuis om eigenwaarde en activiteit te stimuleren. (al is de handeling nog zo klein in jou ogen dus bijv. iets laten aanwijzen, zelf iets in mond doen, glas vasthouden.) Motto ' liever helpen het zelf te doen dan het uit handen nemen'
- Maak van het eten van de maaltijd een leuke gebeurtenis. Het maaltijdmoment kan dienen als activiteit met als doel deze mw bijvoorbeeld te stimuleren, activeren. Idee kan zijn om herinneringen op te halen van vroeger ; vragen als ' At u vroeger ook met het gezin? of kookte uw moeder dit gerecht ook wel eens? Kookte u zelf wel eens?
etc.
-Wees voorzichtig met vragen stellen indien de dementerende aan het eten is dit kan verslikken tot gevolg hebben indien iemand wil reageren.
-Mocht het lastig zijn om contact te maken met de persoon vraag dan aan de verzorging wat achtergrondinfo bijvoorbeeld het beroep van mw of bijvoorbeeld of zij kinderen heeft. Wees wel voorzichtig met deze info. Gebruik deze info alleen om een idee voor een gespreksonderwerp te hebben en niet direkt naar de oudere toe omdat dit voor de oudere achterdocht kan oproepen. ' ze hebben het over mij gehad'

Ik hoop dat je wat aan mijn tips en adviezen hebt.
Ik ben erg benieuwd hoe het gaat. Wellicht als je straks vaker bij deze persoon komt dat je meer vragen hebt. ik kan ze dan ook gerichter beantwoorden. Ik lees het graag nog eens hoe het gegaan is.