Symptomen, Preventie en Behandeling Q-koorts

Wat is Q-koorts? Is het een ernstige ziekte? Moet ik mezelf preventief beschermen? Wat zijn de verschijnselen van Q-koorts? Kun je voorkomen, dat je het krijgt? Komt Q-koorts niet alleen voor bij dieren? Stel dat ik Q-koorts krijg, zijn er dan dingen die ik kan doen om te zorgen dat ik minder ziek word? Kan ik anderen besmetten? Q-koorts kent vele vragen. Dit artikel probeert ze weg te nemen en de meest belangrijke antwoorden op een rij te zetten. Wat is Q-koorts?

Wat is Q-koorts?

De ziekte is bacterieel van aard en wordt veroorzaakt door een bacterie met de mooie naam Coxiella Burnetii. Het is een ziekte, die primair bij dieren voorkomt en dan met name bij knaagdieren, runderen, schapen en geiten. Dieren verspreiden de bacterie tijdens het werpen van jongen maar ook via urine, speeksel, melk en andere uit te scheiden lichaamsstoffen. Dieren besmetten op deze wijze ook elkaar.

De ziekte is overdraagbaar op mensen via stofdeeltjes, die de bacterie bij zich dragen. De ziekte kan zich kilometers ver verspreiden.Ook kunnen mensen de ziekte krijgen door het eten en drinken van besmette (rauwe) melkproducten.

Q-koorts is niet overdraagbaar van mens op mens. Je kunt wel opnieuw besmet raken met de bacterie als je die al eerder hebt gehad maar wordt er dan zelf niet opnieuw ziek van en je kunt anderen in principe niet besmetten met Q-koorts.

Symptomen en verschijnselen

Vaak is er geen sprake van verschijnselen. Je kunt drager zijn van de bacterie en de ziekte niet actief ontwikkelen. De kans dat je ziek wordt is hoger voor zwangere vrouwen en voor mensen met lage weerstand. De incubatietijd van Q-koorts ligt tussen de 10 en 40 dagen.

De belangrijkste symptomen zijn:

• Koude rillingen
• Sterke hoofdpijn (met name bij aanvang van de ziekte)
• Spierpijn
• Transpireren
• Lagere eetlust
• Koorts
• Overgeven, misselijkheid en diarree
• Longontsteking
• Trage hartslag
• Endyocarditis (ontsteking van de hartkleppen)

De ziekte blijft soms chronisch in het lichaam woekeren en vereist dan jarenlange behandeling. Bij de meeste mensen geldt echter dat de ergste symptomen na twee tot drie weken ziekte afnemen; de periode van ernstig ziek zijn kan verder worden teruggebracht, wanneer antibiotica worden ingenomen (zie behandeling).

Hoe vaak komt de ziekte voor?

Wikipedia zegt over de prevalentie van de ziekte bij mensen: "Tot 2007 waren er gemiddeld 15 besmettingen van de mens per jaar in Nederland. In de eerste helft van 2007 trad een piek van 59 besmettingsgevallen in de provincies Gelderland en Noord-Brabant op. In 2008 vond een vergelijkbare uitbraak plaats met meer dan 1000 besmettingen. Begin juni 2009 zijn er al 1133 besmettingen gerapporteerd." Inmiddels (15-12-2009) zijn er al 9 doden gevallen in Nederland en is het aantal ernstig zieke patiënten veel hoger dan bij de Mexicaanse griep het geval is.

Deze grote toename in besmetting bij mensen leidt ertoe dat veiligheidsmaatregelen worden aangescherpt. Verplichte vaccinatie en isolatie van besmette gebieden worden aangewend om verdere verspreiding van de Q-koorts bacterie onder mensen te beperken.

Preventie

De belangrijkste vorm van preventie heb je zelf minder in de hand. Dat is een combinatie van acties, die ertoe moeten leiden dat de ziekte niet verder verspreid wordt onder dieren. Zo is er een speciaal protocol voor hygiëne bij houders van schapen en geiten en kunnen deze hun vee vrijwillig laten inenten. Voor besmet gebied, kinderboerderijen en dierentuinen is vaccinatie zelfs verplicht.

Zelf kun je het beste oppassen in stallen of weilanden. Pas ook op met onbewerkte wol of huiden. De ziektekiem kan maandenlang overleven. Drink geen ongesteriliseerde of ongepasteuriseerde melk op bijvoorbeeld boerderijen. Was goed de handen na elk contact met boerderijdieren.

Er bestaat ook een vaccin voor Q-koorts maar dat is niet verkrijgbaar in Nederland. Er wordt nu vanuit de overheid bekeken of vaccineren misschien toch niet ingevoerd kan worden om verdere besmetting onder mensen tegen te gaan.

Behandeling

De gesuggereerde medicatieve behandeling bestaat uit (bij voorkeur) doxycycline. Toe te dienen in een dosis van 200 milligram per dag gedurende twee opeenvolgende weken. Bij intolerantie wordt ook moxifloxacine voorgeschreven in een dossis van 400 milligram per dag gedurende twee weken. Medicatie voor zwangere vrouwen of kinderen altijd in overleg met de behandelend arts.