Een delier (delirium)

Een delier (delirium) komt regelmatig voor bij (oudere) mensen met een lichamelijke ziekte. Een erge verwardheid met verschillende symptomen die vrij plotseling ontstaat. Een delier is iets ernstig en moet serieus genomen worden. Voor de naasten is het goed om te weten wat nu precies een delier is.

Wat is een delier?

Een delier is een plotseling ernstige verwardheid. Een verwardheid die het ene moment veel erger kan zijn dan het andere moment. Bij een delier heb je geen greep meer op de werkelijkheid. De persoon kan veel minder zijn aandacht ergens op richten en zijn aandacht vasthouden. De persoon kan gedesoriënteerd en onsamenhangend overkomen. De verwardheid is meestal tijdelijk, een enkele keer blijft de verwardheid. Een delier komt vooral voor bij ouderen. Een delier ontstaat als onze hersenen niet meer een samenhangend geheel kunnen maken van alle prikkels die we krijgen.

De symptomen van een delier

Bij een delier is er sprake van (ernstige) verwardheid. Het geheugen, het denken en de spraak zijn helemaal verward. Hierdoor verliest de persoon het contact met de werkelijkheid en komt erg verward en vreemd over. Een delier ontstaat vrij plotseling, binnen enkele uren tot dagen. De verwardheid wisselt van ernst over de dag.

Er zijn drie verschillende manier waarop een delier zich kan uitten:

• Onrustig/ hyperactief: desoriëntatie, de persoon ruikt/ hoort/ ziet dingen die er niet zijn (hallucinaties), wanen, de persoon kan achterdochtig, kwaad en agressief worden en kan zeer lastig zijn voor de omgeving.
• Apathisch/ hypoactief: veelal hallucineren en angstig worden, de persoon wordt erg stil en teruggetrokken en reageert soms nauwelijks op de omgeving.
• Gemengd: het hebben van beide uitingsvormen die elkaar afwisselen.

Mensen met een delier hebben dit vaak zelf niet door. Voor de omgeving is een delier vaak erg angstig, een geliefd persoon die volledig de weg kwijt is. Men is vaak bang dat dit altijd zo zal blijven. Gelukkig is dit meestal niet het geval.

Wat zijn de oorzaken van een delier?

De hersenfunctie is verstoord geraakt waardoor een delier kan ontstaan. Een delier kan ontstaan door verschillende situaties. Hieronder een aantal oorzaken die een delier kan doen veroorzaken:

• Een operatie: een operatie en narcose kunnen de oorzaak zijn van een delier. Dit kan zo ingrijpend zijn dat hierdoor een delier ontstaat.
• Een ongeluk: een ongeluk of lichamelijk letsel kan een aanleiding zijn voor een delier. Dit hoeft niet perse een letsel te zijn in het hoofd, ook elders in het lichaam kan een aanleiding zijn voor een delier.
• Handicaps: het slecht zien of slecht horen kan zo ingrijpend zijn dat hierdoor een delier ontstaat.
• Medicijnen: bepaalde medicijnen kunnen een delier veroorzaken.
• Een delier kan ontstaan als iemand die overmatig alcohol of kalmeringsmiddelen gebruikt ineens volledig stopt met het gebruik.
• Bepaalde ziekten kunnen iemand kwetsbaar maken voor het krijgen van een delier. De volgende ziekten kunnen iemand erg kwetsbaar maken: een blaasontsteking, problemen met de blaas of schildklier, longontsteking, suikerziekte, hartinfarct, ondervoeding, te weinig slaap.

Welke groep mensen treft het?

Een delier komt vooral voor bij ouderen, dit omdat hun hersenen sneller ontregeld raken. Jongere mensen kunnen ook een delier krijgen, dit komt dan door een ernstige ziekte of alcoholvergiftiging.

De behandeling

Een delier is bijna altijd tijdelijk en gaat over als de oorzaak verdwenen is. Hoe lang dit duurt, hangt af van de ernst van de oorzaak. Iemand met een delier kan niet alleen zijn en moet zolang verzorgd worden door naasten of in het ziekenhuis. Er kunnen medicijnen tegen de verwardheid of angst worden voorgeschreven. Bij ouderen kan het voorkomen dat de verwardheid blijft bestaan.