Acute Middenoorontsteking of otitis media acuta

Oorpijn, vooral bij kinderen, is in de meeste gevallen te wijten aan een acute middenoorontsteking of otitis media acuta. Bij kinderen jonger dan 6 jaar is dit een veel voorkomende aandoening die meestal volgt na een verkoudheid. Wat zijn de oorzaken, kenmerken en behandelingen van een middenoorontsteking?

Oorzaken

In vele gevallen is een infectie van de bovenste luchtwegen de oorzaak van een middenoorontsteking. Bij kinderen wordt deze infectie veelal veroorzaakt door een verkoudheidsvirus, maar het kan ook door een bacterie zijn. Met name de bacterie Haemophilius influenza of de pneumokok zijn hier de grote boosdoeners. Tegenwoordig worden kinderen daarom ook gevaccineerd tegen deze beide bacteriën.

In normale omstandigheden zijn oren- , neus- en keelholtes met elkaar verbonden. De verbinding tussen neus- en keelholte en het middenoor noemen we de buis van Eustachius. Bij jonge kinderen is deze buis nog niet volgroeid. Bij een zware verkoudheid zal het slijmvlies in de neus- en keelholte gaan zwellen en hierdoor kan de buis van Eustachius ‘dichtslippen’. Omdat deze buis nog niet volgroeid is bij jonge kinderen, zijn deze ook vatbaarder voor een middenoorontsteking. Bij het afsluiten van het middenoor krijgen bacteriën en virussen vrij spel om zich te vermenigvuldigen en op die plaats een ontsteking te veroorzaken. In bijna alle gevallen gaat deze onsteking gepaard met koorts.

Door de ontsteking kan zich vocht ophopen in het middenoor en omwille van het feit dat de buis van Eustachius dicht is, kan dat vocht niet afgedreven worden. Hierdoor wordt een druk opgebouwd die er in sommige gevallen voor zorgt dat het trommelvlies gaat breken. Dit gaat ervoor zorgen dat het vocht naar buiten wordt gedreven, wat men een loopoor noemt, en gaat de druk in het oor en op het trommelvlies wegnemen. De pijn zal hierdoor snel wegtrekken en het trommelvlies zal terug dicht groeien.

Klachten en Symptomen

De symptomen van een middenooronsteking zijn duidelijk en de klachten treden snel op, meestal in de loop van enkele uren. Bij kinderen, waar oorpijn vaker voorkomt, kan men het merken als deze vaak naar het oor grijpen met de handen of het hoofdje rollen.

Duidelijke symptomen zijn:

• Koorts
• Slecht slapen
• Buikklachten zoals diaree en buikpijn
• Gehoorverlies in sommige gevallen
• Een loopoor of een kleine hoeveelheid vocht die uit het oor komt

Bij dergelijke klachten is het raadzaam een huisarts op te zoeken die door middel van een otoscoop in het oor zal kijken. Hiermee kan de arts zien of het trommelvlies gezwollen en rood is of zelfs geperforeerd en kan zo de diagnose stellen. Natuurlijk zijn er ook nog een aantal andere oorzaken van oorpijn en op deze manier kan worden vastgesteld of het wel degelijk om een middenooronsteking of otitis media gaat.

Behandeling van een middenoorontsteking

Het is in de meeste gevallen van een middenoorontsteking niet nodig om antibiotica toe te dienen omdat een otitis media in 80% tot 90% van de gevallen vanzelf geneest. Echter, bij toenemende ziekte of bij kinderen jonger dan 6 maand wordt wel antibiotica toegediend. De behandeling met antibiotica duurt ongeveer 5 dagen. In de meeste gevallen geneest een middenoorontsteking dus vanzelf na enkele dagen. Bij kinderen jonger dan 2 jaar is het mogelijk dat de klachten langer dan 8 dagen duren.

De belangrijkste behandeling bij een middenoorontsteking is pijnbehandeling. Hiervoor wordt een goede pijnstiller, paracetamol of ibuprofen, aangeraden. Men kan kiezen voor zowel orale toediening als rectale toediening. Het voordeel bij orale toediening is een snellere werking van de pijnstiller terwijl bij rectale toediening de pijnstillende werking langer aanhoudt.

Omdat het dichtgaan van de buis van Eustachius in vele gevallen de oorzaak in een gezwollen slijmvlies in neus- en keelholte vindt, is het in sommige gevallen aangeraden van ontzwellende neusdruppels te gebruiken. Deze zijn echter af te raden voor kinderen jonger dan 7 jaar en kunnen beter niet langer dan een week gebruikt worden.

Risico’s en complicaties van een middenoorontsteking

Een middenoorontsteking geneest dus meestal vanzelf en complicaties zijn zeer zelden. Toch zijn er enkele risicogroepen waarbij men extra voorzichtig moet zijn.

Risicogroepen voor complicaties bij een middenoorontsteking zijn:

• Kinderen jonger dan 6 maanden
• Kinderen met anatomische afwijkingen zoals het Downsyndroom of een gespleten gehemelte
• Kinderen die reeds een ooroperatie ondergingen
• Kinderen met een slecht werkend immunsysteem

In deze gevallen is het soms mogelijk dat er verdere complicaties ontstaan. Daarnaast werken ook enkele factoren een oorontsteking in de hand, zoals passief roken, het gebruik van fopspenen en het verblijf in een creche voor kinderen onder de 6 maand.

Bij volgende alarmsignalen moet men contact opnemen met de arts:

• Indien het kind na 1 of uiterlijk 2 dagen niet op de antibioticakuur reageert
• Indien het oor blijft lopen, tot 2 weken na de antibioticakuur
• Indien een trommelvliesperforatie niet geneest
• Indien een kind 3 of meer acute middenoorontstekingen op een jaar heeft

Trommelvliesbuisjes als oplossing voor een veelvuldige middenooronsteking

Voor kleine kinderen die regelmatig last hebben van een middenooronsteking, kunnen trommelvliesbuisjes een mogelijke oplossing zijn. Deze plastic buisjes worden in het oor geplaatst en nemen als het ware de rol van de buis van Eustachius over. Door het middenoor steeds vrij te houden en op die manier voor de nodige verluchting te zorgen, zullen minder oorontstekingen optreden. Of de buisjes geschikt zijn voor een kind, moet geval per geval worden bepaald. Na een periode van ongeveer een half jaar vallen de buisjes veelal vanzelf uit. Het grootste nadeel van trommelvliesbuisjes is dat het kind niet met het hoofd (de oren) onder water mag. In concreto wil dit dus zeggen dat men deze jonge kinderen best niet laat zwemmen.