Verschillende kinderziektes

Kinderziektes: zo worden de zeer besmettelijke infectieziektes genoemd, die veel mensen in de eerste jaren van hun leven krijgen. Mazelen, de bof, rode hond, waterpokken en kinkhoest zijn meestal ongevaarlijk. Maar iedere ziekte brengt altijd een risico met zich mee: kinderziektes kunnen tot zware orgaanbeschadigingen leiden, die soms levensgevaarlijk zijn. Artsen adviseren daarom kinderen in te laten enten.

Mazelen, de bof en co

Ouders kennen meestal de voortekens: gaat het kind jengelen, wordt hij moe en ligt hij met rode wangen in bed, wijst dat meestal op een ziekte. Verschijnen er dan ook nog blaasjes, puistjes of iets vergelijkbaars, gaat men naar de dokter. De mogelijke diagnose is dan dat het kind lijdt aan een besmettelijke kinderziekte.

Kinderziektes ontstaan door virussen of bacteriën. Veel ziektes kunnen door een hoog percentage aan inentingen teruggedrongen worden. Enige ziektes, bijv. polio, zijn hier al jaren niet meer opgedoken. Andere ziektes keren steeds weer terug.

Mazelen

Mazelen is een zeer besmettelijke virusinfectie, die door vochtdeeltjes (hoesten en niezen) overgedragen wordt. Vaak begint het met snotteren, kriebelhoest, een bindvliesontsteking, koorts of hoofdpijn. Er kunnen kleine vlekjes op de mondslijmvliezen verschijnen. Drie, vier dagen later komt daar de karakteristieke uitslag bij: felrode vlekken, die zich verspreiden van het hoofd naar de romp, armen en benen. Als de ziekte vordert, kunnen de vlekken bruinig worden, de koorts gaat omhoog.

De incubatietijd is de tijd tussen besmetting en het daadwerkelijke ziek worden. Bij de mazelen is dat zeven tot veertien dagen. Mogelijke complicaties zijn ontstekingen van het middenoor of longen. Heel gevaarlijk is de hersenvliesontsteking. Aanwijzingen kunnen zware oogontsteking, moeite met ademen, hoofdpijn of een stijve nek zijn.

De bof

De bof is een besmettelijke ziekte, ontstaan door een virus. Het wordt niet alleen overgebracht door vochtdeeltjes, maar ook door voorwerpen, die met geïnfecteerd speeksel in aanraking zijn geweest. Vaak begint de ziekte met een verhoogde temperatuur of griepsymptomen. Later komt daar een zwelling van de oorspeekselklieren bij, aan één of beide kanten. Door de zwelling kan er pijn bij het eten zijn, de wangen worden dik. Als men de ziekte eenmaal heeft gehad, is men levenslang immuun, wat wil zeggen dat men de ziekte niet nog een keer krijgen kan.

De incubatietijd is 14 tot 24 dagen. Mogelijke complicaties: naast de oorspeekselklieren kunnen ook de alvlees- en schildklier besmet worden. Als jongens de ziekte na de puberteit krijgen, kan het tot ontsteking van de ballen leiden, wat weer onvruchtbaarheid tot gevolg kan hebben. Heel zelden leidt de ziekte tot hersen- of hersenvliesontsteking.

Rode hond

Ook rode hond begint vaak met griepachtige symptomen. Later verschijnen er kleine, felrode vlekken, die zich vanaf het gezicht over het hele lichaam uitbreiden. Het lijkt een beetje op een milde vorm van de mazelen. Vaak zwellen de lymfeklieren op en men krijgt koorts. Patiënten voelen zich heel vaak gewoon goed.

De incubatietijd is 14 tot 21 dagen. Mogelijke complicaties: bij kinderen geeft het geen problemen, er zijn nauwelijks complicaties. Bij ongeveer een derde van alle zieke vrouwen leidt rode hond tot gewrichtsontstekingen. Zware complicaties kunnen optreden als zwangere vrouwen deze ziekte krijgen. Het kan nl. leiden tot misvorming of zelfs doodgeboorte. Een vrouw moet eigenlijk al voor een geplande zwangerschap door bloedonderzoek vast laten stellen, of ze ooit rode hond heeft gehad.

Waterpokken

Waterpokken zijn zeer besmettelijk en is wereldwijd verspreid. Waterpokken wordt overgedragen door vochtdeeltjes, maar ook door de afscheiding uit de blaasjes die bij waterpokken ontstaan. Vaak begint de ziekte met koorts en één of twee dagen later ontstaan kleine bultjes. Die ontwikkelen zich tot de karakteristieke waterpokken-uitslag, dus sterk jeukende blaasjes, gevuld met helder vocht en verspreid van het gezicht of romp over het hele lichaam.

De incubatietijd is 14 tot 21 dagen. Mogelijke, maar zeer zelden voorkomende, complicaties zijn longontsteking, hersen-, of hersenvliesontsteking, wat levensbedreigend kan zijn. Bij een hernieuwde infectie met het waterpokkenvirus krijgt men gordelroos. Dat is een huidziekte, veroorzaakt door een virus en gaat gepaard met sterke zenuwpijn. Steeds meer artsen adviseren daarom tegenwoordig een enting. Een veel voorkomende, maar onschuldige complicatie zijn de waterpokken-plekjes (kleine littekentjes), doe vooral kinderen krijgen en niet met zalf behandeld kunnen worden.

Kinkhoest

Anders dan de hiervoor beschreven ziektes is kinkhoest een bacteriële ziekte. Het is een ontsteking van de luchtwegen, die door infectie met vochtdeeltjes (hoesten of niezen) overgedragen wordt. Kinkhoest begint als een verkoudheid. Later treden de karakteristieke hoestaanvallen op: korte, stotende hoest, gevolgd door een raspend inademen. Na de hoestaanvallen wordt er met moeite taai slijm geproduceerd. Langzamerhand worden de hoestaanvallen uiteindelijk lichter en komen minder voor.

Kinkhoest duurt met zijn zes weken best lang en is wereldwijd verspreid. Meisjes krijgen het vaker dan jongens en daarbij treft het meestal zuigelingen of kleine kinderen. De incubatietijd is 7 tot 21 dagen. Wie eenmaal kinkhoest heeft gehad, is daarna lange tijd (maar niet levenslang) beschermd tegen de ziekte. Een kind wat op peuter/kleuterleeftijd kinkkoest heeft gehad, kan dat in de jeugd of volwassenheid nog eens krijgen.

Mogelijke complicaties zijn middenoor- en longontsteking. Heftige hoestaanvallen kunnen leiden tot onderhuidse bloedingen, navelbreuk of andere complicaties. Zuigelingen kunnen in plaats van het hoesten een ademstilstand krijgen.

Roodvonk

Ook roodvonk is een bacteriële infectie, die wordt veroorzaakt door streptokokken. Dat is een bacterie, die voor talrijke ziektes verantwoordelijk is. Streptokokken wordt overgedragen door vochtdeeltjes. De incubatietijd is slechts twee tot vier dagen. Meestal begint roodvonk met een plotselinge hoofd- of nekpijn, met slikklachten en snel stijgende koorts. Kenmerkend is de huiduitslag en de zogenaamde frambozentong. De uitslag begint met kleine rode plekjes op de romp en verspreidt zich dan over het hele lichaam.

Omdat verschillende soorten streptokokken tot roodvonk leiden, kan men deze ziekte vaker krijgen en dan meestal de jonge kinderen. Als de patiënt met antibiotica wordt behandeld is er maar enkele dagen infectiegevaar.

Mogelijke complicaties: als een patiënt niet voldoende met antibiotica wordt behandeld, kunnen twee tot drie weken na de eigenlijke ziekte zware hart-, nier- of gewrichtsschade ontstaan, dat levenslang kan aanhouden.

Volwassenen

Hoewel de naam anders laat vermoeden, kunnen volwassen ook aan kinderziektes lijden. Dat geldt voor zowel ziektes waartegen men kan laten enten als voor infecties, waarvoor geen enting bestaat (bijv. vijfde ziekte of roodvonk). Zo kunnen volwassenen ook nog steeds kinkhoest krijgen, vaak zonder dat dat als zodanig herkend wordt. Het verloopt dan als een zware, lang aanhoudende bronchitis.

Volwassenen hebben vaak veel meer last van de kinderziektes dan kinderen. Zo kunnen waterpokken bij oudere mensen zelfs dodelijk zijn. Kinderziektes zijn vooral gevaarlijk voor oudere mensen, chronisch zieken en zwangere vrouwen, omdat het het ongeboren kind in gevaar kan brengen. Deskundigen raden daarom aan ook bij volwassenen te zorgen voor toereikende inentingen.