Multiple Sclerose

Over Multiple Sclerose (MS) bestaan veel vooroordelen. Zo zou je de rest van je leven in een rolstoel zitten, is het altijd dodelijk en heeft het psychische oorzaken. Over MS is echter helemaal niet zo veel bekend. Het is één van de meest voorkomende neurologische ziektes.

MS en de symptomen

MS verloopt meestal met een golvende beweging, het is een chronische ontsteking van het centrale zenuwstelsel, eigenlijk van de hersenen en het ruggenmerg. Wereldwijd zijn er ongeveer twee miljoen MS-patiënten, waarvan de meesten zich bevinden in Midden- en Noord Europa. De ziekte komt in Zuid-Europa en Afrika minder voor. Vrouwen krijgen de ziekte vaker dan mannen en dan het meest bij jong volwassenen tussen 20 en 40 jaar oud. Kinderen kunnen het echter ook krijgen. Alleen wordt de ziekte dan vaak niet meteen herkend vanwege de onduidelijke symptomen of het trage verloop. Alle functies van het centrale zenuwstelsel kunnen door MS aangetast worden. De symptomen zijn zeer veelvoudig en treden vaak ook aan het begin van andere ziektes op, wat een juiste diagnose bemoeilijkt. In een vroeg stadium kunnen de patiënten vaak minder goed zien, omdat die zenuwen ontstoken zijn, ze hebben ook vaak spraak-, bewegings- of gevoeligheidsstoornissen. Vaak zijn mensen ook deels verlamd, anderen hebben problemen met de blaas, darmen of seksualiteit. Het geheugen kan worden aangetast of de patiënt lijdt aan depressies. Soms leidt de ziekte tot invaliditeit.

Wat gebeurt er in het lichaam

MS is een auto-immuunziekte. Dat wil zeggen dat lichaamseigen afweercellen de gezonde zenuwcellen aantasten en vernietigen. De myeline van het centrale zenuwstelsel ontsteekt. Myeline is een soort isolerende laag, die uit lipidecellen en proteïnen bestaat en die het belangrijkste deel van de zenuwcellen omgeeft, axon genaamd. Door de axon wordt in het centrale zenuwstelsel informatie in de vorm van elektrische impulsen door een cel naar de volgende geleid. Myeline zorgt ervoor dat dit heel snel gebeurt. Als dit aangetast wordt, gaat de informatie-overdracht langzamer, wat bijv. bewegingsstoornissen tot gevolg heeft, of het bezwijkt helemaal. Dat leidt tot schade in het schakelcentrum van het menselijk lichaam, de hersenen. De elektrische impulsen van de zenuwen kunnen hierdoor niet meer ontvangen worden en dat is multiple sclerose: er zijn vele (multiple) ontstekingen aan delen, gestuurd door de hersenen en ruggenmerg, die tijdens het verloop van de ziekte littekens vormen (sclerose).

Oorzaak

MS is niet besmettelijk en ook niet erfelijk. Hoe de ziekte ontstaat, is tot op de dag van vandaag niet helemaal duidelijk. Of ook psychische factoren een rol spelen, is onbekend. Er zijn verschillende theorieën en enkele aanknooppunten. Tegenwoordig gaan medici er van uit, dat virusinfecties een grote rol spelen in het ontstaan van MS en dan vooral virussen, die het zenuwstelsel aantasten. Dit kan dan al lang voor het uitbreken van de ziekte hebben plaatsgevonden. Maar ook genetische componenten kunnen MS veroorzaken. Deskundigen hebben bepaalde weefseleigenschappen ontdekt, die typisch zijn voor MS. Gelijksoortige studies laten een overeenkomst zien bij het optreden van de ziekte.

Golvend verloop

Er zijn twee soorten verloop van de ziekte MS. Normaal gesproken verloopt het periodiek, deze vorm komt het meest voor. Dat betekent dat de symptomen periodiek optreden en dan weer minder worden, vaak volledig en zonder blijvende schade, maar even zo vaak ook juist mét schade. Vaak begint MS periodiek en gaat gedeeltelijk, over een langere tijd, over in de tweede, minder voorkomende vorm. Dat is een chronisch, voortglijdend verloop. Dat wil zeggen dat de myeline en daarmee het geleidingsvermogen van de zenuwbanen geleidelijk, maar wel voortgaand door ontstekingen aangetast wordt. Deze vorm mondt uit in onomkeerbare verlammingen. Patiënten zijn dan op een rolstoel aangewezen. De zeldzaamste, zwaarste vorm is acute MS, waarbij de symptomen zeer snel opkomen en kunnen leiden tot de dood.

Niet te genezen

Het is niet mogelijk MS te voorkomen. Er zijn ook geen medicijnen die de ziekte genezen. De tegenwoordig meest gebruikte en modernste therapieën zijn er op gericht de sterkte en frequentie terug te dringen. Bij acuut optreden van de symptomen kan cortison in hoge doses gegeven worden. Tussen de periodieke slechte tijden kunnen medicijnen gebruikt worden, die de verstoorde immuunreacties onderdrukken. Hiertoe behoren immuunsuppresivia als beta-interferon en azathioprine. Om de al ontstane storingen, bijv. de beweging, te verminderen, worden in MS-therapiecentra physikalische therapieën ingezet. Een speciaal afgestemd dieet zonder dierlijke vetten en eiwitten, met veel groente en fruit en visgerechten beïnvloedt het verloop van de ziekte vaak gunstig. Psychologische begeleiding is ook heel belangrijk, zodat de patiënt psychisch en emotioneel stabiel blijft. Naast deze verschillende therapieën bestaan er ook nog vele andere mogelijkheden, die de ziekte kunnen minderen. Daartoe behoort o.a. de apitherapie, die met bijengif, magneetveldtherapie of acupunctuur wordt behandeld. Deze methodes zijn wetenschappelijk grotendeels niet erkend en worden normaal gesproken in de grote MS-thrapiecentra niet gebruikt.

Hoe lang kan men met MS leven

MS-patiënten leven over het algemeen niet korter dan gezonde mensen. Driekwart van alle patiënten leven 25 jaar of langer met de ziekte. Mensen, die voor hun veertigste jaar ziek worden en vanaf het begin aan gevoeligheidsstoornissen leiden, maken een goede kans dat ze in de gezonde periode klachtenvrij blijven. Ongeveer een derde van alle zieken heeft zelfs zo'n positieve prognose. Het merendeel van de patiënten heeft echter al vroeg te maken met lichamelijke invloeden en daardoor met grote beperkingen in het werk en sociale omgeving. Tot 20% is na korte tijd zo ziek, dat ze in hun dagelijks leven altijd op hulp aangewezen zijn.