Brucellose: symptomen, diagnose, behandeling en oorzaak
Brucellose is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie brucella. Er komen verschillende soorten voor bij dieren, zoals de brucella melitensis (schapen en geiten), brucella suis (varken), brucella arbortus (koe) en brucella canis (hond). Onder landbouwhuisdieren komt de brucella melitensis het meest voor. Ook mensen kunnen door de brucella ziek worden.
Brucellose komt in West-Europa sporadisch voor en uitsluitend als importziekte. In grote delen van Afrika, Zuid-Amerika, Midden-Amerika, Zuid-Europa, het Midden-Oosten en Azië komt brucellose nog volop voor.
Besmetting bij mens
De mens kan de brucella binnen krijgen door het te eten, door het in te ademen of via wonden op de huid. Besmette dieren als varkens, koeien, geiten en schapen kunnen de ziekte overdragen aan de mens. Ook kan de brucella worden overgedragen wanneer er contact is met vruchtwater en placenta’s van besmette dieren. De brucella is niet overdraagbaar tussen mensen.
Symptomen
Het ziekteverloop van brucellose verschilt per persoon. De ziekte kan geleidelijk toeslaan, maar ook plotseling. Klachten die kunnen optreden zijn:
- Afwisselend hogere en lagere temperaturen
- Hoofdpijn
- Diarree
- Rillingen
- Het kou hebben
- Algehele malaise
- Niet kunnen slapen
- Zweten
- Spierpijn
- Moeite met plassen
- Pijn in de testikels
- Bij chronische brucellose kan er sprake zijn van afvallen en het afnemen van de eetlust
Complicaties
Complicaties treden (met uitzondering van botontsteking) zeldzaam op, maar wanneer ze voorkomen zijn ze ernstig van aard. Mogelijke complicaties zijn:
- Ontsteking van de hartwand (endocarditis)
- Nierontsteking (nefritis)
- Ontsteking van hersenvliezen en hersenweefsel (meningo-encefalitis)
- Ontsteking van de teelbal (orchitis)
- Botontsteking (osteomyelitis)
- Miskraam bij zwangere vrouwen
- Vergroting van lever en milt
Diagnose
Een arts stelt de diagnose brucellose aan de hand van klachten en een lichamelijk onderzoek. Een bacteriekweek uit bloed en weefsel kan de diagnose bekrachtigen. Ook kunnen antilichamen die het afweersysteem aanmaakt tegen ziekteverwekkende bacteriën worden opgespoord met bijvoorbeeld de ELISA-test. De letters ELISA staan voor enzyme-linked immunisorbent assay.
Behandeling
Brucellose kan bestreden worden met antibiotica. De medicijnen zorgen ervoor dat de situatie van de patiënt binnen vier tot veertien dagen beter wordt. Binnen enkele weken worden de lever en milt weer kleiner. Het is belangrijk dat patiënten gedurende twee jaar elke drie maanden tot half jaar een bacteriekweek laten doen om verslechtering voor te zijn. Brucellose kan namelijk terugkeren.
Het voorkomen van besmetting
Het oplopen van brucellose kan voorkomen worden door contact te mijden met ongepasteuriseerde melk. Boeren moeten uitkijken met het aanraken van vlees, ontlasting en vruchtwater van besmet vee. Deskundigen raden om aan om een lange plastic handschoen te dragen bij het verlossen van een kalf, big of lam. Handen en armen dienen te worden gewassen met een desinfecterend middelen. Mensen die een verhoogd risico lopen op het krijgen van brucellose zijn boeren die werken met dieren, schaapherders, abattoirmedewerkers en veeartsen.