Polyarteriitis nodosa: symptomen, diagnose en behandeling

Polyarteriitis nodosa (ook wel bekend als periateriitis nodosa of PAN) is een ernstige ziekte die leidt tot ontsteking van de bloedvaten. De aandoening tast met name slagaders aan. Het is een auto-immuunziekte. Dat houdt in dat het afweersysteem van een mens het lichaam als eigen vijand beschouwt en gaat aanvallen. Daardoor raken meestal de grote en middelgrote slagaders ontstoken De ziekte treft vooral mensen tussen de veertig en vijftig jaar. Mannen hebben relatief vaker met polyarteriitis nodosa te maken dan vrouwen. Het niet duidelijk wat de auto-immuunreactie veroorzaakt. Wel is bekend dat veel patiënten tegelijkertijd geveld zijn door hepatitis B. In landen waar hepatitis B veel voorkomt duikt ook polyarteritiis nodosa vaker op.

Symptomen

• Buikkrampen
• Diarree
• Bloed in poep
• Verslechtering van de nierfuncties
• Pijnlijke huid en vreemde knobbeltjes onder de huid
• Zweren op huid
• Blauwe vlekken op de huid
• In zeldzame gevallen treedt een hartinfarct op
• Koorts
• Afvallen
• Hoge bloeddruk

Nieren en spijsverteringsstelsel

Tachtig procent van de patiënten krijgt te maken met aantasting van de nieren, doordat bloedvaten ontstoken zijn. Daardoor neemt de kans op verwijding van de slagaders (aneurysma) en de vorming van een bloedstolsel (trombose) toe. Een verslechterde nierfunctie kan grote gevolgen hebben, doordat de patiënt te maken krijgt met een verhoogde bloeddruk. Er bestaat een kans dat de nier op een gegeven moment niet meer goed is doorbloed. Dat heet een nierinfarct. Die is te herkennen aan bloed in de urine. Patiënten kunnen te maken krijgen met heftige klachten in de buik. Ontstoken bloedvaten kunnen leiden tot afsluiting van de darm, maag en lever. Dat betekent dat ingewanden niet meer optimaal kunnen werken. Dit leidt tot diarree. Bloed in de ontlasting komt bij polyarteriitis nodosa door kapotte bloedvaten in de ingewanden.

Diagnose

Het is voor een arts moeilijk om de ziekte polyarteriitis nodosa vast te stellen. De symptomen kunnen per patiënt erg verschillen. Een röntgenologisch vaatonderzoek kan helpen bij het stellen van een diagnose. De toediening van het contrastmiddel maakt bij een scan de bloedvaten zichtbaar. Ook kunnen er echo’s worden gemaakt. Ook worden biopsies van de huid en nieren vaak gedaan om te kijken of er sprake is van polyarteriitis nodosa. Bloedonderzoek laat zien of er ontstekingen in het lichaam actief zijn.

Behandeling

Polyarteriitis nodosa is een ongeneeslijke ziekte. De aandoening wordt behandeling met ontstekingsremmende medicatie. Daarbij gaat het om het gebruik van corticosteroïden als prednisolon. Dat wordt vaak voorgeschreven in combinatie met geneesmiddelen die het afweersysteem ondermijnen, zoals cyclofosfamide. Wanneer de ziekte in een rustiger vaarwater belandt kan het sterke medicijn cyclofosfamide worden vervangen door azathioprine en methothrexaat. Bij een combinatie met chronische hepatitis B wordt getracht die te genezen om zo ook polyarteriitis nodosa tegen te gaan.

Vooruitzichten

Patiënten die lijden aan polyarteriitis nodosa dienen onder blijvende controle te staan van een arts. De ziekte is erg gevaarlijk omdat de bloedtoevoer naar organen in gevaar kan komen. De aandoening kan daardoor dodelijk zijn. De kans is groot dat de ziekte opvlamt. Aangetaste organen kunnen een blijvend defect oplopen. Veel patiënten kampen met chronische vermoeidheid.