Vruchtbaarheidsonderzoek: X HSG (hysterosalpingogram)

Zwanger worden is niet voor alle vrouwen vanzelfsprekend. Bij ongeveer tien procent van de vrouwen duurt het langer dan een jaar voordat een zwangerschap tot stand komt. Vaak is aanvullend onderzoek nodig om te achterhalen waarom het zo lang duurt. Een H.S.G. (hysterosalpingogram) is één van de mogelijke onderzoeken die een vrouw dan kan ondergaan.

Wat is een H.S.G.?

Een H.S.G. is een röntgenonderzoek van de baarmoeder en de eileiders. Het doel van het onderzoek is te achterhalen of de eileiders goed doorgankelijk zijn. Ook kunnen eventuele vormafwijkingen van de baarmoedermond worden ontdekt. Tijdens het onderzoek wordt contrastvloeistof via de baarmoedermond in de eileiders gespoten. Tijdens het inspuiten van de vloeistof worden röntgenfoto's gemaakt.

Voorbereiding voor het onderzoek

Het onderzoek vindt over het algemeen plaats tussen de 7e en de 12e dag van de cyclus. Het onderzoek moet gebeuren na afloop van de menstruatie, maar voor de volgende eisprong. Er mag namelijk gaan kans zijn op een zwangerschap omdat deze verstoord zou kunnen raken door het inspuiten van de contrastvloeistof en door de röntgenstralen. Op de dag van het onderzoek hoeven meestal geen bijzondere voorbereidingen te worden getroffen. Afhankelijk van het ziekenhuis kan worden geadviseerd om vooraf een aantal pijnstillers in te nemen. Verder kan het prettig zijn gemakkelijk zittende kleding te dragen en een 'normale' onderbroek met daarin een maandverband (in verband met licht nabloeden). Als er op de dag van het onderzoek sprake is van klachten van de geslachtsorganen of van koorts en/of buikklachten, dan is het belangrijk dit aan de arts te melden. Het is aan te raden om niet alleen naar het onderzoek te gaan, omdat de intensiteit van het onderzoek als wisselend wordt ervaren.

Het verloop van het onderzoek

Het onderzoek wordt uitgevoerd door een arts-assistent/gynaecoloog in samenwerking met een radioloog. Liggend op een bed, met de knieën opgetrokken en naar buiten, wordt een eendenbek ingebracht waarna een plastic kapje op de baarmoedermond wordt geplaatst. Het plaatsen van het plastic kapje kan wat pijnlijk aanvoelen. Door dit plastic kapje wordt een buisje in de baarmoeder ingebracht. Dit kan een 'vreemd' gevoel geven, maar is over het algemeen pijnloos. Via het buisje wordt contrastvloeistof ingespoten. Dit inspuiten wordt wisselend ervaren. De meeste vrouwen voelen slechts wat kramp, vergelijkbaar met de menstruatie. In enkele gevallen kan het voorkomen dat het inspuiten een stekende pijn geeft. Het inspuiten van de vloeistof duurt slechts enkele seconden. Tijdens het inspuiten kan op een scherm worden meegekeken terwijl de röntgenfoto's worden gemaakt. Op het scherm is dan duidelijk te zien of de contrastvloeistof door de eileiders kan lopen. Het totale onderzoek duurt ongeveer tien tot vijftien minuten.

Na het onderzoek

Er kan nog enkele dagen lichte pijn in de onderbuik worden ervaren en ook komt meestal nog licht bloedverlies voor. Verder zal de contrastvloeistof dat het lichaam nog verlaten, wat kleverig kan aanvoelen. Bij hevige pijn en/of koorts moet direct contact worden opgenomen met de behandelend arts. De uitslag wordt over het algemeen direct na het onderzoek besproken. Er worden dan afspraken gemaakt over het vervolg. Als er afwijkingen zijn gevonden, bijvoorbeeld niet-doorgankelijke eileiders, dan is de volgende stap meestal een kijkoperatie.