Als zwanger worden niet vanzelf gaat

Als je eenmaal hebt besloten dat je zwanger wilt worden, dan gaat dit besluit meestal gepaard met veel enthousiasme en ongeduld. Het liefst wil je dat het de volgende cyclus al lukt, maar dat geluk is slechts voor weinig stellen weggelegd. Meestal duurt het toch wel een aantal maanden voordat een zwangerschap optreedt. In enkele gevallen, zo’n tien tot twintig procent, duurt het zelfs langer dan een jaar.

Wat te doen als een zwangerschap uitblijft

Meestal wordt geadviseerd te blijven proberen tot er een jaar is verstreken. Een uitzondering is als er aanwijzingen zijn voor medische problemen. Bijvoorbeeld als er sprake is van een zeer onregelmatige cyclus of als er sprake is van pijn bij het vrijen of irritatie van de geslachtsorganen. In eerste instantie raadpleeg je de huisarts bij vragen over uitblijvende zwangerschap. De huisarts verwijst vervolgens zo nodig door naar een specialist.

Doorverwijzing naar een specialist

Als er een jaar is verstreken vindt meestal doorverwijzing plaats naar de afdeling Gynaecologie van het ziekenhuis. Gestart wordt met een aantal standaard onderzoeken om de vruchtbaarheid te bepalen. Het traject begint met het invullen van een vragenlijst waarop zowel de man als de vrouw informatie invullen over hun huidige gezondheid en leefstijl en over hun voorgeschiedenis. Tijdens het eerste bezoek wordt deze vragenlijst besproken en worden zo nodig tips en adviezen gegeven, zoals stoppen met roken of afvallen. Meestal wordt bij het eerste bezoek ook een (inwendige) echografie gedaan. Hiermee is te zien of er afwijkingen zijn aan de eierstokken of de baarmoeder. Ook wordt er meestal een kweekje en een uitstrijkje genomen. Vervolgonderzoek kan plaatsvinden bij zowel de man als de vrouw. De man wordt meestal gevraagd zijn zaad in te leveren voor onderzoek. Hiervoor maakt hij een aparte afspraak. Het is belangrijk dat het zaad kort voor de inleverafspraak wordt afgeleverd en dat het zaad op temperatuur blijft.

De vrouw krijgt meestal formulieren mee om te temperaturen. Door iedere ochtend voor het opstaan de temperatuur op te nemen kan de arts inzicht krijgen in het verloop van de cyclus. Verder kan er een hormoononderzoek aan dit temperaturen worden gekoppeld. Hierbij wordt er bloed afgenomen op de derde dag van de menstruatie, om de aanwezigheid van de hormonen FSH, AMH en oestradiol te bepalen. De waardes van het onderzoek zeggen iets over de gevoeligheid van de eiblaasjes en de relatieve vruchtbaarheid. Als de temperatuur stijgt en hoog blijft ten opzichte van het begin van de cyclus, dan wordt op de vijfde en achtste dag na deze stijging opnieuw bloed afgenomen. Dit bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van progesteron. Een goede uitslag betekent dat er een eisprong plaatsvindt.

De uitslag

In de meeste gevallen is de uitslag goed en worden er geen afwijkingen gevonden. In dat geval worden er vooral tips en adviezen gegeven over de leefstijl en over het tijdstip en de wijze van vrijen. Er wordt dan geadviseerd het nog een tijdje (meestal zes maanden) te proberen. In een enkel geval komen er afwijkingen uit het onderzoek naar voren, die al dan niet verholpen kunnen worden. Met de specialist worden dan afspraken gemaakt voor nader onderzoek of behandeling. Een voorbeeld van zo’n verder onderzoek is een x-HSG, waarbij middels een röntgenonderzoek wordt gekeken naar de eileiders en de baarmoeder. In voorkomende gevallen gebeurt dit ook wel middels een kijkoperatie.

De medische wetenschap is inmiddels zo ver dat er ook bij verminderde vruchtbaarheid nog heel veel mogelijk is op het gebied van behandeling. Voorbeelden van dergelijke behandelingen zijn IUI en IVF. Zelfs bij onvruchtbaarheid van één van beide partners zijn er nog mogelijkheden, zoals zaaddonatie of eiceldonatie. Bij beide laatste behandelingen betekent het wel dat één van beide partners niet de genetische ouder is van het kind. Een beslissing tot een dergelijke behandeling is daarom meestal niet makkelijk genomen.

Meer informatie

Er bestaat in Nederland een vereniging voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen, genaamd Freya. Via de website is meer informatie te vinden over vruchtbaarheidsproblemen en alles wat daarbij komt kijken. Verder biedt de website ervaringsverhalen en lotgenotencontact.