Zwangerschap en vis eten: welke vissoorten zijn veilig?

Als je zwanger bent moet je erg letten op wat je eet. Een overzicht van welke vissoorten wel en niet goed zijn om te eten mag dan ook niet ontbreken. Tonijn staat op veel overzichten aan de veilige kant van de grens. Een vooraanstaand Amerikaans onderzoeksbureau heeft haar standpunt met betrekking tot tonijn echter aangepast. De waarschuwing geldt met name voor tonijn in blik. Veel beter is het om tijdens de zwangerschap andere vissoorten te eten zoals zalm, garnalen, tilapia, koolvis, haring en bot.

Zwangerschap en vis eten

• Ruime keuze in vis
• Overzicht van veilige en te vermijden vis
• Laagst in kwik: deze vissoorten mag je twee keer per week eten
• Lager in kwik: deze vissoorten mag je zes keer per maand eten
• Hoog in kwik: eet deze vissoorten niet vaker dan drie keer per maand
• Zeer hoog in kwik: eet deze vissoorten nooit tijdens de zwangerschap
• Zwangerschap en het eten van tonijn

Ruime keuze in vis

Er bestaan honderden soorten vis die door mensen gegeten kunnen worden. Voor zwangere vrouwen is het belangrijk om vis in hun dieet op te nemen omdat het veel eiwitten en voedingsstoffen bevat, maar laag is in verzadigd vet. Aangeraden wordt om twee tot drie keer vis te eten wanneer je zwanger bent of borstvoeding geeft omdat het een positief effect heeft op de ontwikkeling van de foetus. Maar hoe weet je welke soorten vis veilig en goed zijn om te eten en welke juist gevaarlijk zijn?

De sleutel tot het opstellen van een overzicht met de juiste soorten vis ligt met name in het kwikniveau dat de vis kan bevatten. Kwik is een overgangsmetaal dat vissen binnenkrijgen via het voedsel dat zij eten. Ze scheiden dit niet uit waardoor het zich blijft ophopen in hun lichaam. Het gaat dan met name om methylkwik. Door vis te eten die kwik bevat krijgen wij mensen dit ook in ons lichaam. Zo'n 95% ervan wordt geabsorbeerd en komt in de bloedbaan terecht. Een teveel aan kwik kan leiden tot hersenschade en zenuwschade. Bij kinderen kan dit tot spraak- en slaapproblemen en een aantasting van de fijne motoriek leiden. Het is daarom dus erg belangrijk kwikrijke vis te vermijden!

Overzicht van veilige en te vermijden vis

De Amerikaanse voedsel- en warenautoriteit Food and Drug Administration en de Environmental Protection Agency hebben een lijst opgesteld waarbij vis wordt ingedeeld in vier categorieën met bijbehorende aanbevolen wekelijkse hoeveelheden:

• Laagst in kwik (niet meer dan negen porties per maand)
• Lager in kwik (niet meer dan zes porties per maand)
• Hoog in kwik (niet meer dan drie porties per maand)
• Zeer hoog in kwik (ten alle tijden vermijden!)

Laagst in kwik: deze vissoorten mag je twee keer per week eten

• Ansjovis
• Bot
• Botervis
• Coquilles / Sint Jacobsschelpen
• Doopvontschelp
• Garnalen
• Harders
• Haring
• Heek
• Inktvis (calamares)
• Koolvis
• Krab (afhankelijk van herkomst)
• Langoesten / rivierkreeft
• Noord-Atlantische makreel
• Oceaan baars
• Oesters
• Sardines
• Schelvis
• Schol
• Tilapia
• Tong
• Witvis
• Wijting
• Zalm
• Zeewolf
• Zoetwaterforel

Lager in kwik: deze vissoorten mag je zes keer per maand eten

• Baars (zoetwater, gestreept en zwart)
• Kabeljauw (afhankelijk van herkomst)
• Karper
• Heilbot (uit de Stille en Atlantische Oceaan)
• Kreeft
• Mahi Mahi / dorade
• Snappers
• Zandvis
• Zeeduivel
• Zeeforel

Hoog in kwik: eet deze vissoorten niet vaker dan drie keer per maand

• Chileense zeebaars
• Blauwbaars
• Spaanse makreel
• Tandbaars

Zeer hoog in kwik: eet deze vissoorten nooit tijdens de zwangerschap

• Geelvintonijn
• Grootoogtonijn
• Haai
• Koningsmakreel
• Marlijn
• Slijmkop
• Tegelvis
• Zwaardvis

Zwangerschap en het eten van tonijn

Over het eten van tonijn tijdens de zwangerschap bestaat onder wetenschappers nogal wat onenigheid. Waar de een de tonijn noemt in het rijtje van vissoorten die weinig methylkwik bevat, plaatst de ander het juist in het rijtje met risicovolle soorten vanwege het kwikniveau. Omdat er zo veel verschillende soorten tonijn zijn is het bovendien soms lastig om goed onderscheid te kunnen maken. Zo is witte tonijn beter om te eten dan geelvintonijn (yellowfin tuna) en grootoogtonijn, die beiden sowieso te allen tijde vermeden dienen te worden door wie zwanger is of borstvoeding geeft.

Koop je ingeblikte tonijn in de winkel dat kun je van het etiket aflezen om welke soort tonijn van welke herkomst het gaat. Met verse tonijn is het al wat lastiger en wie tonijn bestelt in een restaurant - bijvoorbeeld een sushirestaurant - heeft het nog moeilijker. Om die reden zou je kunnen zeggen dat je er verstandig aan doet om tonijn tijdens de zwangerschap in zijn geheel te vermijden. Sinds 2018 raadt het Voedingscentrum het eten van tonijn tijdens de zwangerschap in het geheel af.