Moedersterfte door zwangerschap

In Nederland sterven steeds minder vrouwen tijdens of net na hun zwangerschap. Helaas komt het elk jaar toch nog wel enkele keren voor. Dit komt vooral door zwangerschapsvergiftiging, wat is dit en wat zijn de symptomen hiervan? In het buitenland, voornamelijk in Afrika komt overlijden tijdens de zwangerschap of direct daarna helaas nog veel vaker voor. Wat zijn de wereldwijde statistieken rondom het overlijden tijdens of na de zwangerschap?

Moedersterfte door zwangerschap in Nederland

Aantallen

In de periode van 1993 tot 2005 overleden in Nederland 414 vrouwen door hun zwangerschap. Dit komt neer op minimaal 20 sterftegevallen per jaar. Echter is dit nog altijd minder dan 1 op de 6,000 vrouwen. Van deze 414 vrouwen was er bij 236 sprake van directe sterfte, de andere stierven dus na de geboorte van het kind. De kans op sterven tijdens de zwangerschap is groter wanneer er sprake is van: Een hogere leeftijd van de vrouw (35+), de vrouw lijdt aan overgewicht, of de bevalling is voldaan via een keizersnede. Het sterftecijfer voor vrouwen tijdens een zwangerschap neemt gelukkig wel geleidelijk af, zo waren er in 1950 nog 241 sterftegevallen bekend terwijl er in 2013 maar 12 sterftegevallen tijdens de zwangerschap bekend waren. De belangrijkste oorzaak van moedersterfte tijdens de zwangerschap in Nederland is zwangerschapsvergiftiging, hiernaast kunnen andere oorzaken zijn: Een te hoge bloeddruk, bestaande ziekten die de zwangerschap compliceren en andere complicaties tijdens het kraambed.

Zwangerschapsvergiftiging

Een zwangerschapsvergiftiging wordt gedefinieerd als een te hoge bloeddruk en een te hoog gehalte van eiwit in de urine. Meestal komt een zwangerschapsvergiftiging op gang tussen de 18e en 22e week van een zwangerschap. Wanneer er op tijd een zwangerschapsvergiftiging gediagnosticeerd wordt dan komt u voor een moeilijke maar soms noodzakelijke beslissing te staan. Wanneer u namelijk een zwangerschapsvergiftiging hebt opgelopen is de kans dat u of uw baby er niet gezond vanaf komen. Dit kan zelfs leiden tot een sterftegeval. Enkele symptomen van zwangerschapsvergiftiging zijn:

• Hogere bloeddruk dan normaal (140/90 mm kwik of hoger)
• Teveel eiwitten in het urine (Proteïnurie)
• Vaak last van ernstige hoofdpijn
• Af en toe last van een verminderd zichtvermogen zoals wazig zien of gevoeligheid voor licht
• Pijn net onder de ribben
• Veel last van misselijkheid en/of braken
• Veel last van duizeligheid
• Minder noodzaak om te plassen
• Plotseling een toename in het gewicht (minimaal 2 kilo)
• Een zwelling van het gezicht (wangen) of handen.

Zwangerschapsvergiftiging komt sneller voor bij vrouwen die voor het eerst zwanger zijn, een leeftijd hebben onder de 20 of boven de 40, last hebben van obesitas en/of een meerling verwachten (tweeling, drieling etc).

Moedersterfte door zwangerschap wereldwijd

Wereldwijd sterven er nog altijd meer dan 500,000 vrouwen per jaar tijdens of net na de zwangerschap. Van dit aantal is 95% afkomstig uit landen in Afrika en Azië. Er is onderzoek gedaan naar moedersterfte wereldwijd en dit zijn enkele resultaten.

Zoals u ziet komt moedersterfte tijdens de zwangerschap dus het meest voor in Afrika. Ook per land verschilt dit nogal.

Oorzaken moedersterfte in deze landen

Top 5 oorzaken

In deze Afrikaanse landen waar moedersterfte veel vaker voorkomt dan bij ons zijn de oorzaken ook heel anders dan bij ons. Zoals eerder vermeld is in Nederland zwangerschapsvergiftiging oorzaak nummer 1. De top 5 oorzaken wereldwijd voor moedersterfte tijdens de bevalling zijn:

1. Bloeding
2. Bloedvergiftiging
3. Onveilige abortus
4. Moeilijke bevalling
5. Hoge bloeddruk

Gebrek aan voorbehoedsmiddelen

Doordat er weinig voorbehoedsmiddelen zijn in veel Afrikaanse landen hebben moeders niet de keus over de hoeveelheid kinderen. Ze kiezen er vaak niet voor om zwanger te worden. Ook kunnen voorbehoedsmiddelen ervoor zorgen dat er minder tienerzwangerschappen zijn in deze landen. Bij tieners (15 - 19 jaar) is het risico op complicaties tijdens de bevalling en zwangerschap groter.

Weinig medische hulp

Veel moeders in deze landen bevallen thuis, vaak zelfs zonder dat daarbij een dokter aanwezig is. Wanneer er dan iets mis gaat tijdens de bevalling hebben deze vrouwen vaak niet de mogelijkheid om op tijd bij een ziekenhuis aan te kloppen of andere hulp van dokters te krijgen. Hierdoor sterven helaas veel vrouwen.

Moeilijke pubertijd

Veel meisjes lopen een groeiachterstand op door ondervoeding, ook worden veel meisjes in dit soort landen besneden. Dit zijn twee oorzaken waardoor het vaak misgaat tijdens een bevalling.

Illegale abortus

In veel landen is abortus verboden, toch wordt er vaak in speciale ruimtes een illegale abortus gepleegd. Vaak is de medische hulp die daarbij aanwezig is niet goed of professioneel. In het ernstigste geval bloeden vrouwen dood tijdens deze illegale abortus.