Bewust bevallen met de natuurlijke keizersnede

In steeds meer Nederlandse ziekenhuizen is het mogelijk om voor een natuurlijke keizersnede te kiezen. Dit wordt ook wel ‘gentle sectio’, ‘natural caesarean’ of ’moeder/kindvriendelijke keizersnede’ genoemd. Bij een natuurlijke keizersnede worden de ouders meer betrokken bij de ingreep dan bij een gewone keizersnede. Zo krijgen ze de kans om de geboorte van hun kindje bewuster mee te maken. Ook worden moeder en kind na de geboorte niet gescheiden, in tegenstelling tot bij een gewone keizersnede. Dit is beter voor de ouder-kind hechting en het op gang brengen van de borstvoeding. Bovendien ervaart een moeder bij een natuurlijke keizersnede minder stress en verloopt haar herstel daarna sneller.

Geschiedenis van de natuurlijke keizersnede

De natuurlijke keizersnede is bedacht en ontwikkeld door de Engelse gynaecoloog en professor Nicholas Fisk in Queen Charlotte’s and Chelsea Hospital. Fisk zag dat er alles aan gedaan werd om ouders te betrekken bij een natuurlijke geboorte. En hij vond het raar dat er bij een keizersnede niet nagedacht werd over hoe de bevalling zo mooi mogelijk gemaakt kon worden voor de ouders. En dat terwijl veel moeders er last van hadden dat ze bij een keizersnede de bevalling niet bewust konden meemaken.
In Nederland werd de natuurlijke keizersnede ingevoerd door Sicco Scherjon, in het Sint Lucas Ziekenhuis te Amsterdam. Een patiënte die over de natural caesarean van Fisk gehoord had, vroeg of zij ook zo’n natuurlijke keizersnede zou kunnen krijgen. Na overleg met zijn team besloot Scherjon dit te doen. Het bleek zowel voor de ouders als voor het personeel een mooie ervaring te zijn. En dat terwijl er weinig meer voor nodig was in vergelijking met een gewone keizersnede, behalve een groter medisch team. In 2013 heeft het Sint Lucas Ziekenhuis de natuurlijke keizersnede als standaardbeleid ingevoerd. Via kennissen van de patiënte en het internet verspreidde het nieuws over de natuurlijke keizersnede zich snel. Veel andere vrouwen wilden dit ook en legden het voor aan hun gynaecoloog. En zo werd de natuurlijke keizersnede in steeds meer ziekenhuizen ingevoerd. In 2014 was het al bij de helft van de Nederlandse ziekenhuizen met een afdeling verloskunde mogelijk om voor een gentle sectio te kiezen.

Kiezen voor de natuurlijke keizersnede

In sommige landen mogen moeders kiezen tussen een natuurlijke bevalling en een keizersnede. Maar in Nederland wordt een keizersnede alleen uitgevoerd als daar een medische noodzaak voor is.
Een natuurlijke keizersnede is alleen mogelijk bij een geplande keizersnede. Dit komt doordat er bij een gentle sectio een groter medisch team nodig is dan bij een gewone keizersnede. Bij een spoedkeizersnede is het meestal niet mogelijk om het hele team van gynaecoloog, anesthesioloog, kinderarts, verloskundige en verpleegkundigen op tijd bij elkaar te krijgen.
Bij een keizersnede komt de baby door middel van een operatie via de buikwand ter wereld. De meeste baby’s worden binnen een kwartier na het begin van de operatie geboren. Daarna hecht de gynaecoloog de baarmoeder en de buikwand weer dicht. In totaal duurt de operatie meestal 45 minuten. Zo’n operatie is nooit helemaal natuurlijk. Maar bij een natuurlijke keizersnede wordt een natuurlijke bevalling wel zoveel mogelijk nagebootst. Vandaar de naam ‘natuurlijke keizersnede’.

Hoe gaat een natuurlijke keizersnede in zijn werk?

Ontspannen sfeer

Als ouders voor een natuurlijke keizersnede kiezen, wordt van tevoren het hele proces duidelijk uitgelegd. Hoe de procedure precies in zijn werk gaat, kan per ziekenhuis verschillen. Maar de hoofdlijnen van de natuurlijke keizersnede zijn bij de meeste ziekenhuizen hetzelfde.

Bij een natuurlijke keizersnede wordt er in de operatiekamer een zo ontspannen mogelijke sfeer gecreëerd. De ouders mogen bijvoorbeeld achtergrond muziek meebrengen en deze af laten spelen tijdens de operatie. En als het hoofdje van de baby geboren is, worden de lichten gedimd (behalve het operatielicht). Ook wordt er gezorgd voor een hogere temperatuur in de operatiekamer dan gebruikelijk is: 22 in plaats van 18 graden Celsius. Hierdoor raakt de baby na de geboorte niet makkelijk onderkoeld.

De geboorte bewust meemaken en zien gebeuren

Bij een natuurlijke keizersnede mag de partner aanwezig zijn. De moeder krijgt een ruggenprik in plaats van een narcose, zodat ook zij de bevalling bewust mee kan maken. Bovendien mogen de ouders meekijken als het hoofdje eenmaal geboren is, als ze dat willen. Dit kan door een doorzichtige doek, of doordat het operatiedoek verlaagd wordt. Op deze manier kan de ouder-kind-binding dan al tijdens de geboorte beginnen.

Walking the baby out

Bij een natuurlijke keizersnede wordt de baby langzamer uit de buik gehaald dan bij een gewone keizersnede. Dit wordt ‘walking the baby out’ genoemd. Het tempo van een natuurlijke bevalling wordt zo goed mogelijk nagebootst. Hierdoor openen de longen van de baby zich beter. Ook wordt er gewacht met het afbinden en doorknippen van de navelstreng totdat deze uitgeklopt is. Hierdoor komt de bloedcirculatie beter op gang en heeft de baby een betere start.

Moeder en baby worden niet gescheiden

Bij een gewone keizersnede wordt de baby direct meegenomen door een arts, om onderzocht te worden. Bovendien moet de baby op de kraamafdeling blijven als de moeder in de operatiekamer is. Daardoor kan de moeder haar kindje pas een half uur tot een uur na een gewone keizersnede vasthouden. Meestal is het dan al gewassen en aangekleed. Hierdoor hebben veel moeders het gevoel dat ze de bevalling niet bewust hebben meegemaakt. Maar na een natuurlijke keizersnede blijft de pasgeboren baby juist zoveel mogelijk bij de moeder, net als na een natuurlijke bevalling. Dit is goed voor de hechting tussen moeder en kind en voor het op gang brengen van de borstvoeding.

Direct nadat de baby geboren is, wordt deze door de verpleegkundige bloot op de borst van de moeder gelegd. Zo kunnen moeder en baby direct na de geboorte huid-op-huid contact hebben. Net als na een natuurlijke bevalling. Dit kan doordat bij een natuurlijke keizersnede de ECG-plaatjes op de schouders van de moeder geplaatst worden, in plaats van op haar borst. Uiteraard gebeurt dit alleen als de kinderarts die bij de operatie aanwezig is bepaalt dat de baby in goede conditie is. Een controle die slechts zo'n 2 minuten duurt. Ook tijdens het hechten van de operatiewond en op de uitslaapkamer blijft de baby bij de moeder.

De voordelen van direct huid-op-huid contact na de geboorte

Direct huid-op-huid contact na de geboorte is heel goed voor het stabiliseren van de temperatuur, ademhaling en hartslag van de baby. Ook komt de baby op deze manier in contact met de huidbacteriën van de moeder. Verder hebben baby’s die direct na de geboorte bij de moeder worden gelegd hogere bloedsuikerwaardes. Bovendien is er meer kans van slagen van de borstvoeding als het kindje direct bij de moeder wordt gelegd. Als de moeder voor borstvoeding kiest, wordt ze zo snel mogelijk na de bevalling geholpen met het aanleggen van haar kindje. Net als na een natuurlijke bevalling. Verder voelt de moeder minder pijn als ze haar kindje direct mag vasthouden.