Postpartumpsychose

Stel je voor: Je bent na je bevallig hyper, kan niet meer slapen en bent de realiteit helemaal kwijt. Dat overkomt je als je in een postpartumpsychose (PPP) schiet, ook wel puerperale psychose of kraambedpsychose genoemd. Wat is precies een postpartumpsychose? Kan dit iedereen overkomen? Hoe kom je er weer vanaf?

Postpartumpsychose & Geschiedenis

Een op de duizend vrouwen die bevallen, hebben in hun leven wel eens last van een postpartumpsychose of - kraambedpsychose. In Europa omstreeks 1900 werd deze psychose gezien als een aparte ziekte ook wel "Amentia" of "Amentieel syndroom" genoemd. De Amerikanen waren het hier niet mee eens en vonden dat het niet als aparte ziekte gezien moest worden. Toen de DSM in 1952 zijn aantocht deed, werd de postpatrumpsychose niet langer als een aparte ziekte gezien.

Verloop van de ziekte

Binnen zes maanden na een bevalling ontwikkeld zich deze postpartumpsychose, symptomen zijn meestal na de derde dag van de bevalling aan te wijzen. Je kunt denken aan de symptomen moeite met in slaap komen of niet slapen, rusteloosheid en prikkelbaarheid. Een week na de bevalling kan je last krijgen van hallucinaties en verwardheid. Binnen vijftien dagen ontwikkeld zich meestal de psychose, dit is bij vijf procent tussen de vijftien en dertig dagen na de bevalling.

Symptomen

Zoals hierboven al beschreven doen zich er een aantal symptomen voor voordat een psychose zijn aantrede doet. Men is niet zeker of dit een symptoom is of een risicofactor van een postpartumpsychose. Precieze symptomen zijn niet duidelijk aan te wijzen, omdat per persoon weer een groot verschil kan zijn.

Een aantal symptomen voor de bevalling op een rij:

• Stoornissen in het bewustzijn;
• Gevoel van vervreemding van zichzelf (milde gevallen);
• Het missen van grip op de werkelijkheid (ernstige gevallen).

Een aantal symptomen na de bevalling op een rij:

• De vrouw kan denken dat ze nog zwanger is;
• De vrouw kan denken dat haar baby een pop is;
• Agressie;
• Angst;
• Rusteloosheid;
• Stemmingswisselingen.

Het verschil tussen PPP en PPD

Er kan sprake zijn geweest van een depressie voor de zwangerschap, deze gaat dan vaak over in een postpartumdepressie (ook wel postnatale depressie genoemd). Het is daarom van groot belang de arts in te lichten over het feit dat er een depressie is. Het grote verschil tussen een postpartumdepressie en een postpartumpsychose is, dat je bij de psychose het contact met de werkelijkheid verliest. Het kan gebeuren dat de vrouw de baby wat wil aandoen of dat ze last heeft van hallucinaties. Je kunt ook last hebben van een prenatale depressie, dit is een depressie tijdens de zwangerschap welke hoogstwaarschijnlijk wordt veroorzaakt door de veranderende hormonen in het lichaam.

Risicofactoren

De risicofactoren op een rijtje:

• Een eerder doorgemaakte postpatrumpsychose leidt tot een verhoogd risico;
• Genetische factoren;
• Het overkomt vrouwen meestal bij het eerste kind;
• Een snelle daling van oestrogenen na de bevalling zou een effect kunnen hebben op dopamine, wat leidt tot een psychose;

Oorzaak

Duidelijkheid over de oorzaak van een postpartumpsychose is er niet. Het Erasmus MC richt zich anno 2015 op het immuunsysteem omdat gebleken is dat immuuncellen zijn geactiveerd tijdens de postpartumpsychose. Het lichaam past zich aan om de baby niet af te stoten, maar het lichaam moet zich ook kunnen weren tegen ziektes. Na de bevalling moet dit weer op orde komen en in die fase zijn vrouwen extra kwetsbaar.

Behandeling

De beste behandeling is een opname op een psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis (PAAZ). Het beste is om moeder en kind samen op te nemen. Het is belangrijk dat moeder en kind zoveel mogelijk bij elkaar zijn in verband met de band tussen moeder en dochter. De moeder kan geholpen worden bij het verzorgen van de baby en krijgt structuur op de groep. Gesprekken met psychiaters en groepsgesprekken vormen een onderdeel van de behandeling. In sommige gevallen kan de moeder ook thuis begeleiding krijgen.

Medicatie

Antipsychotica en lithium worden vaak gebruikt, eventueel gecombineerd met een sedativum (ontspannend).

Proces

De psychotische verschijnselen zijn heftig maar vaak goed te behandelen. Het herstel is honderd procent, maar bij een deel van de vrouwen is de postpartumpsychose een voorbode van een meer structurele stoornis.

Tekst uit een ervaringsverhaal uit IPKZ

In een postpartumpsychose terechtkomen, voelt als een ander soort bewustzijn. Er lijken andere regels te gelden. Elke kraamvrouw die deze diagnose krijgt, beleeft een psychose op een andere manier. Sommige vrouwen horen stemmen, anderen maken zware hallucinaties en wanen mee. De volledige ontkenning ervan hoort bij het ziektebeeld. Zelf had ik niet in de gaten dat anderen aan mijn gedrag duidelijk konden zien dat het niet goed met me ging …