Gebruik van de anticonceptiepil: bijwerkingen en voordelen

De anticonceptiepil kende zijn opmars in Nederland in 1962. Sindsdien is het uitgegroeid tot een van de meest gebruikte anticonceptiemiddelen. Er rijzen vele vragen: wat doet de pil? Hoe veilig is het? Zijn er bijwerkingen? Welke contra-indicaties zijn? Zijn er maatschappelijke gevolgen? Dit zijn een van de vele vragen waar men een antwoord op probeert te geven. De anticonceptiepil is een van de meest gebruikte vormen van anticonceptie. Er zijn twee soorten pillen:

• Combinatiepil: bevat zowel oestrogeen als progestageen
• Pillen die alleen het hormoon progestageen bevatten

De combinatiepil kent verschillende soorten: één fase-, drie fasen- en vier fasen-pillen. Het verschil zit in de hormonale samenstelling van de pillen. De één fase-pillen worden het meest voorgeschreven aangezien de samenstelling niet verandert. Bij meerdere fasen verschilt de hormonale samenstelling zelfs tot vier keer in een strip. Men probeert op die manier zo goed mogelijk de menstruatiecyclus na te bootsen.

De combinatiepil wordt het meest voorgeschreven. Vrouwen die borstvoeding geven mogen geen combinatiepil gebruiken en nemen de pil die alleen het hormoon progestageen bevat. Een voorbeeld van deze soort pil is de Cerazette. Deze pil heeft geen invloed op de moedermelk en beschermt tegelijkertijd de moeder tegen een zwangerschap. Men is snel na de bevalling weer vruchtbaar. De Cerazette is een lichte pil die gewoon bij de apotheek verkrijgbaar is op recept.

De meeste pillen hebben 21 pillen per strip waarna een stopweek van zeven dagen volgt. Er zijn eveneens anticonceptiepillen zonder stopweek en die hebben 28 pillen (afhankelijk van het merk zijn er meerdere placebo’s). Een uitzondering hierop is de Cerazette: deze heeft 28 werkzame pillen en het is dus onmogelijk om de menstruatie te verschuiven of uit te stellen.

Werking van de anticonceptiepil

De anticonceptiepil heeft verschillende werkingen:

• Voorkomt een eisprong
• Zorgt ervoor dat een eventueel embryo zich moeilijk kan innestelen door de baarmoeder minder geschikt te maken
• Maakt het slijmvlies van de baarmoederhals dikker zodat een zaadcel moeilijker bij een eicel kan komen

De anticonceptiepil is zeer betrouwbaar maar soms ontstaat er toch een zwangerschap. Dit gebeurt meestal bij foutief gebruik van de pil. De pil is minder werkzaam als:

• Men binnen enkele uren na inname van de pil moet braken
• Er plots hevige diarree optreedt
• Gebruik van bepaalde geneesmiddelen zoals antibiotica
• Bij het vergeten van een of meerdere pillen of op een ander tijdstip innemen

Indien het misloopt is de pil dan niet langer veilig. In de bijsluiter staat dan vermeld wat er dient te gebeuren en of u extra voorzorgen moet nemen om een zwangerschap te voorkomen.

Wat zijn de bijwerkingen?

Desondanks dat het een van de meest gebruikte voorbehoedsmiddelen is, kent het vele bijwerkingen. Om die reden stappen sommige vrouwen over naar een ander voorbehoedsmiddel:

• Vermoeidheid
• Hoofdpijn tot zelfs migraine
• Verminderd libido
• Gevoelige en/of pijnlijke borsten
• Verhoogd risico op diep-veneuze trombose (DVT), zeker in combinatie met roken
• Depressieve stemming
• Gewichtstoename
• Verandering in de vaginale vloed
• Bij langdurig gebruik is er een verhoogde kans op hart- en vaatziekten
• Verhoogd risico op borstkanker (tot 24%, indien men tien jaar gestopt is met de pil, is de kans even hoog indien men geen pil nam)

Welke voordelen zijn er?

Dat de anticonceptiepil beschermt tegen zwangerschap is alom gekend. Bij gebruik van de pil heeft men minder last van lichamelijke ongemakken (PMS), minder heftige menstruaties en de pil kan ook voorgeschreven worden tegen acné (Diane 35). De anticonceptiepil beschermt niet tegen SOA. Hiervoor dient men een condoom te gebruiken.

Contra-indicaties bij de anticonceptiepil

Vooraleer men wenst over te gaan op de anticonceptiepil, dient men na te gaan of er geen contra-indicaties zijn. De meest gekende contra-indicaties zijn: myocardinfarct, CVA, diep-veneuze trombose of longembolie, (ernstige) leverfunctiestoornissen, hormoon-afhankelijke tumoren, borst- en baarmoeder(hals)kanker, migraine met aura, cholestatische icterus (geelzucht veroorzaakt door een galaandoening), hypertensie, hypercholesterolemie, diabetes of indien er een vermoeden van een zwangerschap is.

De arts zal dan nagaan of eventuele contra-indicatoren kunnen behandeld worden en zelfs verdwijnen, vooraleer hij groen licht geeft om te starten met de anticonceptiepil.

Maatschappelijke gevolgen bij de anticonceptiepil

De pil is sinds de jaren vijftig in gebruik. In Japan is de pil heel lang verboden geweest en zelfs nu nog gebruiken weinig vrouwen er de pil. Sommigen geloven dat de anticonceptiepil een vorm van abortus is, want men voorkomt een innesteling van een embryo. Vanwege die overtuiging weigeren sommige vrouwen nog de pil.

Doordat men de pil als vorm van anticonceptie kon gebruiken, zag men een geboortedaling. De vrouw kon nu zelf beslissen of ze zwanger wenste te worden of niet. Men vreesde eveneens voor taboes zoals seks voor en buiten het huwelijk en opkomende discussies van anticonceptie en abortus.

De anticonceptiepil kende een grote opmars, ook vanwege het verminderen van de menstruatiestoornissen en dit werd beschouwd als het begin van de seksuele revolutie in de jaren zestig.