Met de helm op geboren worden: vlies nog om hoofdje baby

Een enkele keer hoor je weleens dat een kindje 'met de helm op geboren' is. Dit wil zeggen dat de vliezen ten tijde van de geboorte nog (deels) intact waren. Dit fenomeen is erg zeldzaam maar levert wel hele mooie foto's op. Met de helm op geboren worden is niet gevaarlijk, al wijzen sommige specialisten ook op de nadelen ervan, die vergeleken kunnen worden met een geboorte middels een keizersnede, waarbij het kindje niet wordt blootgesteld aan de bacteriën uit het geboortekanaal van de moeder.

Inhoud

• Wat is 'met de helm op geboren worden'?
• Vliezen en vruchtwater beschermen kindje
• Nadeel van het niet spontaan breken van de vliezen
• Geboorte met de helm op en bijgeloof

Wat is 'met de helm op geboren worden'?

Wellicht heb je iemand weleens horen vertellen dat haar kindje 'met de helm op geboren' is. Hiermee wordt bedoeld dat ten tijde van de geboorte de vliezen nog niet gebroken zijn en deze het kindje nog volledig omhullen of dat deze op zodanige wijze breken dat het hoofdje omhuld blijft. De vliezen breken normaal gesproken tijdens de bevalling en in sommige gevallen al daarvoor. Dat de vliezen tot tijdens de bevalling intact blijven is vrij zeldzaam (circa 1 op de 80.000 geboortes). Gebeurt het toch dan wordt gesproken van 'met de helm op geboren worden'. Dit kan gebeuren bij een natuurlijke bevalling maar ook bij een keizersnede.

Het kan gebeuren dat enkel een deel van het vlies het hoofdje omhult, maar het is ook mogelijk dat de vliezen het gehele lichaampje omhullen als een soort cocon. Dit laatste is uiterst zeldzaam. Meestal gaat het om het binnenste deel van het doorschijnende vruchtvlies dat los raakt en aan het hoofdje blijft plakken tijdens de geboorte. Ook kan het gebeuren dat het gaat om een dikker membraan van onbekend weefsel dat achter beide oren blijft steken. Dit is wat moeilijker te verwijderen. Een arts zal in dat geval direct na de geboorte twee kleine incisies ter hoogte van de neusgaten moeten maken om de ademhaling niet te beletten, alvorens de rest van het vlies voorzichtig wordt afgerold.

Vliezen en vruchtwater beschermen kindje

Het vruchtwater dat door de vliezen bijeen gehouden wordt zorgt er normaliter voor dat de kracht van de weeën wat meer gelijkmatig wordt verspreid over de hele baarmoeder. Daarmee beschermt het zowel het kindje als de placenta tegen al te heftige druk en daarmee ook tegen afknelling van de placenta. Zodra de vliezen gebroken zijn en het vruchtwater wegstroomt wordt het kindje meteen een stuk kwetsbaarder. Over het algemeen is het geen probleem om het enkele uren zonder deze bescherming te moeten doen maar het breken van de vliezen is wel een teken dat de bevalling op gang moet gaan komen.

Wanneer de vliezen gedurende de bevalling intact blijven en dus niet spontaan breken dan betekent dit extra bescherming voor het kindje. Het is echter wel belangrijk dat de vliezen snel handmatig worden opengemaakt door de verloskundige om ervoor te zorgen dat het kindje kan ademen. Daarnaast leveren dit soort geboortes vaak ook prachtige en unieke foto's op.

Nadeel van het niet spontaan breken van de vliezen

Naast deze voordelen zijn er ook specialisten die nadelen zien in een geboorte 'met de helm op'. Net zoals kinderen die met een keizersnede geboren worden, komen kinderen die geboren worden in de vliezen niet in contact met de bacteriën uit het geboortekanaal van de moeder. Ze worden met andere woorden niet gekoloniseerd. Een nadeel hiervan is dat minder nuttige darmflora worden opgebouwd en er een grotere kans bestaat op het ontwikkelen van allergieën.

Geboorte met de helm op en bijgeloof

In vroegere tijden werd een geboorte met de helm op vaak in verband gebracht met bijzondere krachten. Zo wordt een kind dat op deze manier ter wereld komt geacht een gelukskind of ziener te zijn. Veel Nederlandse dialecten kennen een apart woord voor het vlies zoals hame (Staphorst), het schone (West-Vlaanderen) en de ole (Zeeuwse Eilanden). In het Fries wordt het ook wel de haam genoemd. Ook veel andere talen dan het Nederlands hebben een aparte benaming voor dit type geboorte.

In de literatuur en film wordt frequent aan het fenomeen gerefereerd. Zo speelt het een rol in de Stephen King film The Shining en in de roman De Legende van Uilenspiegel van Charles De Coster. Van diverse historische figuren is tevens bekend of wordt beweerd dat ze met de helm op geboren zijn zoals Karel de Grote, Napoleon Bonaparte, Karel XII van Zweden en Sigmund Freud.