Wel of niet prenataal onderzoek tijdens de zwangerschap

Er zijn voor- en tegenstanders van het prenataal onderzoek. Is het niet vanuit geloofsovertuigingen dan mogelijk uit principe. Maar de “strijd” wel of niet prenataal onderzoek tijdens de zwangerschap toe te passen blijft vooralsnog hevig.

Uitgangspunten

Meestal lukt het niet elkaar te overtuigen waarom je het wel en waarom je het niet zou moeten doen. Vanuit geloofsovertuigingen levert al helemaal geen discussie op, want als je een nadrukkelijke geloofsovertuiging hebt dan volg je dat uitgangspunt.

Daarnaast heb je nog de nieuwsgierige ouder die graag naar zijn/haar “kindje” kijkt wat nog in de buik zit. Dit is heel onschuldig en voor de ouders in spe een moment om naar uit te kijken. Toch kan dat moment ook opleveren dat er iets aan de hand is met je kindje en dan is de zwangerschap al helemaal niet zo leuk meer. Of is het zo erg dat je zelfs voor de keuze wordt gesteld de zwangerschap af te breken of je leeft met het idee dat je kindje zometeen allerlei operaties moet ondergaan.

Hoe dan ook, naast al die heerlijke momenten, kunnen er plots ook momenten zijn die helemaal niet zo leuk zijn. Het blijft dus voor iedere ouder in spe een dilemma om het wel of niet te doen.

Rol medici

De meeste medici zijn eerder terughoudend dan stimulerend om allerlei echo’s te doen, met uitzondering van de risicogroepen. Vanaf 2007 krijgt de vrouw de 20 weken echo ook pas vergoed. Als je als vrouw jonger bent dan 36 moet je de combinatietest waar ook het syndroom van Down te herleiden valt, vaak zelf betalen. In een aantal landen om ons heen is dat overigens weer anders geregeld en het totaalplaatje maakt het voor de ouders in spe niet gemakkelijker op. Daarnaast moet je je ook kunnen bedenken dat als het negatief uitpakt, je hiermee overweg kunt. Veel artsen en verloskundige in Nederland zijn in dit soort trajecten relatief terughoudend (uiteraard los van het feit dat het in de familie voor kan komen). De zwangerschap mag in Nederland tot de 24e week afgebroken worden.

Mogelijkheden

Er zijn inmiddels allerlei testen mogelijk om je ongeboren kind “in beeld te krijgen”. Niet allemaal zonder risico, maar daar wordt door de medici nadrukkelijk op gewezen.

12 weken echo

Iedere zwangere vrouw kan deze echo krijgen. Deze echo wordt vaak gebruikt om te kijken hoe ver je in je zwangerschap bent. Klopt het hartje en zitten er wellicht meer baby’s in de buik. Echte afwijkingen zijn nog niet goed te achterhalen, maar grofweg kan er wel gekeken worden. Het geslacht bepalen lukt slechts een enkele keer tijdens deze echo.

20 weken echo

Sinds 2007 standaard voor alle vrouwen en het merendeel van de vrouwen (93%) maakt er ook gebruik van. Er kunnen aandoeningen als het open ruggetje, hart of nierproblemen gesignaleerd worden. Maar ook of de buikwand goed is, of je kindje een hazenlipje heeft en uiteraard het geslacht kan nu bepaald worden.

Vruchtwaterpunctie

Met de vruchtwaterpunctie vindt plaats door met een holle naald zo’n 15 ml. vruchtwater uit de baarmoeder te halen. Het heeft pas zin om dit na de 14e week van de zwangerschap te doen. De vruchtwaterpunctie kan het syndroom van Down detecteren of een open ruggetje. Het is een grondige test, maar heeft ook weer een iets verhoogde kans op een spontane miskraam. Een op de 300 vrouwen overkomt dit en de test wordt vanaf de leeftijd van 36 jaar zinvol geacht (en vergoed).

Vlokkentest

De vlokkentest vindt plaats door tussen de 11e en 13e week met een naald “vlokken” uit de moederkoek te halen en de testen op het syndroom van Down. Het wordt echter alleen toegepast bij vrouwen waar sprake is van een verhoogd risico. Ook hiervoor geldt dat vrouwen vanaf 36 jaar de test vergoed krijgen. De kans op een spontane miskraam is iets groter als bij de vruchtwaterpunctie, nl. een op de 200 vrouwen overkomt dit.

Combinatietest

Eerder in dit artikel gesproken over de combinatietest, maar deze bestaat uit een echo, zoals eerder omgeschreven, en een bloedtest. Dit vindt plaats rond de 12 week van de zwangerschap. Ook voor deze test geldt dat er met name naar het syndroom van down gekeken wordt en geeft geen zekerheid. Het kan hooguit als een risicobepaler gezien worden.
Vanaf 36 jaar krijg je de test alleen standaard vergoed.

Pretecho

De pretecho die je tegenwoordig ook in speciale centra kan laten maken is slechts wat het woord zegt. Leuke 3D plaatjes die licht gekleurd zijn kunnen getoond worden tijdens de zwangerschap. Het is vaak commercieel en duur en zegt verder niets over de toestand van de baby in de buik. Spreekt voor zich dat hier niets van vergoed wordt.

Tot slot

Je kunt ouders in spe alleen adviseren en op de risico’s wijzen, maar het is uiteindelijk de keuze van de ouders om – om wat voor reden dan ook – wel of niet deel te nemen aan een test. Respecteer de keuze van de ouders, want iedere vorm van dwingen levert hooguit een vorm van stress op en dat is zeker niet goed voor het kind.