Zwangerschap: kwaaltjes en oplossingen

Vanaf het moment dat je overtijd bent, begint je lichaam zich aan te passen om de baby die in je groeit te kunnen voeden en verzorgen. Door deze veranderingen in je lichaam kunnen al vroeg zwangerschapskwaaltjes ontstaan, zoals misselijkheid en vermoeidheid. Andere kwaaltjes, zoals bijvoorbeeld stressincontinentie en bandenpijn, ontstaan weer later in de zwangerschap. Wat zijn de veel voorkomende zwangerschapsklachten en wat kun je er aan doen?

Veel voorkomende klachten tijdens de zwangerschap

Tijdens je zwangerschap kun je van verschillende dingen last krijgen. De meest voorkomende klachten zijn:

• Misselijkheid
• Vermoeidheid
• Duizeligheid en flauwvallen
• Verstopte neus en bloedneuzen
• Stressincontinentie
• Aambeien
• Bandenpijn
• Brandend maagzuur
• Slapeloosheid
• Verstopping
• Vocht vasthouden
• Spataderen
• Kramp in je benen
• Jeuk

Elk van deze klachten heeft zijn eigen kenmerken.

Misselijkheid

Op elk moment van de dag kun je last hebben van misselijkheid en braken. Dit is vaak één van de eerste symptomen van een zwangerschap. Ongeveer driekwart van de zwangere vrouwen is misselijk. Vaak gaat de misselijkheid aan het einde van het eerste trimester over of wordt veel minder.

Er zijn vrouwen die hun gehele zwangerschap misselijk zijn en braken. Kun je geen eten en drinken meer binnenhouden, afvallen en duizelig of flauw zijn, dan kun je het beste contact opnemen met je huisarts of verloskundige om een ernstige vorm van zwangerschapsmisselijkheid uit te sluiten.

Een aantal tips bij misselijkheid

• eet regelmatig een lichte maaltijd. Dan is je maag nooit leeg.
• Leg een paar crackers naast je bed en eet deze ’s ochtends voor het opstaan.
• als de misselijkheid erger wordt door een toename van speeksel in je mond, neem dan een citroensnoepje
• bij sommige vrouwen helpt gember tegen de misselijkheid, in de vorm van thee, tabletten of koekjes.
• zorg voor een goed geventileerd huis, zodat er geen nare luchtjes blijven hangen (kookluchtjes bijvoorbeeld).
• drink je water en sappen met kleine slokjes tegelijk.
• probeer weinig vet of gebakken voedsel te eten of voedsel waar je winderig van wordt.

Vermoeidheid

In de eerste drie maanden van je zwangerschap kun je je extreem moe voelen. Dit wordt veroorzaakt door de vele veranderingen in je lichaam en hormoonhuishouding. Meestal neemt de vermoeidheid af rond het einde van je eerste trimester.

Zo rond de 30 weken kun je je weer vermoeider gaan voelen. Dit komt dan vaak door het extra gewicht wat je met je meedraagt. Is het niet je eerste zwangerschap? Dan kun je je ook nog vermoeider voelen, omdat je voor je andere kind(eren) zorgt.

Een aantal tips bij vermoeidheid

• Wees realistisch over wat je kunt en niet kunt. Voel je hier niet schuldig over, maar luister juist naar je lichaam.
• Neem op tijd en voldoende rust
• Probeer hulp te vragen in de huishouding
• Eet gezond en vermijd zoveel mogelijk zoetigheid en cafeine: dit geeft vaak maar een stoot energie voor een korte tijd. Daarna voel je je vaak nog vermoeider door een daling van je bloedsuikerspiegel.
• Doe elke dag aan een lichte vorm van lichaamsbeweging: ga een stukje wandelen of zwemmen.
• Voel je je wel erg vermoeid? Praat hierover met je arts of verloskundige. Misschien is je ijzergehalte in je bloed erg laag. Dit is met ijzerpillen en gezond eten goed te ondersteunen.

Duizeligheid en flauwvallen

Een licht gevoel in je hoofd is een klacht waar veel zwangere vrouwen last van hebben. Vroeg in de zwangerschap wordt dit veroorzaakt door een verandering in je bloedsomloop. Daarnaast kun je duizelig zijn vanwege een lage bloeddruk, lage bloedsuikerspiegel of oververhitting. Bij te snel opstaan zul je dit dan goed merken.

Als je flauwvalt, heeft dit te maken met een verminderde bloedtoevoer naar je hersenen. Dit is niet schadelijk voor de baby. Als je vaak (bijna) flauwvalt, overleg dit dan met je arts of verloskundige. Dit kan duiden op bloedarmoede.

Enkele tips bij duizeligheid en flauwvallen

• Sta altijd langzaam op.
• Drink voldoende. Duizeligheid kan ook een teken zijn van uitdroging. Eet vaker een lichte maaltijd om je bloedsuikerspiegel op peil te houden.
• Neem als je van huis gaat daarom ook altijd wat rozijntjes, fruit of ander licht voedsel mee om je snel beter te voelen als dat nodig is.
• Zorg dat je het niet te warm krijgt.
• Als je voelt aan komen dat je gaat flauwvallen, ga dan zitten met je hoofd tussen je benen, of liggen met je benen goed omhoog.

Verstopte neus en bloedneuzen

Door een toename in de bloedsomloop kunnen de neusgaten aan de binnenkant opzwellen, waardoor je meer last hebt van slijm en een verstopte neus. Ook de adertjes in je neus krijgen te maken met een hogere druk, waardoor je eerder last kunt krijgen van bloedneuzen.

Tips bij een verstopte neus en bloedneuzen

• Drink meer, zodat het vochtgehalte in je lijf goed blijft.
• Let op het vochtgehalte in je huis: een droge lucht kan zorgen voor irritaties in je neus.
• Je mag bij een verstopte neus een neusspray op basis van zoutoplossing gebruiken of stomen.
• Snuit voorzichtig je neus om een bloedneus te voorkomen.

Stressincontinentie

Tijdens de laatste maanden van je zwangerschap kun je urine verliezen bij het hoesten, niezen, lachen of als je een plotselinge beweging maakt. Dit heeft te maken met de verhoogde druk op je blaas. Je buik wordt groter en dit geeft extra gewicht op je blaas.

Tips bij stressincontinentie

• Doe bekkenbodemoefeningen om de spieren van je bekkenbodem te versterken en zo de druk op je sluitspier te verlichten.
• Het kan ook zijn dat je een urineweginfectie hebt als je veel urine verliest.
• Verder is er speciaal incontinentiemateriaal voor licht urineverlies te koop.

Aambeien

Aambeien zijn spataderen in de endeldarm. Ze ontstaan als er op de zwellichamen die de anus luchtdicht kunnen afsluiten teveel druk komt te staan. De druk in de bloedvaten van deze zwellichamen loopt dan op, met als gevolg dat ze kunnen gaan uitzetten.
Wanneer dit weefsel zo gezwollen en geïrriteerd is dat het klachten veroorzaakt, heet het een aambei. Aambeien kunnen bloeden. Dit bloedverlies kan geen kwaad, maar de huisarts kan je een zalf voorschrijven om de klachten tegen te gaan.

Tips bij aambeien

• Voorkom verstopping, omdat persen de druk op de bloedvaten vergroot. Dus: drink voldoende, beweeg elke dag een beetje en eet vezelrijk voedsel.
• Bij spierkrampen bij aambeien kun je in een warm bad gaan zitten.
• Doe bekkenbodemoefeningen om de bloedtoevoer naar dit gebied te bevorderen.
• Overleg met je huisarts voor het gebruik van medicijnen

Bandenpijn

Vanaf een week of 18 (soms eerder) kun je last krijgen van bandenpijn. Dit voelt aan als scherpe pijn aan de zijkant van je onderbuik of in je liezen. Vaak voel je dit als stekend wanneer je opstaat of plotseling beweegt. Als je gaat liggen zakt de pijn meestal. Pijn bij weeën voelt anders, want die pijn komt en gaat en wordt vaak heftiger.
Doordat de baarmoeder steeds groter wordt, worden de banden die aan je baarmoeder vastzitten ook uitgerekt. Dit veroorzaakt de bandenpijn.

Tips bij bandenpijn

• Sta of loop niet te lang
• Een warme kruik op je onderbuik wil ook nog weleens helpen.
• Meld pijn onderin je buik altijd even bij je controles (of bel de verloskundige als je even wil overleggen).
• Een zwangerschapsonderbroek geeft vaak wat meer steun aan je buik, waardoor de banden wat meer ondersteund worden.

Brandend maagzuur

In de laatste maanden van de zwangerschap krijgen veel vrouwen last van brandend maagzuur. Dit heeft niet alleen te maken met de baarmoeder die steeds hoger komt te liggen, maar ook met de grote hoeveelheid progesteron die de spijsvertering vertraagt en de kringspier tussen de slokdarm en de maag verslapt. Deze spier voorkomt gewoonlijk dat het maagzuur omhoog komt.

Tips bij brandend maagzuur

• Eet regelmatig een lichte maaltijd.
• Je kunt een middel tegen maagzuur gebruiken, maar let op dat je dit middel wel tijdens de zwangerschap mag gebruiken.
• Eet niet te gekruid of te vet.
• Ga niet gelijk liggen na het eten.
• Eet wat gele vla als je last hebt van maagzuur. Dit werkt niet bij iedereen, maar wie weet wel bij jou.
• Slaap op een extra kussen of verhoog je hoofdeinde van je bed.

Slapeloosheid

Met name tijdens de laatste maanden van de zwangerschap slapen veel vrouwen slecht. Dit kan komen doordat ze zich zorgen maken over de bevalling, het ouderschap of het kindje en door de lichamelijke klachten die in die periode kunnen optreden. Slapen met een dikke buik kan soms lastig zijn.

Wat kun je doen als je last hebt van slapeloosheid?

• Slaap met een voedingskussen of een paar kussens onder je buik en tussen je benen. Dit is een comfortabele houding voor je bekken, buik en rug.
• Voordat je naar bed gaat kun je een warm bad nemen of een beker warme melk drinken.
• Eet geen zware maaltijd voordat je gaat slapen.
• Zorg voor frisse lucht in de slaapkamer. Slapen in een bedompte ruimte is niet prettig.
• Ook regelmatig wat lichaamsbeweging zorgt ervoor dat je ’s nachts beter kunt slapen.

Verstopping

Harde ontlasting en verstopping kan ontstaan doordat je lichaam meer progesteron aanmaakt. Dit hormoon vertraagt de spijsvertering. Daarnaast komen je darmen steeds meer in de verdrukking door de groei van de baarmoeder. Het is belangrijk om de ontlasting soepel te houden, dit vermindert ook de kans op aambeien.

Enkele tips bij verstopping of harde ontlasting

• Eet vaak vezelrijke voeding, zoals fruit, groente en volkorenproducten.
• Drink hierbij minstens 1,5 liter vocht. Aangelengd vruchtendsap, water en melk zijn het meest geschikt.
• Pruimen staan bekend om hun laxerende werking. Eet iedere dag pruimen of neem Roosvicee Laxo.
• Twee kiwi’s per dag kan ook i.p.v. de pruimen.
• Lichaamsbeweging stimuleert de stoelgang, dus probeer iedere dag wat beweging te krijgen.
• Als je erg veel last hebt van de verstopping of harde ontlasting kun je beter contact opnemen met je huisarts. Er zijn laxeermiddelen die geschikt zijn om tijdens de zwangerschap te gebruiken.

Vocht vasthouden

Als je zwanger bent, neemt je hoeveelheid lichaamsvocht toe. Veel zwangere vrouwen houden vocht vast. Dit zie je met name bij de voeten, enkels, handen en vingers. Vaak is het aan het einde van de dag het ergst of als je lang gestaan of gezeten hebt. Met warm weer is het ook vaak wat erger dan met koud weer.
Zolang je bloeddruk goed is, is er geen reden tot zorgen. Zwellingen kunnen echter ook duiden op pre-eclampsie, dus laat het altijd even weten aan je arts of verloskundige tijdens je controles. Neem snel contact op met je verloskundige of arts wanneer je plotseling veel vocht gaat vasthouden, je hoofdpijn krijgt of misselijk wordt. Het kan zijn dat je bloeddruk dan is gestegen.

Tips bij het vasthouden van vocht

• Probeer niet te lang te staan. Leg je benen regelmatig omhoog.
• Als je dikke handen hebt, kun je deze het beste hoger dan je hart houden in plaats van langs je lichaam.
• Vermijd strakke kleding
• Veel drinken helpt bij de afvoer van het vocht.
• Steunkousen helpen ook wanneer je veel vocht vasthoudt. Vraag aan je huisarts een recept.
• Leg een kussen onder je matras, zodat je voeten hoger liggen wanneer je slaapt.

Spataderen

Spataderen zijn verwijdde aderen die onder het huidoppervlak van je benen te zien zijn, maar soms ook op je schaamlippen of rond de anus (als aambeien). Er zijn een aantal oorzaken van spataderen tijdens de zwangerschap:

• Een veranderde hormoonhuishouding maakt de vaatwanden slapper
• Doordat je baarmoeder groeit en druk uitoefent op je bekken, kan het bloed vanuit je benen minder goed terugstromen.
• De hoeveelheid bloed is tijdens de zwangerschap groter.
• De kans op trombose is tijdens de zwangerschap iets groter.

De kans op spataderen is erfelijk. Ook als je te zwaar bent of vaak lang staat of zit heb je een grotere kans op het ontwikkelen van spataderen.

Tips bij spataderen

• Sta niet te lang stil
• Pauzeer gedurende dag regelmatig en leg je benen dan omhoog.
• Moet je veel zitten, beweeg dan regelmatig met je benen.
• Draag steunkousen
• Train je kuitspieren. Doordat de spierkracht in je kuit toeneemt of goed op sterkte is, kan het bloed bij beweging van je benen beter terug omhoog geduwd worden.
• Draag geen knellende kleding.
• Wil je iets aan je spataderen laten doen? Wacht dan totdat je helemaal ontzwangerd bent en de zwangerschapshormonen uit je lijf zijn.

Kramp in je benen

Kramp is vaak het ergst wanneer je in bed ligt. Ook naarmate je langer zwanger bent, kun je hier vaker last van krijgen. Het kan te maken hebben met vermoeidheid, vocht in de benen, vochttekort of aan een tekort aan magnesium of calcium.

Tips bij kramp in je benen

• Bij kramp in je kuit je tenen richting je neus trekken, zodat er rek op je kuit komt te staan. Je kunt ook op je tenen gaan staan en je hak langzaam naar beneden duwen. Op deze manier komt er ook rek op je kuitspier.
• Je kunt de pijn nadien wegmasseren.
• Veel water drinken om de vochthuishouding op peil te houden
• Gezond eten, waarbij je let op genoeg calciumrijk en magnesiumrijk voedsel.

Jeuk

Ook jeuk is een veel voorkomende klacht in de zwangerschap. Jeuk aan de buik heeft vaak te maken met het uitzetten van de huid. Het is een vervelende, maar geen gevaarlijke klacht. Heb je echter (ook) jeuk aan je handpalmen en/of voetzolen? Dan kan dit duiden op zwangerschapscholestase.

Tips bij jeuk

• Gebruik mentholgel of creme tegen de jeuk
• Smeer je buik in met olie, om de huid soepel te houden
• Neem niet te vaak een bad (maar hou het wel hygiënisch)