Verschil tussen misofonie, tinnitus en fonofobie

Veel mensen hebben op een of andere manier last van geluiden. Niet alleen doordat buren luidruchtig zijn in huizen met te weinig geluidsisolatie, of flats waar ze zelfs van vier kanten kunnen worden belaagd, of doordat in de zomer een tuinfeest uit de hand loopt. Er bestaan ook hele andere vormen van overlast door geluiden. Drie geheel verschillende mogelijkheden, waardoor het leven een stuk onaangenamer is, zijn misofonie, tinnitus en fonofobie. Het minst bekend van die drie is misofonie. Die aandoening kan zeer veel ergernis opleveren en er bestaan nog geen echt effectieve therapieën voor.

Misofonie met woede, paniek en zelfs geweld

Misofonie is een aandoening waarbij patiënten een overgevoeligheid voor alledaagse geluiden ontwikkelen. De ziekte wordt ook SSSS (Selective Sound Sensitivity Syndrome) of 4S genoemd. De geluiden waar patiënten het overgevoeligst voor zijn betreffen vooral eetgeluiden en ademhaling. Naast die geluiden kunnen lijders aan misofonie ook fel reageren op diverse andere geluiden zoals kauwgom kauwen, trommelende vingers, draaiende machines en fluitgeluiden. De ergernis aan die geluiden kan leiden tot extreme gevoelens van woede of paniek en kan zelfs tot geweld leiden.

Soms terug naar jeugdjaren met smakken of slurpen

Over misofonie is nog steeds weinig bekend en helaas worden klachten niet altijd serieus genomen door artsen. Het ontstaan van misofonie gaat vaak terug naar de jeugdjaren en is dan soms zelfs terug te brengen naar één activiteit zoals het smakken of slurpen van een gezinslid aan tafel tijdens het eten. Voor misofonie bestaat nog geen effectieve behandelingsmethode. Het best is daarom dat een lijder aan misofonie bepaalde plaatsen of situaties vermijdt. In sommige situaties zal ook het luisteren naar muziek door een koptelefoon de ergernis aan andere geluiden kunnen voorkomen of verminderen.

Tinnitus met sissen, fluiten, brommen en piepen

Tinnitus is een aandoening die bestaat uit het voortdurend horen van geluiden als sissen, fluiten, brommen of piepen in één of beide oren terwijl er geen bronnen zijn waardoor die geluiden worden veroorzaakt. De geluiden worden vooral waargenomen als er minder geluiden doordringen die wél door bronnen worden veroorzaakt. Tinnitus kan zo ernstig zijn dat het normale horen wordt belemmerd. De naam tinnitus komt van het Latijnse Tinnitus Aurium wat vertaald gerinkel in de oren betekent.

Popconcerten met teveel decibellen

Tinnitus heeft vooral met de hersenen te maken. Terwijl er geen geluid hoorbaar is geven de overactieve delen van de hersenen in het gehoorgebied toch voortdurend signalen af. Om die reden wordt ook wel gesproken over fantoomgeluiden. De belangrijkste veroorzaker van tinnitus is hard geluid. Zo kan het bijvoorbeeld al (tijdelijk) ontstaan door een bezoek aan een popconcert met speakers die geluid met te hoge decibellen veroorzaken. Een aanzienlijk percentage jongeren doet door herhaaldelijke bezoeken van popconcerten blijvende gehoorschade op. Eenzelfde effect wordt verkregen door het geluid van een koptelefoon te hard in te schakelen.

Therapieën om geluiden te maskeren

Ook voor tinnitus bestaat nog geen effectieve behandelmethode. Er bestaan wel therapieën waarbij wordt getracht de hersenen zodanig te trainen dat de geluiden niet meer zo bewust worden waargenomen. Voor sommige lijders aan tinnitus, die door de aandoening niet in slaap kunnen komen, is het luisteren naar zachte muziek een oplossing waardoor de tinnitus wordt gemaskeerd.

Fonofobie met verminderde tolerantie en zelfs pijn

Fonofobie is overgevoeligheid of angst voor ( hard) geluid of (harde) stemmen. Fonofobie komt van het Griekse fonos is geluid en fobia is vrees. De aandoening wordt ook wel gerelateerd of verward met hyperacusis. Bij beiden is er sprake van een verminderde tolerantie voor geluiden en worden die als te sterk en onaangenaam ervaren. De gevoeligheid kan zelfs zo ver gaan dat de prikkeling van de hersenen met geluidsimpulsen als pijn wordt ervaren. Wat dat betreft wijkt fonofobie af van misofonie en tinnitus waarbij zich geen pijnervaringen voordoen maar het leiden meer van psychische aard is. Een ander verschil tussen fonofobie en tinnitus is dat het bij fonofobie gaat om geluiden van buitenaf en bij tinnitus van binnenuit.

Lees verder

• Misofonie, een bijzondere aandoening
• Geluidsoverlast en problemen met gezondheid