Trigger thumb of knappende duim: ziekte van De Quervain

Een "trigger thumb" wordt ook wel knappende duim genoemd of ziekte van De Quervain. Hierbij is er een ontsteking in de pezen van de duim waardoor het pijnlijk is om de duim en de pols te bewegen. Ook kan er verlies van kracht optreden. Met een eenvoudige test kan deze aandoening vastgesteld worden. Hoe gaat deze test en welke behandelingen zijn er voor een "trigger thumb"?

Wat is een "trigger thumb"?

Een "trigger thumb" ofwel "knappende duim" staat bekend als de ziekte van De Quervain, De Quervain's tenosynovitis of Quervain-peesschedeontsteking. Bij deze aandoening gaat het om een peesschedeontsteking van twee pezen van de duim rond de plek waar de duim en de pols samenkomen. Deze pezen zijn verbonden met de strekspieren van de hand. De aandoening heet zo omdat het de Zwitserse chirurg Fritz de Quervain was die in 1895 als eerste de aandoening heeft beschreven. De twee pezen van de duim passeren elkaar vlak voor de duim in een soort tunneltje. Dit tunneltje is bekleed met het tenosynovium, een slijmvlies dat zorgt dat de pezen soepel heen en weer kunnen bewegen. Bij deze aandoening, tenosynovitis, is het dit slijmvlies dat ontstoken is, waardoor de duimpezen veel stroever kunnen bewegen. Een soortgelijke aandoening kan aan een vinger voorkomen.

Hoe ontstaat deze peesontsteking?

Het zijn activiteiten waarbij een beweging steeds herhaald wordt die deze ontsteking vaak kan veroorzaken: bijvoorbeeld grijpen, kneden en wringen. Hierbij raakt het slijmvlies geïrriteerd en gaat ontsteken, waardoor het weefsel eromheen gaat opzwellen. Hierdoor knellen de pezen van de duim af, die vervolgens geïrriteerd raken en ook gaan opzwellen. Het zijn vaker vrouwen die deze aandoening krijgen en dan vooral in de leeftijd van 20 tot 40 jaar. Mensen die aan reuma lijden hebben een grotere kans dat zij deze aandoening krijgen.

Wat voor klachten ontstaan er?

Ter hoogte van de pols aan de kant van de duim ontstaat een doffe, branderige pijn, die bij het erger worden van de ontsteking gaat uitstralen naar de hele duim en pols. Als de aandoening nog erger wordt, is er zowel pijn in rust als bij beweging van de duim. Het is ook mogelijk dat het moeilijker wordt om iets vast te grijpen; er wordt verlies van kracht ervaren. Bewegingen met de duim van de hand af zijn ook moeilijk te maken. Draaien van de hand is pijnlijk of gaat moeilijk en soms is er een krakend geluid te horen.

Hoe wordt een "trigger thumb" vastgesteld?

Om deze aandoening vast te stellen kan de onderarm lichamelijk onderzocht worden, en soms wordt er een echografie gemaakt om te bepalen in welke mate het gebied ontstoken is. Bij het lichamelijk onderzoek wordt een test gebruikt waarbij een vuist moet worden gemaakt met de duim onder de andere vingers in de handpalm. Als de hand in de richting van de pink wordt bewogen, neemt de pijn toe: dit wordt Finkelstein's test genoemd.

Welke behandelingen zijn er bij een "trigger thumb"?

De behandeling is afhankelijk van een aantal zaken: hoe ernstig de ontsteking is, hoe lang de klachten al bestaan en ook om wat voor soort patiënt het gaat. Als het kan zal er niet meteen geopereerd worden. Het belangrijkste is om de oorzaak van het ontstaan van de klachten weg te nemen, dat wil zeggen dat alle bewegingen die tot overbelasting hebben geleid moeten worden verminderd of gestopt.

Brace

Er kan een afneembare polsbrace of spalk worden aangemeten die ervoor zorgt dat de pols in een bepaalde positie blijft en ook de bewegingen van de duim beperkt daardoor. Door de rust die de pezen krijgen is er kans dat de ontsteking op deze manier geneest. Bewegen moet niet volledig beperkt worden hierbij.

Injectie

Er kan ook een injectie met pijnstiller en ontstekingsremmer (corticosteroïden) gegeven worden in het betreffende gebied, zodat het ontstoken gebied kan herstellen waardoor de zwelling afneemt en de pezen weer vrij kunnen bewegen. Deze behandeling heeft in ongeveer driekwart van de gevallen effect. Het kan moeilijk zijn om de vloeistof in te spuiten in het ontstoken gebied. Ook komt het voor dat de pezen scheuren doordat de gebruikte vloeistof deze aantast.

Operatie

Is er geen of te weinig effect van deze behandelingen dan kan er nog geopereerd worden. Bij operaties vanwege deze aandoening is er bijna 100% kans dat de klachten verholpen worden. Tijdens deze operatie, die meestal onder plaatselijke verdoving wordt uitgevoerd, wordt via een kleine snee aan de duimkant van de pols het tunneltje waar de pezen door lopen opgezocht en opengemaakt. Via een bepaalde manier van hechten daarna (Z plastiek) ontstaat er veel meer ruimte in het tunneltje voor de pezen. Er wordt een verband aangebracht om de hand en pols dat na 1 tot 2 dagen mag worden verwijderd. Hierna mogen de hand en duim weer snel bewogen worden, zodat voor de pezen het herstel bevorderd wordt.

Zoals bij elke operatie is er een kans dat er een infectie ontstaat, een nabloeding of dystrofie. In het gebied dat geopereerd wordt loopt een kleine tak van een van de belangrijke zenuwen over de peeskoker naar de hand. Bij de operatie zou deze beschadigd kunnen raken waardoor er gevoelsverlies in de duim kan optreden. Dit kan een reden zijn om deze operatie niet onder plaatselijke verdoving uit te voeren, omdat deze zenuwtak niet altijd goed herkenbaar is door de verdovingsspuit. Er wordt dan een andere verdovingstechniek toegepast.

De operatie wordt beschouwd als een lichte ingreep voor de patiënt waarbij er maar een kleine kans op complicaties is.