Help, ik ben mijn stem kwijt!

Je stem kwijt zijn of zo hees zijn dat je stem af en toe wegvalt is een vervelend probleem. Pas dan besef je hoe vaak en hoeveel je je stem eigenlijk nodig hebt en gebruikt. Je stem kwijt zijn is pijnlijk, vermoeiend en bovenal erg lastig. Met name voor mensen als zangers en leerkrachten die hun stem professioneel gebruiken. Hoe kun je stemproblemen voorkomen en als je je stem al kwijt bent, hoe vind je hem zo snel mogelijk terug?

Oorzaken:

Infectie van de luchtwegen
In negen van de tien gevallen is de oorzaak van het verliezen van je stem een infectie van de luchtwegen. Bij een verkoudheid, een griep, een keelontsteking of een andere infectie worden je stembanden zeg maar overspoeld door slechte virussen. Je stembanden raken vervolgens zo geprikkeld dat ze op gaan zwellen. Door dat opzwellen word je hees en ben je soms je stem zelfs helemaal kwijt.

Inhalatie/drinken van bepaalde stoffen

Ook door het inhaleren van bepaalde stoffen kunnen de stembanden opzwellen waardoor heesheid ontstaat. Hierbij moet je denken aan het inademen van tabaksrook, chemische stoffen of het inhaleren van medicijnen tegen bronchitis en/of astma. Alcohol en cafeïne hebben een uitdrogend effect op de stembanden, hierdoor is de slijmvlieslaag kwetsbaarder en zullen er eerder stemproblemen ontstaan.

Forceren van de stem:

• Roepen, gillen, schreeuwen, krijsen.
• Kuchen, keelschrapen
• Fluisteren
• Spreken bij keelontsteking of allergie
• Overmatig stemgebruik
• Een ‘stemmetje’ opzetten of iemand napraten

Allemaal dingen die slecht zijn voor de stem en heesheid kunnen veroorzaken.

Omgevingsfactoren

Een aantal omgevingsfactoren hebben een negatief effect op de stembanden en dus op de stem. Denk hierbij aan:

• Stof
• Rokerige omgeving
• Een te droge lucht
• Airconditioning

Stress

Stress kan een verhoogde spanning aan de strottenhoofdspieren geven waardoor je hees wordt. Soms zijn patiënten echt met ‘stomheid geslagen’, letterlijk sprakeloos door een emotionele gebeurtenis, een trauma, een conflict of andere vormen van stress. Zij zijn dan volledig stemloos (afonie).

Medicijnen

Heesheid is een bijwerking van een aantal medicijnen. Bijvoorbeeld van hormonen antihistaminica en anticholinergica.

Overige oorzaken

• Lokale goedaardige zwellinkjes als poliepen kysten en knobbeltjes.
• Soms hoort een verandering van het stem geluid bij het ouder worden.
• Hormonale oorzaak (bijvoorbeeld een te snelle of te langzaam werkende schildklier)
• Beschadiging na een operatie (bijvoorbeeld het verwijderen van de schildklier) of na intubatie
• Het inslikken van een voorwerp (bijvoorbeeld een stukje speelgoed)
• Zeer zeldzaam is strottenhoofd- of stembandenkanker

Hoe kom je er zo snel mogelijk van je heesheid/stemverlies af?

• Misschien niet wat je hier lezen wilt maar je stem rust geven, dus niet of zo weinig mogelijk praten is het beste.
• Forceer je stem niet. Je hebt de neiging om te gaan fluisteren maar niet doen! Daar wordt het alleen maar erger van.
• Drink veel water en thee. Thee met honing of kamille is prettig. Vermijd alcohol en cafeïne.
• Wanneer je het gevoel hebt dat er slijm rond je stembanden zit is stomen met heet water een goed idee.
• Vermijd rokerige ruimtes, ruimtes met een te droge lucht en ruimtes met veel stof.
• Vermijd stress en zorg dat je goed uitgerust bent. Sommige mensen hebben baat bij ademhalings- en/of ontspanningsoefeningen.

Deze tips, met uitzondering van de eerste zijn ook goed ter voorkoming van stemproblemen.

Huisarts?

In de regel is het niet nodig om een arts te raadplegen wanneer je je stem een keertje kwijt bent. Heb je echter langer dan twee á drie weken stemproblemen dan is aan te raden wel even bij de huisarts langs te gaan.