Kalium: tekort of teveel

Kalium is een mineraal dat het lichaam nodig heeft om de vochtbalans op peil te houden. Een tekort, maar ook een teveel aan kalium, kan ernstige hartritmestoornissen veroorzaken. In welke voedingsmiddelen vinden we kalium terug?

Kalium

Kalium is een licht metaal. Het is erg reactief: dit houdt in dat het sterk chemisch reageert. Kalium komt op aarde voor in minerale vorm. De aardkorst bevat een gedeelte kalium: ongeveer twee en een half procent. in de zee bevind zich ook kalium. Op de zeebodem wordt ook kalium gevonden. In het dagelijks gebruik noemen we kalium een mineraal, het lichaam heeft kalium nodig.

Wat doet kalium voor het lichaam?

Het lichaam bestaat voor een groot gedeelte uit water. Kalium trekt het vocht de cellen binnen. Natrium trekt weer het vocht de cellen uit. Natrium en kalium werken samen. Toch kan natrium niet werken zonder kalium. Kalium reguleert ook het hartritme. Kalium is bovendien nodig voor de spierbeweging: het regelt de overdracht van zenuwimpulsen. Een mens heeft gemiddeld 2000 mg kalium per dag nodig.

Teveel aan kalium

Een teveel aan kalium ziet men vooral wanneer de nieren niet goed werken, zodat er te weinig kalium wordt uitgescheiden. Maar ook mensen die te veel zout gebruiken, hebben een teveel aan kalium. Met een teveel aan kalium kunnen er hartritmestoornissen optreden.

Tekort aan kalium

Bij een tekort aan kalium kunnen er eveneens hartritmestoornissen optreden. De reflexen worden trager en er kan spierslapte optreden. Ook kan zich vocht gaan ophopen in het lichaam (oedeem). Een kaliumtekort kan zich ook uiten door een slaaptekort en door oorsuizingen. De bloeddruk kan ook hoger zijn dan normaal.

Een tekort aan kalium ontstaat vaak door nierproblemen, bij veel braken of diarree, wanneer het bloedsuikergehalte erg laag is, en bij verbrandingen of bij verwondingen die groot zijn. Wie zich lichamelijk veel inspant, kan ook een tekort aan kalium krijgen. Bepaalde geneesmiddelen kunnen ook een kaliumtekort in de hand werken.

Waar zit kalium in?

Bananen zitten boordevol kalium. In aardappels, brood en groenten en fruit zit ook kalium. Verder in zonnebloempitten, appelstroop, zuivel, zemelen. Soms worden er kaliumtabletten voorgeschreven bij een ernstig tekort aan kalium. Ga niet zomaar aan de gang met kalium: een teveel kan hartritmestoornissen geven. Bij een normaal voedingspatroon zal er niet zo snel een tekort aan kalium ontstaan, tenzij er afwijkingen aan de nieren zijn. Wie een teveel aan kalium heeft, kan bovenstaande producten beter vermijden.

Wie heeft meer kans op een kaliumtekort?

• Mensen die plaspillen gebruiken en veel urine uitscheiden, hebben kans dat er teveel kalium verloren gaat.
• Mensen met grote verwondingen (ook brandwonden) hebben sneller een kaliumtekort
• Mensen met een koolhydraatarm dieet of mensen die weinig kaliumrijke producten eten
• Mensen die emotioneel instabiel zijn of vaak geestelijk inspanningen moeten leveren
• Mensen die grote lichamelijke inspanningen leveren
• Mensen die bepaalde hormoonpillen innemen
• Mensen met bepaalde ziekten zoals het syndroom van liddle
• Mensen met een eetstoornis als anorexia en boulimia

Dood door kaliumtekort

Kan de dood volgen op een kaliumtekort? In sommige gevallen wel. Bijvoorbeeld in het geval van een eetstoornis, waarbij de patiënt helemaal niks meer eet of zeer weinig. Het hart kan er uiteindelijk mee stoppen. Maar bij een eetstoornis zijn meerdere factoren verantwoordelijk voor de dood. Bij een zeer ernstig kaliumtekort of een teveel aan kalium, kan het hart zo ernstig ontregelt raken dat het ermee stopt. Mensen die en kaliumtekort hebben, moeten daarom goed in de gaten gehouden worden. De cardioloog zal het hart in de gaten blijven houden. Het kaliumgehalte in het lichaam wordt ook gemeten. Een kaliumtekort komt ook voor bij dieren, deze kunnen er ook aan overlijden.