Mineralen en spoorelementen

Voeding speelt een belangrijke rol in ons leven. Niet alleen omdat we voedsel nodig hebben om gezond te blijven en omdat ons lichaam er dagelijks om vraagt. Eten (en drinken) doen we ook om er van te genieten, om gezellig samen te zijn, om van belangrijke gebeurtenissen een feest te maken. Mineralen spelen een rol bij het versnellen van de spijsvertering. Zij dragen bij tot de opbouw en de werking van het organisme. Wanneer we te weinig mineralen binnen krijgen, is de kans op bloedarmoede erg groot. Bloedarmoede krijg je door een tekort aan ijzer. Een twintigtal mineralen zijn noodzakelijk voor de mens. Er zijn twee categorieën:
  • Mineralen of macro-elementen: Deze hebben we nodig in relatief belangrijke hoeveelheden: calcium, kalium, fosfor, natrium, magnesium, ijzer en zink
  • Oligo-elementen of spoorelementen: Deze hebben we in kleinere hoeveelheden nodig: koper, jodium, fluor, kobalt.

De mineralen


Calcium

Calcium is het mineraal dat in ons lichaam het meest voorkomt. Het bevindt zich vooral in de beenderen, die er een grote voorraad van opslaan. Calcium verzekert de stevigheid van het skelet en de hardheid van de tanden. Bloed bevat een kleine concentratie aan calcium, wat echter zeer belangrijk is: het speelt namelijk een rol in de reactie van zenuwen en spieren op prikkels.

Calcium is ook nodig:
  • bij de bloedstolling
  • bij het vrijmaken van hormonen
  • bij verscheidene enzymensystemen

De absorptie van calcium gebeurt in de dunne darm. Tweederde deel van de calcium inname wordt verzekerd door het gebruik van melk en melkproducten.

Fosfor

Fosfor speelt een belangrijke rol in het organisme. Met name in de cellen voor wat betreft de energetische en de enzymatische functies. Fosfaten vormen een structureel bestanddeel van elk levende cel. 80-85% van de fosfor bevindt zich in het skelet. Een tekort aan fosfor is uitzonderlijk.

Magnesium

Dit komt meer en meer ter sprake, een verfijnde voeding is arm aan magnesium. De beste bronnen van magnesium zijn cacao, graanproducten, volkorenbrood en droge en oliehoudende vruchten. Magnesium is vooral belangrijk voor het goed functioneren van de hartspier. Gebrek aan magnesium heeft invloed in de evolutie van de voorkamerfribilatie, wat een plotselinge dood tot gevolg kan hebben!

Natrium

Natrium is een mineraal dat men anders moet behandelen als andere mineralen. Te weinig natrium is niet goed en te veel natrium is ook niet goed. Natriumchloride of keukenzout is veruit de belangrijkste bron van zout in de voeding. Zout speelt waarschijnlijk een rol in het mechanisme van een hoge bloeddruk. Men is de laatste jaren meer zout gaan gebruiken, meer en meer als smaakmaker. Regelmatig zout eten verzwakt de smaakpapillen wat opnieuw een verhoging van het zoutgebruik stimuleert.

Het is verstandig door gebruik van kruiden en aangepaste kookmethodes, minder zout te gebruiken. Denk eraan dat minder zout eten een kwesties van gewoonte is. En alle soorten zout moeten wettelijk 95% Natriumchloride bevatten!

Kalium

Kalium is een plantaardig ion dat in fruit en groenten wordt aangetroffen. Hoe groter het aandeel ervan is, hoe beter de zoutinname onder controle wordt gehouden. Dit is gunstig in verband met het probleem van hoge bloeddruk. Kalium is ook essentieel voor de groei en de spiervorming.

IJzer

IJzer is een mineraal dat zich in de eiwitten van de rode bloedlichamen nestelt en dat op die manier zuurstof naar de cellen brengt. Het is niet makkelijk, de behoefte aan ijzer via de voeding te geven. Voedingsstoffen welke rijk zijn aan ijzer bevatten heel weinig ijzer. Vlees, eieren, gedroogde groenten, peterselie en spinazie bevatten ijzer.

  • Een tekort aan Vitaminen A en C kunnen een storende invloed hebben op het ijzertransport en stofwisseling en op de opslag in het lichaam.
  • Zelfs een gering ijzertekort kan het goed functioneren van het lichaam in het gedrang brengen.
  • De voornaamste risicogroepen met ijzertekort zijn zuigelingen, pubers en vooral jonge meisjes die snel groeien en vroeg menstrueren, vrouwen in het algemeen en zwangere vrouwen in het bijzonder.
  • De absorptie van ijzer uit vlees is ongeveer 20 maal beter dan uit spinazie.

Niet zozeer de hoeveelheid ijzer in de voeding, maar wel de kwaliteit en de vorm waarin ijzer voorkomt, is de bepalende factor met betrekking tot het dekken van de behoefte. Daarnaast wordt de absorptie eveneens sterk bepaald door allerlei interacties tussen ijzer en andere elementen uit de voeding.
  • Belemmerende factoren zijn: tanninen, fytaten, cafeïne, soja-eiwitten
  • Bevorderende factoren zijn: vitamine C, dierlijke eiwitten.
  • Heem ijzer: gemiddelde absorptie van 25%
  • Niet-heem ijzer: gemiddelde absorptie van minder dan 5%. Dierlijke producten zorgen dus voor een groot gedeelte van de ijzeraanvoer.

Jodium

70-80% van het aanwezige jodium in het lichaam, bevindt zich in de schildklier. De oceanen vormen het grootste jodiumreservoir, dat gevoed wordt door de rivieren die jodium transporteren dat afkomstig is van gesteenten. Jodium is essentieel voor de synthese van de schildklierhormonen: zij dragen bij tot het reguleren van een hele reeks fysiologische processen, zoals het groeiproces, ontwikkeling van weefsels tijdens de eerste levensfase en in het bijzonder de groei van de hersenen.

Zink

Zink is essentieel voor de stofwisseling van de eiwitten. Zink en koper treden in competitie met betrekking tot hun absorptie. Groenten en fruit bevatten weinig zink. Uit een vleesrijke en vezelarme maaltijd wordt ongeveer 26% van de totale hoeveelheid zink opgenomen, uit een vezelrijke schotel zonder vlees wordt ongeveer 11% opgenomen. De beschikbaarheid verhoogt in het geval van zinktekort en varieert sterk in functie van de samenstelling van de voeding. Zinktekort is vooral een probleem bij armere bevolkingsgroepen die een weinig gevarieerde voeding gebruiken met weinig eiwitten van dierlijke oorsprong. Zink is belangrijk voor het groeiproces, de celdifferentiatie, de seksuele rijpwording, de smaakontwikkeling en het nachtelijke gezichtsvermogen.

Koper

Koper is een co-factor van talrijke enzymen die onder andere een rol spelen in de synthese van collageen, elastine en neuro-actieve peptiden. Het kan ook een rol spelen als antioxidant.

Mineralen

SoortNoodzakelijk voorBronnen
Natriumhet handhaven van de homeostase *, het compenseren van de obligate verliezen (zweet, urine), de groeibehoeftekeukenzout, kaas, mineraalwater, brood
Kaliumhet handhaven van de homeostase, het compenseren van de obligate verliezen, de groei en de spiervormingrauwe groenten, fruit (bananen), aardappelen, brood
Calciumde opbouw van beenderen, de overdracht van zenuwimpulsen en de spiersamentrekkingmelk en zuivelproducten, kaas, mineraalwater rijk aan calcium, volkorenbrood, groene groenten (broccoli, waterkers), gedroogde vruchten, noten, amandelen, hazelnoten
Fosforde kalkvorming in de beenderen, de aaneenschakeling van de reacties op de stofwisselingmelk en zuivelproducten, graanproducten, vlees, gevogelte, chocolade, gedroogd fruit
Magnesiumde normale hartfunctie en botontwikkeling, de overdracht van de zenuwimpulsen en de eiwitsynthesevolkorenproducten, noten, groene groenten, mineraalwater rijk aan magnesium, gedroogde vruchten, bananen, chocolade
IJzerhet transport van zuurstof naar de cellenvlees, volle granen, graanproducten
Zinkde vorming van enzymenbrood, graanproducten, kaas
Seleniumantioxidatieorgaanvlees, schaal- en schelpdieren, granen

* homeostase = het fysiologische evenwicht tussen de intra- en extracellulaire vloeistoffen.

Lees verder

© 2007 - 2024 Jootje, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Mineralen, waarom hebben wij ze nodig?Mineralen, waarom hebben wij ze nodig?Mineralen hebben wij nodig voor de opbouw van ons lichaam. Calcium en magnesium zijn belangrijk voor de opbouw van de bo…
Het belang van mineralen voor de caviaHet belang van mineralen voor de caviaElke cavia zal voldoende mineralen binnen moeten krijgen om goed te kunnen functioneren. De behoefte aan verschillende m…
Mineralen, voor de vitaliteit van je lichaamMineralen, voor de vitaliteit van je lichaamMineralen zijn net als vitamines erg belangrijk voor de vitaliteit van ons lichaam. Net als vitamines dienen ze om het l…
Kelp: een belangrijk zeewierKelp: een belangrijk zeewierKelp: dit verbazingwekkende zeewier bevat meer vitaminen en mineralen dan enig ander voedingsmiddel. Kelp bevat onder an…

Vezels, voedingsstoffen die meer aandacht verdienenVoeding speelt een belangrijke rol in ons leven. Niet alleen omdat we voedsel nodig hebben om gezond te blijven en omdat…
Vitaminen, wat doet het met je?Voeding speelt een belangrijke rol in ons leven. Niet alleen omdat we voedsel nodig hebben om gezond te blijven en omdat…
Jootje (353 artikelen)
Gepubliceerd: 27-06-2007
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Gezonde voeding
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.