Menstruatiecyclus

De menstruatiecyclus is een verandering in het lichaam van de geslachtsrijpe vrouw die periodiek voorkomt tussen de puberteit en de menopauze. De menstruatiecyclus heeft alles te maken met de vruchtbaarheid van de vrouw. De menstruatiecyclus behelst onder meer de eicelrijping en de voorbereiding van het vrouwelijke lichaam op een mogelijke zwangerschap. De gemiddelde menstruatiecyclus duurt 28 dagen. De menstruatie wordt ook wel ongesteldheid of ongesteld zijn genoemd.
Wanneer we spreken over de menstruatiecyclus spreken we over het algemeen over een periode van circa vier weken. Tijdens deze vier weken bereidt het lichaam zich voor op een eventuele zwangerschap en spelen vruchtbaarheidsprocessen een belangrijke rol.

Gemiddelde duur van de menstruatiecyclus

Er zijn vrouwen die precies om de 28 dagen (vier weken) menstrueren, oftewel ongesteld worden, maar het merendeel van de vrouwen heeft een menstruatiecyclus die ergens tussen de 25 en 35 dagen duurt. De gemiddelde menstruatiecyclus duurt precies 28 dagen. De duur en het verloop van de menstruatiecyclus wordt beïnvloed door onze hormonen.

De normale menstruatiecyclus

De normale menstruatiecyclus kan onderverdeeld worden in twee fasen. De eerste fase is de zogenaamde folliculaire fase, na de eisprong gaat deze over in de luteale fase.

In de eerste fase, de folliculaire fase, scheidt de hypofyse, een gebied in de hersenen, het follikel stimulerend hormoon (afgekort tot FSH) af. Hierdoor wordt de follikel (de eicel) gestimuleerd tot groei. De follikel produceert in deze fase zelf oestrogeen. Oestrogeen zorgt ervoor dat de baarmoeder voorbereid wordt op een eventuele innesteling van een bevruchte eicel. Wanneer de follikel een bepaalde grootte bereikt heeft zal er luteïniserend hormoon (afgekort tot LH) afgescheiden worden door de hypofyse. Binnen 36 tot 48 uur zal de follikel gaan springen (dit wordt de ovulatie genoemd) waarbij het bevrucht kan worden.

De tweede fase wordt de luteale fase genoemd. Deze fase begint op het moment dat de ovulatie plaatsgevonden heeft, dus dat de follikel gesprongen is en de eicel uit de follikel verdwenen is. Wat overblijft is het geel lichaam (corpus luteum), dit is de follikel zonder eicel. Dit geel lichaam zal gedurende enkele dagen progesteron gaan produceren, waardoor het baarmoederslijmvlies verandert en gereed wordt gemaakt voor de eventuele innesteling van een embryo. Wanneer na enkele dagen blijkt dag het gele lichaam niet ondersteunt wordt door het zwangerschapshormoon hCG zal het baarmoederslijmvlies weer in de uitgangspositie terugkeren en deels afgestoten worden, samen met de onbevruchte eicel. Dit wordt de menstruatie genoemd.

Week 1 van de normale menstruatiecyclus

De menstruatiecyclus start met de menstruatie of ongesteldheid. Tijdens deze periode verlies je het verdikte deel van het de baarmoeder (dit wordt het endometrium genoemd) tezamen met de onbevruchte eicel. Tijdens de menstruatie verlies je bloed, dit bloeden duurt bij de meeste vrouwen circa twee tot tien dagen. Tijdens een gemiddelde menstruatie verliest de vrouw ongeveer 50 mililiter bloed.

Het is een hardnekkig vooroordeel dat vrouwen tijdens de ongesteldheid een rothumeur hebben. Binnen enkele uren na het begin van de menstruatie stijgt de hoeveelheid oestrogeen namelijk, wat de hersenen een stoot van serotonine (het 'gelukshormoon') geeft.

Tijdens de eerste dagen van je menstruatie is je oestrogeen- en testosterongehalte nog vrij laag. Je kan ook een gebrek aan ijzer hebben door het bloedverlies. Hierdoor kan je je de eerste dagen van je ongesteldheid vermoeid voelen. Na enkele dagen maakt deze vermoeidheid echter weer plaats voor een toenemende energie.

Week 2 van de normale menstruatiecyclus

In de tweede week van je menstruatiecyclus neemt het oestrogeen- en progesterongehalte sterk toe. Hierdoor voel je je vrolijker, socialer en gemotiveerder. Je kan je impulsiever en avontuurlijker voelen en hebt meer behoefte om te flirten. Door de stoot hormonen die je lichaam gekregen heeft heb je enorm veel energie.

Onder invloed van oestrogeen en progesteron heb je meer zin in seks. Je orgasmen zijn intenser en je komt gemakkelijker klaar. Dit is niet voor niets, in deze week is de kans op een zwangerschap namelijk het grootst. Dit brengt ook een gevaar met zich mee: doordat je oestrogeengehalte piekt kijk je extra goed rond naar een potentieel beter partner.

Je geheugen is deze week op zijn best, en ook je pijngrens is verhoogd door het hogere oestrogeengehalte. Dit stimuleert namelijk de aanmaak van endorfinen, de natuurlijke pijnstillers van ons lichaam.

Week 3 van de normale menstruatiecyclus

In deze week vindt de eisprong, ook wel de ovulatie genoemd, plaats. Dit is het moment waarop een eierstok een eicel afstoot welke vervolgens bevrucht kan worden. Het oestrogeen- en testosterongehalte neemt snel af, om na enkele dagen weer te gaan stijgen. Het progesterongehalte blijft alleen maar stijgen deze week.

Door het lage oestrogeengehalte kan je je wat huilerig en geïrriteerd voelen en kan je het gevoel hebben een gebrek aan energie te hebben. In het tweede gedeelte van deze derde week stijgt de hormoonspiegel weer waardoor je je weer beter gaat voelen.

Je libido lijkt in deze week wat gekelderd te zijn. Je hebt minder zin in seks (dit komt door het verhoogde progesterongehalte) en het is moeilijker om een orgasme te bereiken.

Week 4 van de normale menstruatiecyclus

Dit is de week waarin vrouwen last kunnen krijgen van de zogenaamde premenstruele klachten, ook wel afgekort tot PMS. Het oestrogeenpeil en de hoeveelheid serotonine loopt terug waardoor je humeur zomaar ineens om kan slaan. Door het kelderen van zowel het oestrogeen- als het progesterongehalte heb je een gebrek aan energie en voel je je lusteloos.

Sommige vrouwen hebben deze week meer zin in seks. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat de zenuwuiteinden in je vagina gestimuleerd kunnen worden door het dikker worden van de baarmoederwand.

Afwijkingen van de menstruatiecyclus

Niet bij alle vrouwen volgt de menstruatiecyclus een normale gang van zaken. Afwijkingen van de menstruatiecyclus kunnen bijvoorbeeld optreden bij:

• Vrouwen met anorexia
• Vrouwen die extreem veel sporten
• Vrouwen met ernstig overgewicht (obesitas)
• Vrouwen die borstvoeding geven

Afwijkingen in het bloedverlies tijdens de menstruatie

Er kunnen zich ook afwijkingen voordoen wat betreft de hoeveelheid bloedverlies van de vrouw tijdens de menstruatie en de duur van het bloedverlies. We kunnen hierbij de volgende afwijkingen onderscheiden:

• Menorrhagie: een normale, regelmatige menstruatiecyclus met een toename van de hoeveelheid en de duur van het bloedverlies
• Hypermenorrie: een normale, regelmatige menstruatiecyclus met een toename van de hoeveelheid bloedverlies
• Hypomenorroe: een normale, regelmatige menstruatiecyclus met een afname van de hoeveelheid bloedverlies
• Metrorrhagie: wisselende duur mmnstruatiecycclus, aantal dagen bloedverlies en hoeveelheid bloedverlies
• Amenorroe: uitblijven van de menstruatie voor minimaal zes maanden
• Oligomenorroe: een menstruatiecyclus langer dan 35 dagen, maar korter dan zes maanden
• Polymenorroe: een menstruatiecyclus korter dan 25 dagen waardoor er veelvuldig menstruatiebloedingen optreden